Regat Prudentia Vires

Organisatie
Janneke Weijermars (2023)

Regat Prudentia Vires was een taal- en letterkundige maatschappij die in 1821 in Gent werd opgericht op initiatief van Jan Matthijs Schrant.

Oprichting
1821
Leestijd: 3 minuten

In 1821 werd in Gent de Maatschappij van Nederlandsche Taal- en Letterkunde opgericht onder het motto ‘Regat prudentia vires’. Hoogleraar Jan Matthijs Schrant Schrant, Johannes
Johannes Mathijs Schrant (1783-1866) was een katholieke priester, letterkundige en historicus uit Amsterdam. Hij werd door koning Willem I benoemd tot hoogleraar en rector aan de Rijksun... Lees meer
had hiertoe het voortouw genomen en trad vanaf het begin als voorzitter op. In 1824 droeg hij die functie over aan Karel Vervier Vervier, Karel
Lees meer
. Regat Prudentia Vires functioneerde parallel aan de reeds bestaande Gentse rederijkerskamer De Fonteine De Fonteine
De Fonteine is een rederijkerskamer, de volledige aanduiding luidt: Koninklijke Soevereine Hoofdkamer van Retorica De Fonteine, gevestigd te Gent. Lees meer
en verschillende Vlaamse dichters waren lid van beide genootschappen. De programma’s van Regat Prudentia Vires en De Fonteine waren gelijklopend: beide werkten aan hun presentatie naar buiten, door bijvoorbeeld prijsvragen te organiseren, en ook richtten beide zich op de contemporaine literatuur Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer
, geschiedenis en filosofie.

Het grote verschil tussen de twee genootschappen was dat Regat Prudentia Vires nauwe banden onderhield met de regering van Willem I der Nederlanden, Willem I
Willem I (1772-1843) was koning der Nederlanden van 1815 tot 1840, en dus ook tussen 1815 en 1830 (de jure tot 1839) van het zuidelijke deel daarvan. Zijn beleid inzake de nationale taal ... Lees meer
, de vorst van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Het Gentse genootschap was opgericht naar Hollands voorbeeld, de statuten van genootschappen uit de Noordelijke Nederlanden dienden als mal voor die van het Gentse genootschap. De regering had deze statuten voor de oprichting goedgekeurd en kende Regat Prudentia Vires ook een flinke startsubsidie van zeshonderd gulden toe. Daarmee kocht de regering invloed, het genootschap diende namelijk als middel voor de regering om voeling te houden met belangengroepen van allerlei signatuur. De leden fungeerden als tussenpersonen die de ministers en hoge ambtenaren op de hoogte konden houden van de situatie in de Zuidelijke provincies (zie Nederland-Vlaanderen Nederland
Nederland is met Vlaanderen verbonden door de economische infrastructuur, de taal en de geschiedenis. Vanaf eind 18de eeuw kreeg die verbondenheid in taal en cultuur op uiteenlopende mani... Lees meer
).

Regat Prudentia Vires organiseerde voordrachten, prijsvragen en tweewekelijkse bijeenkomsten. Verder had het genootschap een uitgebreide bibliotheek waarvan de leden gebruik mochten maken. Van de publicaties van het genootschap is de bundel Verhandelingen en prijsverzen (1826) de belangrijkste.

Het ledenbestand van het genootschap was redelijk gemengd: de ereleden kwamen voornamelijk uit de Noordelijke provincies van het koninkrijk, maar in het ‘gewone’ ledenbestand waren de zuiderlingen in de meerderheid en het bestuur was – op Schrant na – volledig Vlaams. De leden kwamen voor een groot deel uit het lager, middelbaar en hoger onderwijs Onderwijs
Lees meer
. Dit had te maken met het feit dat Gent een universiteitsstad was en dat de oprichter Schrant lid was van de Provinciale Schoolcommissie van Oost-Vlaanderen Oost-Vlaanderen
Dit artikel onderzoekt de vraag of en in welke mate de Vlaamse beweging in Oost-Vlaanderen een specifieke identiteit vertoonde. Lees meer
, waaruit hij verschillende leden voor het genootschap rekruteerde.

Regat Prudentia Vires hield in 1830 op te bestaan. Het archief van het genootschap werd in 1839 overgedragen aan het Gentse Stadsarchief.

Literatuur

– H. Vanacker, Regat Prudentia Vires. Een kwantitatief ledenonderzoek van een taal- en letterkundig genootschap uit het Verenigd Koninkrijk, in: WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging, jg. 47, 1988, nr. 2, pp. 65-88.
– J. Weijermars, Gent: Regat Prudentia Vires, in: Stiefbroeders. Zuid-Nederlandse letteren en natievorming onder Willem I, 1814-1834, 2012, pp. 145-152.

Suggestie doorgeven

1975: Ada Deprez (pdf)

1998: Ada Deprez

2023: Janneke Weijermars

Databanken

Inhoudstafel