Waltmans, Hendrik

Henk Waltmans werd geboren in het katholieke gezin met vijf kinderen van een mijnopzichter die later werkzaam was als professioneel fotograaf. Hij volgde de middelbare handelsschool in Weert en nadien de hogereburgerschool in Heerlen. Vervolgens studeerde hij sociologie (bestuurswetenschappen) aan de toenmalige Katholieke Economische Hogeschool in Tilburg. Hij promoveerde er in 1962 met een proefschrift over De Nederlandse politieke partijen en de nationale gedachte. Hij schetste daarin de verhouding van de Nederlandse politieke partijen en bewegingen uit de 19de en de eerste helft van de 20ste eeuw tegenover de nationale idee en besteedde tegelijk aandacht aan de wetenschappelijke theorievorming omtrent naties en nationalisme.

Journalistiek en volkshogeschoolwerk

Terwijl hij aan zijn dissertatie werkte, was Waltmans achtereenvolgens werkzaam als journalist bij de katholieke regionale dagbladen De Twentsche Courant (Almelo) en De Nieuwe Limburger (Maastricht), leraar aan het Pius X-college in Beverwijk en cursusleider aan volkshogeschool Kasteel Schaloen in Valkenburg en later aan zusterinstelling Kasteel Borgharen in het gelijknamige dorp. In 1963 was hij oprichter en werd hij directeur van de volkshogeschool Europa Huis in Nederland, aanvankelijk met Borgharen en later Bemelen als vestigingsplaats, twee dorpen in zijn geboortestreek in het zuiden van Nederlands Limburg.

Nederlands parlementariër

Waltmans was in 1968 medeoprichter van de Politieke Partij Radikalen (PPR), die ontstond uit een afsplitsing van de Katholieke Volkspartij (KVP). Namens de PPR was hij lid van de Provinciale Staten van Limburg (1970-1974), de Tweede Kamer (1972-1982), het Europees parlement (1976-1977) en de Eerste Kamer (1986-1987). Dat laatste met de steun van de verkozenen van de Friese nationale Partij in de Provinciale Staten van Friesland, die hem beschouwden als iemand die hun belangen behartigde. Zijn plan om in 1991 namens het Landelijk Platform van Provinciale Groeperingen opnieuw lid te worden van de Eerste Kamer ging uiteindelijk niet door.

Van 1984 tot 1994 was Waltmans burgemeester van Landsmeer. Toen de PPR met de Communistische Partij Nederland (CPN), de Pacifistisch Socialistische Partij (PSP) en de Evangelische Volkspartij (EVP) in 1990 fusioneerde tot Groen Links, trad hij niet toe tot deze nieuwe partijformatie. Over zijn politieke bedrijvigheid publiceerde hij in 1993 Niet bij rood alleen. Vijftien jaar Nederlandse politiek en de geschiedenis van de PPR. Hij schreef ook een aantal boeken over gemeentelijke (re)organisatie en herindeling, evenals studies over Suriname, de Nederlandse Antillen en Aruba, onder andere betreffende het gebruik van het Nederlands aldaar.

Vlaanderen en Nederland

In 1952 was Waltmans hoofdorganisator van een Heel-Nederlands Jongerencongres in Maastricht. Hij trad in die tijd ook toe tot de redactie van het flamingantische blad Het Pennoen Het Pennoen (1950-1977)
Het Pennoen was een Vlaamsgezind maandelijks opinieblad dat, geleid door Jan Olsen, verscheen tussen 1950 en 1977. Het evolueerde van een traditioneel jeugdblad naar een vernieuwend en la... Lees meer . In 1965 fungeerde hij als voorzitter van de Tweede Groot-Limburgse Dag in Maastricht. Van 1986 tot 1996 was Waltmans voorzitter van de Nederlandse afdeling van het Algemeen-Nederlands Verbond Algemeen-Nederlands Verbond
Het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) werd in 1895 opgericht. Aanvankelijk behartigde het de belangen van de Nederlandse taal. Later en tot op de dag van vandaag ijvert het voor de brede ... Lees meer (ANV) en van 1987 tot 1992 algemeen voorzitter. In de feestbundel Tussen cultuur en politiek. Het Algemeen-Nederlands Verbond 1895-1995 (1995) stond hij als co-auteur mee in voor de bijdrage Het Algemeen-Nederlands Verbond van 1995 tot heden.

In woord en geschrift bepleitte Waltmans, die zowel ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw als officier in de Belgische Kroonorde was, decennialang via tal van kanalen intensieve culturele samenwerking tussen alle Nederlandstalige staten of regio’s en in het bijzonder tussen Vlaanderen en Nederland. Ook een van zijn laatste publicaties in boekvorm, De Nederlandssprekenden en hun taal uit 2005, was gewijd aan het thema dat hem levenslang nauw aan het hart ging, de Nederlandse taal en de integratie van het Nederlandse taalgebied.

Waltmans was een voorstander van Europese samenwerking op basis van deelstaten op taal- en culturele grondslag, het zogeheten Europa der volkeren. Zijn regionalisme combineerde hij met een mondiale ingesteldheid, die onder andere tot uiting kwam in zijn herhaalde pleidooien voor Europese en bredere internationale samenwerking op uiteenlopende terreinen en voor ontwapening.