Lefèvre, Johan

Persoon
Amsab-ISG (2023, tekstredactie), Guy Vanschoenbeek (1998)

Johan Lefèvre (1881-1960) was een Gentse onderwijzer, schrijver en componist die zich inzette voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit en tijdens de Eerste Wereldoorlog voorzitter was van de Vlaamsche Socialistische Partij.

Geboorte
Gent, 2 oktober 1881
Overlijden
Gent, 3 december 1960
Leestijd: 2 minuten

Socialisme

Johan Lefèvre kwam als onderwijzer in de Gentse stadsscholen in 1901 in contact met de Gentse socialisten en trad op als spreker bij meetings rond de Zuid-Afrikaanse Boerenoorlog die de flaminganten en de socialisten in Gent samen inrichtten. In 1904 werd Lefèvre lid van de Gentse afdeling van de Belgische Werkliedenpartij Belgische Werkliedenpartij
Lees meer
(BWP). Hij engageerde zich vooral in de socio-culturele werking van de Gentse BWP. Voor de socialistische kindergroep Volkskinderen hield hij voordrachten over de 'volksdichter' René de Clercq De Clercq, René
Lees meer
. Ook bewerkte hij Edward Anseele Anseele, Edward
Edward Anseele (1856-1938) was een Gents socialist en lag in 1885 mee aan de basis van de Belgische Werkliedenpartij. Hij was decennialang een van de tenoren van het socialisme in België.... Lees meer
's roman over Emiel Moyson Moyson, Emiel
Lees meer
tot een libretto voor een opera op muziek van Jozef Vandermeulen Vandermeulen, Jozef
Jozef Vandermeulen (1869-1931) was een componist en dirigent van de socialistische harmonie Vooruit die regelmatig Vlaamse kwesties in zijn muzikale werk aan bod liet komen. Lees meer
. Lefèvre zette zich ook in voor de vernederlandsing van de Gentse hogeschool. Hij nam deel aan de propagandatochten van de Drie Kraaiende Hanen Drie Kraaiende Hanen
De ‘drie kraaiende hanen’ was de benaming voor de drie volksvertegenwoordigers die in 1910-1911 over de partijgrenzen heen een campagne voor de vernederlandsing van de Rijksuniversiteit G... Lees meer
. In het socialistische dagblad Vooruit Vooruit (1884-1991)
Vooruit (1884-1991) was een Gents socialistisch dagblad waarin heel wat bijdragen verschenen van Vlaamse intellectuelen. In 1978 werd het blad een regionale editie van De Morgen, om in 19... Lees meer
reageerde hij eind 1910 op een artikel van hoofdredacteur Ferdinand Hardijns Hardijns, Ferdinand
Ferdinand Hardijns (1864-1927) was een Gentse socialistische journalist en politicus die het primaat verdedigde van de sociale strijd op de taalstrijd. Lees meer
en nam de verdediging van de vernederlandsing van de Gentse universiteit op zich.

Eerste Wereldoorlog

Zijn belangstelling voor de vernederlandsing van het onderwijs, zijn socialistische engagement, en zijn vriendschap met De Clercq en Richard de Cneudt De Cneudt, Richard
Richard de Cneudt (1877-1959) was een onderwijzer en dichter die tijdens de Eerste Wereldoorlog mee de Raad van Vlaanderen oprichtte en binnen de Raad vooral actief was rond onderwijs. ... Lees meer
deden Lefèvre voor het activisme kiezen. Tijdens de oorlog werd hij benoemd tot leraar aan de Gentse Rijksnormaalschool, terwijl hij zich ook inschreef aan de door de Duitse bezetter vernederlandste Gentse universiteit (von Bissing Universiteit). Hij werd eind 1917 voorzitter van een Vlaamsche Socialistische Partij Vlaamsche Socialistische Arbeiderspartij
Eerste socialistische partij in Vlaanderen (1877-1879), die aanvankelijk een andere richting insloeg dan de Franstalige socialisten. Lees meer
, waarin hij zijn activistisch engagement probeerde te verzoenen met zijn socialistische standpunten. In november 1918 werd zijn huis geplunderd, in februari 1919 werd hij openlijk uit de Gentse BWP gestoten, en enkele maanden later ook als leraar geschorst. Lefèvre probeerde nog enkele keren opnieuw aansluiting te vinden bij de BWP. Zo stelde hij in 1926 een scenario op voor een historische evocatie rond de inhuldiging van het monument van Edmond van Beveren Van Beveren, Edmond
Edmond van Beveren (1852-1897) was een Gentse pionier van de socialistische beweging die heel zijn leven de band tussen Vlaamse en sociale strijd bleef beklemtonen. Lees meer
, een project dat echter niet werd uitgevoerd.

Werken

— Artikelen in Vooruit.
Geschiedenis der Harmonie Vooruit, 1911.

Literatuur

— J. Crick, In memoriam Johan Lefèvre, in: Mededelingen van de Vereniging van Vlaamse Letterkundigen, nr. 40 (maart 1961), pp. 53-55.
— K. Loockx, Lefèvre, Johan (1881-1960), in: UGentMemorie, laatst gewijzigd 24 maart 2015, www.ugentmemorie.be/personen/lefevre-johan-1881-1960.
— D. Vanacker, Het aktivistisch avontuur, 1991.
— G. Vanschoenbeek, De wortels van de sociaal-democratie in Vlaanderen, RUG, ongepubliceerde licentiaatsverhandeling, 1992.

Suggestie doorgeven

1973: Arnoldine Bijnens (pdf)

1998: Guy Vanschoenbeek

2023: Amsab-ISG

Inhoudstafel