Van Vessem, Anton

Persoon
Jens Bertels (2023, tekstredactie), Pieter Van Hees (1998)

Anton van Vessem (1887-1966) was een Nederlands advocaat, politicus voor de Nationaal-Socialistische Beweging in Nederland en aanhanger van de Groot-Nederlandse gedachte.

Volledige voornaam
Anton Johan
Geboorte
Rotterdam, 15 oktober 1887
Overlijden
Utrecht, 1 november 1966
Leestijd: 2 minuten

Anton van Vessem bezocht de hogere burgerschool in 's-Gravenhage en vestigde zich na zijn studie in de rechten als advocaat in Utrecht, waar hij van 1928 tot 1931 liberaal gemeenteraadslid was. In 1933 sloot hij zich aan bij Anton Musserts Mussert, Anton
Anton Mussert (1894-1946) was een Nederlandse politicus. Hij was de oprichter en leider van de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB). Lees meer
Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) Nationaal-Socialistische Beweging
De Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) was een Nederlandse politieke partij, op 14 december 1931 opgericht en geleid door Anton Mussert. Lees meer
, waarvoor hij lid van de Eerste Kamer was (1935-1940).

Als student sympathiseerde Van Vessem al met de Vlaamse beweging. Hij was secretaris van de Utrechtse studentenafdeling van het Algemeen-Nederlands Verbond Algemeen-Nederlands Verbond
Het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) werd in 1895 opgericht. Aanvankelijk behartigde het de belangen van de Nederlandse taal. Later en tot op de dag van vandaag ijvert het voor de brede ... Lees meer
(ANV) en leidde de oppositie van die afdeling tegen het hoofdbestuur, dat de activisten niet wilde steunen ( activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
). In 1915 was hij medeoprichter van Dietsche Stemmen Dietsche Stemmen
Dietsche Stemmen was een Groot-Nederlands georiënteerd tijdschrift (1915-1918) dat het activisme steunde, een zelfstandig Vlaanderen nastreefde en Nederlandse ‘stamgenoten’ voor dit prog... Lees meer
, in juni 1916 ook van De Toorts De Toorts
De Toorts verscheen tussen 1916 en 1921 en werd uitgegeven in Utrecht. De ondertitel van het tijdschrift luidde: Staat- en Letterkundig weekblad voor Holland, Vlaanderen en Zuid-Afrika on... Lees meer
. Van beide bladen bleef hij respectievelijk tot 1918 en 1921 redacteur. In 1916 vertegenwoordigde hij met Jan D. Domela Nieuwenhuis Nyegaard Domela Nieuwenhuis Nyegaard, Jan
Jan Derk Domela Nieuwenhuis Nyegaard (1870-1955) was predikant en pangermanist. Tijdens beide wereldoorlogen collaboreerde hij met de Duitse bezetter met de bedoeling een zelfstandig Vlaa... Lees meer
de studentenafdelingen van het ANV in Nederland bij de opening van de vernederlandste universiteit en in juli 1917 behoorde hij tot de oprichters van De Dietsche Bond Dietsche Bond
De Dietsche Bond (1917-1941) werd opgericht als activistisch gezind alternatief voor het neutrale Algemeen-Nederlands Verbond. De bond nam verschillende prominente activisten op in zijn ... Lees meer
, maar bleef daarnaast lid van het ANV.

In Utrecht heeft Van Vessem zich als studentenleider zeer ingezet om studiefaciliteiten te krijgen voor uitgeweken en geïnterneerde Belgische en met name Vlaamse studenten. In 1925-1927 speelde hij – onder andere als publicist – een leidende rol in het Nationaal Actiecomité tegen het Belgisch-Nederlands Verdrag Belgisch-Nederlands Verdrag
Het Belgisch-Nederlands Verdrag werd afgesloten in april 1925 tussen België en Nederland, na uiterst slopende onderhandelingen die begonnen na de Vredesconferentie van Versailles. Het ver... Lees meer
. Hij wees in verschillende publicaties op de Nederlandse soevereiniteit ten aanzien van de Westerschelde en op de aantasting daarvan door de Belgische reserve inzake de passage van oorlogsbodems.

Van Vessem was een van de weinige leidende NSB'ers die actieve belangstelling toonden voor het Groot-Nederlandse Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer
beginsel van de beweging. Hoewel hij privé nooit met Mussert brak, heeft hij na 10 mei 1940 stelselmatig geweigerd enige functie te aanvaarden. Bij vonnis van 12 februari 1947 werd hij tot 6 jaar internering veroordeeld, maar reeds in september 1948 stelde men hem op vrije voeten. Van Vessem ging ook Frans-Vlaanderen Frans-Vlaanderen
Dit artikel belicht de belangstelling vanuit de Vlaamse beweging voor de Vlaamse cultuur in Noord-Frankrijk. Lees meer
ter harte. Zijn medestrijder in dit verband was Willem van Es Van Es, Willem
De Nederlander Willem van Es (1886-1943) was betrokken bij verschillende culturele en politieke Groot-Nederlandse initiatieven zoals (respectievelijk) het Algemeen-Nederlands Verbond en ... Lees meer
. Daarnaast stelde hij belang in de Nederduitse taalbeweging en had hij contacten met de vereniging Quickborn Quickborn
De Platduitse vereniging Quickborn toonde vanaf de Eerste Wereldoorlog blijvende belangstelling voor de Vlaamse beweging en voor de Nederlanden in het algemeen. Lees meer
te Hamburg.

Literatuur

– J.H.H. Hülsmann, Student en Maatschappij, in: Geschiedenis van het Amsterdamsch Studentenleven, 1632-1932, 1932.
– R.P. Oszwald, Deutsch-Niederländische Symphonie, 1937.
– H.P. Schaap, Bij het heengaan van een Groot-Nederlander, in: Notre Flandre, jg. 15, 1967, nr. 1.
– A.A. de Jonge, Het nationaal-socialisme in Nederland, 1968.
– L. Buning, Van Vessem en de Vlamingen in de jaren 1914-1916, in: WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging, jg. 33, 1974, nr. 1, kol. 1-20.
– R.L. Schuursma, Het onaannemelijk tractaat. Het verdrag met België van 3 april 1925 in de Nederlandse publieke opinie, 1975.

Suggestie doorgeven

1975: Anthonius A. De Jonge / Lammert Buning (pdf)

1998: Pieter Van Hees

2023: Jens Bertels

Databanken

Inhoudstafel