Het Volk

Oprichting

De krant Het Volk werd in 1891 opgericht vanuit het milieu van antisocialistische verenigingen van katholieke arbeiders en kleine middenstanders, die in Gent werden geleid door twee voormannen die ook waren geëngageerd in de Vlaamse beweging, advocaat Herman Ronse Ronse, Herman
Apotheker en hortoloog Herman Ronse (1859-1922) is representatief voor de opkomende Vlaamse christendemocratie en de verstrengeling ervan met de ontluikende christelijke arbeidersbewegin... Lees meer en typograaf Gustaaf Eylenbosch Eylenbosch, Gustaaf
De Vlaamsvoelende Gustaaf Eylenbosch (1856-1939) was een van de pioniers van de christelijke arbeidersbeweging in Gent en rechterhand van Arthur Verhaegen. Hij was het boegbeeld van de k... Lees meer . De verspreide initiatieven werden gegroepeerd tot de Algemene Bond van Werklieden en Burgers, die vanaf 6 november 1886 het weekblad De Lichtstraal uitgaf. Op 9 november 1890 werd - eveneens in Gent - op 9 november 1890 begonnen met een ideologisch gelijklopend weekblad, Het Volk. Sociaal Blad.

Onder invloed van de pauselijke encycliek Rerum Novarum uit 1891 over de maatschappelijke problemen, fusioneerden beide bladen tot de krant Het Volk. Anti-Socialistisch Dagblad, waarvan het eerste nummer verscheen op 21 juni van dat jaar. De impuls daartoe werd gegeven door de katholieke politicus Arthur Verhaegen Verhaegen, Arthur
Arthur Verhaegen (1847-1917) speelde een prominente rol bij de omslag die een aantal ultramontanen ca. 1886 maakte in de richting van structurele initiatieven ter emancipatie van de volks... Lees meer , die datzelfde de jaar de Gentse Antisocialistische Werkliedenbond oprichtte, waarin de Algemene Bond van Werklieden en Burgers werd opgenomen. Eylenbosch werd aangesteld als eerste-directeur-hoofdredacteur.

1884-1940

In 1894 verhuisde het blad naar Brussel, maar twee jaar later keerde men terug naar Gent. In 1937 werd nogmaals de overstap naar Brussel gemaakt, maar eind 1939 – toen de oplage was gedaald tot 19.000 exemplaren - koos men opnieuw voor de Oost-Vlaamse hoofdstad, waar de krant verder zou gevestigd blijven. De ondertitel Anti-socialistisch Dagblad werd in 1912 veranderd in Christen Werkmansblad, in 1932 in Katholiek Democratisch Dagblad voor Vlaanderen en in 1935 in Katholiek Sociaal Dagblad. Na de Tweede Wereldoorlog verwees de ondertitel naar het gebied dat aan bod kwam in de regionale bladzijden.

In 1928 nam Het Volk; dat in 1920 het magazine Het Zondagsblad had opgestart, het dagblad De Tijd van het Algemeen Christelijk Vakverbond (ACV) over en in 1935 werd Het Volk de officieuze spreekbuis van het Algemeen Christelijk Werk(nem)ersverbond (ACW). Datzelfde jaar vestigde het blad zich aan de Forelstraat in Gent, waar de voormalige bedrijfsgebouwen inmiddels werden omgebouwd tot wooneenheden.

Eylenbosch bleef directeur tot 1928 en werd als hoofdredacteur opgevolgd door Filip de Munnynck, die het blad leidde tot aan zijn dood in 1925. In 1925 werd de latere senator Gustaaf Gabriël hoofdredacteur, op zijn beurt (in 1933) opgevolgd door Jules Verstraelen.

1940-2008

Bij het begin van de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer staakte het blad zijn publicatie, wat tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer niet was gebeurd. Nadat de drukkerij tijdens de Bevrijding in september 1944 ernstig werd beschadigd, verscheen de krant opnieuw vanaf 18 december van dat jaar. Het Volk startte in 1891 met een oplage van 4.000 exemplaren, die in 1910 was opgelopen tot 16.000 exemplaren, later steeg tot 30.000 en in de jaren 1930 weer daalde tot minder dan 20.000.

In 1945 werd de krant gedrukt op 90.000 exemplaren, een aantal dat vijf jaar later was verhoogd tot 147.000. De groei van het blad liep parallel met de opgang van de christelijke arbeidersbeweging Christelijke arbeidersbeweging
In de christelijke arbeidersbeweging heeft steeds een uitgesproken belangstelling voor de Vlaamse kwestie bestaan. De groeiende invloed van deze beweging, in het kielzog van de democratis... Lees meer , waarvan Het Volk de officieuze woordvoerder was. Het blad was een populair en laagdrempelig medium, dat onder meer veel aandacht besteedde aan sport Sport
Sport en Vlaamse beweging raakten in de loop van de 19de en 20ste eeuw steeds meer met elkaar verstrengeld. Niet alleen drukten de taalkwestie en de communautaire problematiek hun stempel... Lees meer en vanaf 1945 een grote wielerwedstrijd organiseerde, de Omloop Het Volk. Van 1950 tot eind 1995, toen beide kranten werden overgenomen door de groep rond het dagblad De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer , werd ook de katholieke middenstandskrant De Nieuwe Gids – een zogeheten kopblad waarvan de omvang voortdurend inkromp – gedrukt op de persen van Het Volk.

De directie werd na de Tweede Wereldoorlog waargenomen door Robert Reyntjens, terwijl Karel van Cauwelaert Van Cauwelaert, Karel
Karel van Cauwelaert (1905-1987) was de Vlaamsgezinde hoofdredacteur van het dagblad Het Volk en werd ook senator voor de CVP. Lees meer politiek hoofdredacteur-redactiechef en (sinds 1949) Marcel de Ceulener technisch hoofdredacteur waren. Van Cauwelaert, die zijn hoofdartikelen ondertekende als Schildwacht, werd in 1965 opgevolgd door zijn broer Emiel van Cauwelaert Van Cauwelaert, Emiel
Emiel Van Cauwelaert (1910-1982) nam als politiek commentator bij de krant Het Volk en burgemeester van zijn geboortedorp Onze-Lieve-Vrouw Lombeek namens de Christelijke Volkspartij (CVP... Lees meer , met de titel 'politiek directeur- hoofdredacteur' (tot 1975). In 1969 werd Walter Cabus directeur van de redactie. Leo Marijnissen volgde hem op als chef van de politieke redactie, terwijl Paul de Baere algemeen hoofdredacteur werd. Op 7 januari 1985 werd De Baere opgevolgd door Karel Verleyen, die in dienst bleef tot 30 juni 1988. Van 1 januari 1993 tot 15 november 1993 was Karel Anthierens algemeen hoofdredacteur, waarna Jaki Louage als directeur-hoofdredacteur aantrad, een functie die hij tot 1999 vervulde. Hij werd opgevolgd door Luc Demullier (1999-2002), Dirk Remmerie en Frank Buyse (2003-2006), Dirk Remmerie (2006-2007) en Michel Vandersmissen (2008-2008).

In het begin van de jaren 1970 werd Het Volk gedrukt op 220.000 exemplaren. In de jaren 1990 werd het blad verlieslatend en in 1994 verscheen het nog slechts op 127.000 exemplaren. Dat jaar werden de krant, de ermee verbonden tijdschriften Eos, Zondagsblad en TV-Gids, de drukkerij in Gent, de handelsdrukkerij in Erpe-Mere en de participatie in de Vlaamse Televisie Maatschappij (VTM) overgenomen door de Vlaamse Uitgevers Maatschappij (VUM), uitgever van De Standaard- bladen. Vanaf 2001 werd Het Volk gemaakt door dezelfde redactie als Het Nieuwsblad/De Gentenaar, een krant van de VUM, waarmee het blad uiteindelijk in 2008 samensmolt. Op 9 mei 2008 verscheen de laatste editie van Het Volk.

Het Volk en de Vlaamse beweging

De Vlaamse emancipatiestrijd vormde voor Het Volk van het begin af een onderdeel van een bredere, christelijk geïnspireerde sociale strijd. Vanaf het eerste nummer bevatte de krant een rubriek ‘Vlaamsche Belangen’. Het Volk verwoordde gedurende meer dan een eeuw de standpunten van de christelijke arbeidersbeweging, die sociaal, democratiserend en Vlaams voelend waren.

De broers Van Cauwelaert, die beiden politiek actief waren binnen de christendemocratie, kantten zich tegen het georganiseerde Vlaams-nationalisme – en in het bijzonder tegen de Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer (VU) – en steunden in hun journalistiek werk de Vlaamsgezinde mandatarissen van de Christelijke Volkspartij Christelijke Volkspartij
Lees meer (CVP). In tegenstelling tot zijn broer raakte Emiel in de loop der jaren gewonnen voor het federalisme Federalisme
Sinds het begin van de 20ste eeuw behoort federalisme tot het programma van eerst de Waalse en vervolgens ook de Vlaamse beweging. Vanaf 1970 is de transformatie van België van unitaire t... Lees meer . Hun Vlaamsgezinde profiel tekende gedurende drie decennia de berichtgeving over communautaire aangelegenheden in Het Volk.