Waeri, Karel

Karel Waeri werd geboren in Gent op 3 juli 1842 als zoon van de handwevers Pierre Waeri en Pauline de Baedts. Vader Waeri kon in 1849 aan de slag als baas in een fabrieksschool in Aalter, waardoor Karel en zijn andere kinderen school konden lopen. Op school bleek Karel goede resultaten te boeken en muzikaal talent te bezitten, maar door het ontslag van zijn vader in 1856 werden alle gezinsleden gedwongen om te gaan werken.

Tijdens de Gentse katoencrisis in 1862 ging de jonge Karel Waeri samen met zijn broer Jan op zondagavonden in herbergen zingen, terwijl hij zichzelf begeleidde op viool. Het duo oogstte succes en trok te voet doorheen West- en Oost-Vlaanderen. Op markten en kermissen brachten zij hun volksliederen. Toen Jan omstreeks 1874 opnieuw aan de slag ging in de textielsector, bleef Karel actief als volkszanger. Hij huwde in 1868 met de muzikale Sidonie de Meyer, die hem ondersteunde tijdens optredens. In het Gentse caféwezen kon het muzikale koppel op veel bijval rekenen, waardoor ze genoeg verdienden om hun zes kinderen te laten studeren aan het conservatorium (zie Muziek Muziek
Lees meer ).

Waeri zocht omstreeks 1880 toenadering tot de socialistische beweging, die het potentieel van zijn liederen inzag om haar boodschap te verspreiden bij de arbeidersklasse in de Gentse cafés. Onder het pseudoniem Cies Cnoopelincks publiceerde hij enkele teksten in het socialistische blad Vooruit. Omwille van zijn populariteit dichtten tijdgenoten hem de bijnaam ‘den Gentschen Béranger’ toe, naar de beroemde Parijse volkszanger. Hij overleed na een kort ziekbed op 15 maart 1898 in Gent. In 1989 richtte de Gentse zanger Walter de Buck een standbeeld op ter ere van Waeri naast de Gentse Sint-Jacobskerk.

Oeuvre van Waeri

Waeri schreef wellicht een vijfhonderdtal volksliederen, waarvan er heel wat verloren zijn gegaan. Postuum bracht zijn zoon Pieter een bundel uit met 230 liederen. Waeri voorzag bestaande melodieën, veelal van bekende Franse chansons, van een eigen tekst in het Gentse dialect. De inhoud was aanvankelijk van liberale inslag en hij mocht meermaals banketten van de Gentse burgerij opluisteren. Vanaf de late jaren 1870 bracht hij steeds meer antiklerikale en socialistische liederen, waarin de slechte leef- en werkomstandigheden van de arbeidersklasse aan bod kwamen, maar ook de militaire loting, het algemeen stemrecht, de achturendag en de schoolstrijd. Bijna alle liederen waren doorspekt met verwijzingen naar het alledaagse leven in de stad Gent Gent
Lees meer .

Enkele van Waeri’s liederen hekelen het gebruik van het Frans en het snobisme van de burgerij (bijvoorbeeld ‘Het Fransch’, ‘De Fransche cafés’ en ‘De Chic’). Zijn kritiek op het Frans was sociaal geïnspireerd, aangezien het niet de taal van de lokale arbeidersklasse was. Tegelijkertijd nam hij de voormannen van de toenmalige Vlaamse beweging op de korrel. Hij verweet hun in het openbaar de Vlaamse cultuur op handen te dragen, maar thuis gewoon Frans te spreken (‘Caoutchouc’). Daarnaast waren zijn ‘vetjes’ berucht: dat waren komische, erotische en dubbelzinnige liederen die laat op de avond werden gezongen.