Jong-Vlaamsche Gemeenschap

Organisatie
Nico Van Campenhout (2023, aanvulling), Luc Vandeweyer (1998)

De Jong-Vlaamsche Gemeenschap was een mislukt Groot-Nederlands en rechts-autoritair initiatief van de priesters Robrecht de Smet en Maurits Geerardyn om in het Vlaams-nationalisme een leidinggevende rol te spelen.

Alternatieve naam
Jong-Vlaamse Gemeenschap
Jongvlaamsche Gemeenschap
Oprichting
1928
Stopzetting
1931
Leestijd: 3 minuten

Achtergrond en oprichting

Na de opheffing van het Verbond van Vlaamsche Nationalisten De Blauwvoet Verbond van Vlaamsche Nationalisten De Blauwvoet
Het Verbond van Vlaamsche Nationalisten De Blauwvoet (1921) ontstond in Nederland en had een antidemocratische inslag. Het initiatief stierf al snel een snelle dood. Lees meer
, richtte de radicaal anti-Belgische katholieke geestelijke Robrecht de Smet De Smet, Robrecht
Robrecht de Smet (1875-1937) was een West-Vlaamse priester en kapelaan. Hij evolueerde in radicale anti-Belgische en autoritaire richting en was betrokken bij het Verbond van Vlaamsche Na... Lees meer
in 1928 de Jong-Vlaamsche Gemeenschap op. De organisatie was sterk geïnspireerd door de rechts-revolutionaire en Duits-nationale Jungdeutsche Orden, die in 1920 waren opgericht door Arthur Mahraun (1890-1950) (zie Rechts-radicalisme Rechts-radicalisme
De rechts-radicale traditie begon toen het Vlaams-nationalisme in het interbellum koos voor Nieuwe Orde en collaboratie. Na de oorlog evolueerde radicaal-rechts in Vlaanderen van nostalgi... Lees meer
). Mahraun, een ex-beroepsmilitair, wilde de Duitse samenleving reorganiseren op basis van de militaire principes van tucht, orde en plicht. Daartoe moest de democratische Weimarrepubliek (1918-1933) onder de leiding van een selecte en specifiek gevormde en opgeleide elite worden omgevormd tot een autoritaire staat. De frontmystiek en -heroïek, die werd gecultiveerd door veel (Duitse) oud-strijders uit de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
die er niet in slaagden om zich succesvol te herintegreren in de burgermaatschappij, vormde een belangrijke voedingsbodem voor deze denkbeelden, die aanleunden bij de zogeheten Revolution von rechts.

Nadat er vanaf 1926 rechtstreekse en persoonlijke contacten werden gelegd met de Jungdeutsche Orden, onder meer via de naar Duitsland gevluchte voormalige activist Godfried Rooms Rooms, Godfried
Godfried Rooms (1893-1968) was vanaf 1915 de kopman van de kern activistische krijgsgevangenen in het kamp van Göttingen en bleef als activistische balling in Duitsland ook in het interbe... Lees meer
, richtte De Smet samen met zijn collega-priester en ideologische medestander Maurits Geerardyn Geerardyn, Maurits
Oorlogsvrijwilliger en priester Maurits Geerardyn (1896-1979) was een aanhanger en medewerker van Cyriel Verschaeve. Tijdens het interbellum en de Tweede Wereldoorlog vertegenwoordigde hi... Lees meer
in 1928 de Jong-Vlaamsche Gemeenschap op.

Programma

In de brochure Het Kompas van den Vlaming uit 1929 werd in de vorm van 59 vragen en evenveel antwoorden – een variant dus van de katholieke catechismus – uiteengezet waar de Jong-Vlaamsche Gemeenschap tegen gekant was en wat zij zich daartegenover tot doel stelde. Het antwoord op de slotvraag, ‘Wat wil de Jong-Vlaamsche Gemeenschap?’, was een fel anti-Belgisch amalgaam, waarin het ‘Fransche imperialisme’ ten opzichte van Vlaanderen scherp werd aangevallen en – in contrast daarmee – de ‘Dietsch-Germaansche afkomst’ van de Vlamingen werd beklemtoond. Het zogenoemde hervinden en bevorderen van ‘den Vlaamschen aard en het Vlaamsch nationale wezen’ werd beschouwd als de ‘voorschool voor de toekomstige Nederlandsche volksgemeenschap’. De hele tekst ademde de geest van het exclusieve volksnationalisme en pleitte voor ‘de verwijdering uit ons midden van alle ontaardende vreemde invloeden op geestelijk, zedelijk, staatkundig en om ’t even welk gebied’.

De Jong-Vlaamsche Gemeenschap, die was bedoeld als een prefiguratie van een Groot-Nederlandse Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer
staat, was sterk hiërarchisch gestructureerd en autoritair ingesteld. Om haar antidemocratische en Groot-Nederlandse ideeën te verspreiden, gebruikte de organisatie de weekbladen Vlaanderen Vlaanderen (1922-1933)
Vlaanderen was een radicaal Vlaams-nationalistisch weekblad dat verscheen tussen 1922 en 1933. Het stond voor het grootste deel onder leiding van Robrecht de Smet en Josué de Decker. Het ... Lees meer
(1922-1933), dat vanaf het midden van de jaren 1920 de facto door De Smet werd geleid, en Jong Dietschland Jong Dietschland (1926-1933)
Jong Dietschland (1926-1933) was een radicaal Vlaamsgezind en Groot-Nederlands weekblad met veel interesse voor kunst en literatuur en met aandacht voor de Nieuwe Orde-stromingen. Het bla... Lees meer
, waarvan Geerardyn een van de belangrijkste medewerkers was. Mede omdat de meeste andere personen die bij deze beide bladen betrokken waren het project van het duo De Smet-Geerardyn niet genegen waren, slaagde de Jong-Vlaamsche Gemeenschap er niet in om enige noemenswaardige aanhang te verwerven.

Evaluatie

Pas na de naamsverandering en omvorming tot Jong-Nederlandsche Gemeenschap Jong-Nederlandse Gemeenschap
De Jong Nederlandse Gemeenschap (1950-1963) was een radicaal Vlaams-nationalistische jongerengroep. Lees meer
in 1931, ontwikkelde deze groep, waarvan De Smet andermaal de inspirator en de drijvende kracht was, een meer actieve werking en traden er ook meer mensen toe. Toch bleef ook de aanhang van deze organisatie beperkt.

De Jong-Vlaamsche Gemeenschap was in essentie een vehikel van de immer complotterende intrigant De Smet om – zoals hij dat al probeerde te doen van onmiddellijk na de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
– het politieke Vlaams-nationalisme Vlaams-nationalisme
Lees meer
en de Groot-Nederlandse beweging naar zijn hand te zetten en, als dat niet lukte, het te ondermijnen.

Literatuur

– Het Kompas van den Vlaming, 1929.
– L. Vandeweyer, De Jong Nederlandse Gemeenschap. Robrecht De Smets voorafspiegeling van de Dietse samenleving, in: WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging, 1989, nr. 1, pp. 43-56.

Suggestie doorgeven

1973: Romain Vanlandschoot (pdf)

1998: Luc Vandeweyer

2023: Nico Van Campenhout

Inhoudstafel