Gilson, Paul

Persoon
Jan Dewilde (2023, ongewijzigd), Jan Dewilde (1998)

Componist en dirigent Paul Gilson (1856-1942) was leraar aan het Conservatorium in Antwerpen. Hij bestudeerde en voerde Nederlandstalige muziekstukken uit. Na de Eerste Wereldoorlog werd hij geschorst wegens zijn contacten met het activisme.

Geboorte
Brussel, 15 juni 1865
Overlijden
Brussel, 3 april 1942
Leestijd: 3 minuten

Won na studies bij François-Auguste Gevaert Gevaert, Frans
François-Auguste Gevaert (1828-1908) componeerde aanvankelijk Nederlandstalige liedteksten. In 1871 werd hij directeur van het Brusselse conservatorium. Daarna werd hij een tegenstander v... Lees meer
aan het conservatorium van Brussel in 1889 met de cantate Sinaï de Romeprijs. Gilson werd een groot bewonderaar van Wagner en bestudeerde de partituren van Richard Strauss en Rimsky-Korsakov. Vooral met La mer (symfonische schetsen naar een gedicht van Eddy Levis, 1890) en Variations Symphoniques (1902) demonstreerde hij zijn orkestratiekunst en bracht hij de Vlaamse muziek in voeling met de Europese stromingen. Hij was ook actief op het gebied van het muziekdrama. Hij componeerde balletten en verschillende opera's, waaronder Prinses Zonneschijn (libretto van Pol de Mont De Mont, Pol
Pol de Mont (1857-1931) was een dichter, essayist, folklorist, journalist, kunstcriticus en redenaar. In al zijn activiteiten gaf hij de Vlaamse strijd absolute prioriteit. Decennialang w... Lees meer
), in 1903 in Antwerpen gecreëerd.

Niettegenstaande zijn Franstalige opvoeding sprak en schreef Gilson goed Nederlands. Toch schreef Jef van Hoof Van Hoof, Jef
Lees meer
hem in 1917, ook verwijzend naar eventuele Franse impressionistische invloeden: "Zuiver uw kelen van Fau-rés en de Bus-si's en waagt U in de weelderige gaarden Vlaanderens." Gilson schreef verscheidene liederen op teksten van onder anderen Emanuel Hiel Hiel, Emanuel
Emanuel Hiel (1834-1899) was een Vlaamse dichter en schrijver. Als radicaal-democratische, vrijzinnige flamingant speelde hij een belangrijke rol in het Vlaamsgezinde verenigingsleven in ... Lees meer
, Willem Gijssels Gijssels, Willem
Willem Gijssels (1875-1945) was als schrijver, toondichter en vooral gelegenheidsdichter betrokken bij het Antwerpse en Nederlandstalige Brusselse literaire leven. Tijdens de Eerste Werel... Lees meer
en De Mont. Hij was zelf ook literair begaafd en vertaalde De Kapel van Jan Blockx Blockx, Jan
Jan Blockx (1851-1912) was een leerling en opvolger van Peter Benoit als directeur van het Koninklijk Conservatorium Antwerpen. Hij componeerde Nederlandstalige muziekstukken die internat... Lees meer
in het Frans. Met Blockx had hij trouwens een goede relatie: hij verdedigde hem tegen de vele aanvallen van de aanhangers van Peter Benoit Benoit, Peter
Peter Benoit (1834-1901) was een Vlaamsgezinde componist en muziekpedagoog. Lees meer
.

Nadat hij eerst leraar harmonie was geweest aan het conservatorium van Brussel, bekleedde Gilson die functie vanaf 1904 aan het Koninklijk Vlaams Conservatorium Koninklijk Vlaams Conservatorium Antwerpen
Het Koninklijk Conservatorium Antwerpen is een onderwijsinstelling voor dans, drama en muziek. In 1898 was het de eerste Nederlandstalige instelling voor hoger onderwijs in België. ... Lees meer
van Antwerpen. In 1909 werd hij in opvolging van Edgar Tinel Tinel, Edgar
Edgar Tinel (1854-1912) was een componist die zich met zijn liederen aanvankelijk binnen de Vlaamse beweging situeerde, maar later uitsluitend nog religieuze muziek componeerde. Hij verdi... Lees meer
benoemd tot muziekinspecteur. In 1918, nog tijdens de Duitse bezetting, nam hij vooral uit pedagogische en artistieke bekommernissen het directeurschap waar van het Antwerps conservatorium. Alhoewel Gilson nooit politiek actief was geweest werd hem activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
verweten en werd hij uit de Académie royale gesloten, drie jaar geschorst als muziekinspecteur en geboycot in het Brusselse muziekleven.

Ook al omdat hem geen voldoende podium geboden werd voor zijn symfonische muziek, schreef hij veel voor harmonies en fanfares. Gilson was een uitstekend pedagoog en schreef enkele hoogstaande muziektheoretische en -pedagogische werken. Hij leidde verscheidene generaties Vlaamse componisten op, onder wie August de Boeck De Boeck, August
August De Boeck (1865-1937) was een invloedrijke romantische Vlaamse componist die door zijn composities de Vlaamse muziek op Europees niveau bracht. Hij hield er een Vlaamsgezinde overt... Lees meer
, Van Hoof en Daniël Sternefeld. Naar aanleiding van zijn zestigste verjaardag groepeerde een aantal (vooral Brusselse) leerlingen, met onder anderen Marcel Poot en Maurits Schoemaker, zich in de vooruitstrevende componistengroep Les Synthétistes.

Literatuur

– E. Closson, Paul Gilson, 1893.
– F. de Wever, Paul Gilson et les synthésistes, 1949.
– G. Brenta, Paul Gilson, 1965.
– A. Meulemans, Anecdoten-Paul Gilson, 1966.
– K. Cooremans, 'Paul Gilson', in Twintig eeuwen Vlaanderen, XIV, 1976.
– J. van Holen, 'Gilson, Paul', in NBW, IX, 1981.
– H. Willaert en J. Dewilde, "Het lied in ziel en mond". 150 jaar muziekleven en Vlaamse Beweging, 1987.

Suggestie doorgeven

1973: Marie-Thérèse Buyssens (pdf)

1998: Jan Dewilde

2023: Jan Dewilde

Databanken

Inhoudstafel