Terbruggen, Jan A.
De Antwerpse onderwijzer Jan Terbruggen (1755-1819) ontwierp een accentspelling en een spraakkunst van het Nederlands, die tot 1844 werden gebruikt in de provincie Antwerpen.
Geboorteplaats en -datum zijn twijfelachtig, maar zeker is dat Terbruggen van 1778 af te Antwerpen woonde en er tot zijn dood het beroep van privé-onderwijzer uitoefende.
Op 16 oktober 1803 werd in zijn woning aan de Keizerstraat het Antwerpsch Tael- en Dichtkundig Genootschap onder de zinspreuk Tot Nut der Jeugd Tot Nut der Jeugd
Tot Nut der Jeugd was een ‘Antwerpsch Tael- en Dichtkundig Genootschap’ dat in 1803 werd opgericht. Het richtte zich aanvankelijk op pedagogie en later op literatuur. Lees meer opgericht. In de door het genootschap uitgegeven Antwerpschen Almanach tot Nut en Vermaek schreef Terbruggen dicht- en prozawerk en onder meer een artikel "Over de eenheid der Hollandsche en Brabantsche Tael" (1815). Terbruggen schreef ook enkele schoolboekjes. De door hem voorgestelde accentspelling en spraakkunstregels werden in de provincie Antwerpen tot ca. 1844 gebruikt. Zijn spelling moest toen plaats maken voor de zogenaamde Commissiespelling Commissiespelling
Lees meer van 1839 en de officiële "Vlaemsche spelling" van 1844.
Werken
– Nederduytsche spraekkunst ten gebruyke der schoólen, 1815, 1817.
– Kort begryp der Nederduytsche spraekkunst ten gebruyke der schoólen, 1819, 1826.
Literatuur
– J.F. Willems, Lykrede op Joannes Abraham Terbruggen, gestorven den 12sten september 1819, z.j..
– E. Poffé, De gilde der Antwerpsche schoolmeesters, 1895.
– C. Debaive, 'Terbruggen, Joannes Abraham', in BN, XXIV, 1928-1929.
– H. van Tichelen, Vóór honderd jaar. Uit en om de geschiedenis van het eerste gemeenteonderwijs te Antwerpen, 1934.
– H. van Daele, Geschiedenis van het stedelijk lager onderwijs te Antwerpen van 1830 tot 1872, 1972.