Waxweiler, Emile

Emile Waxweiler werd na zijn ingenieursstudie in Gent verbonden aan het door minister van Nijverheid en Arbeid Albert Nyssens opgerichte Office de Travail. Benoemd tot hoogleraar aan de school voor Politieke en Sociale Wetenschappen van de Université Libre de Bruxelles (ULB) en in 1902 aldaar eerste directeur van het door Ernest Solvay gestichte Institut de Sociologie (naderhand Institut Solvay genoemd) doceerde Waxweiler er onder meer statistiek, financiële wetenschappen en politieke economie. Met zijn werk Esquisse d’une sociologie uit 1906 legde hij (in België) mee de basis voor deze nieuwe wetenschapstak.

Na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer week hij uit naar het buitenland en was in dienst van de Belgische regering. Voor het eind van 1914 maakte Waxweiler zijn bekend gebleven werk La Belgique neutre et loyale af. Daarin wijst hij de Duitse beschuldigingen, als zou België zijn onzijdigheid niet zijn nagekomen, van de hand. Waxweiler verdedigt zijn in opspraak gebracht vaderland, en samen daarmee de zaak van de kleine naties en het regime van bestendige neutraliteit. Dit en gelijksoortige geschriften verschenen in verschillende talen. In de winter 1915-1916 was Waxweiler de persoonlijke afgevaardigde van koning Albert I van Saksen-Coburg, Albert I
Koning Albert I (1875-1934) werd aan de vooravond van en tijdens de Eerste Wereldoorlog geconfronteerd met een radicaliserende Vlaamse beweging. De communautaire kwestie groeide daardoor ... Lees meer bij geheime vredesbesprekingen met de Duitsers. In juni 1916 nam hij in Londen deel aan conferenties tussen de Geallieerden over handelsvraagstukken; daar verongelukte hij op 27 juni.

In het licht van de Vlaamse beweging kan Waxweiler worden omschreven als een flamingantische Waal. Als jong afgestudeerde gaf hij in de jaren 1890 Nederlandstalige lessen over sociologie aan het Hooger Onderwijs voor het Volk Hooger Onderwijs voor het Volk
Hooger Onderwijs voor het Volk was de Nederlandstalige hogeschooluitbreiding van de Gentse universiteit, opgericht in 1892. Lees meer , de Vlaamse hogeschooluitbreiding Hogeschooluitbreidingen
De hogeschooluitbreidingen ontstonden in België op het einde van de 19de eeuw in navolging van het Engelse voorbeeld, waar de University Extension een afdeling van de universiteit was di... Lees meer aan de Gentse universiteit, die – zoals de andere hogeschooluitbreidingen – een cultuurflamingantisch initiatief was dat het pad wilde effenen voor het gebruik van het Nederlands in het hoger onderwijs Hoger onderwijs
De evolutie van het Vlaamse hoger onderwijs werd gekenmerkt door een moeizame vernederlandsingspolitiek, gaande van het vroegste verschijnen van Nederlandstalig onderwijs tot de integrale... Lees meer . Waxweiler was ervan overtuigd dat in Nederlandstalig hoger onderwijs de enige zekerheid lag voor een zich sterk en harmonisch ontwikkelend Vlaanderen, wat een maximum aan ‘volkskracht’ zou opleveren voor het ene Belgische vaderland. Hij was een werkzaam lid van de tweede hogeschoolcommissie (1907-1914) en een van de ondertekenaars van het door haar uitgebrachte verslag over de vernederlandsing der Gentse universiteit (zie Hoger onderwijs in Gent Hoger onderwijs in Gent
Met de vernederlandsing in 1930 als hoogtepunt is de Gentse universiteit een belangrijk strijdpunt geweest in de Vlaamse beweging. Van het Latijn uit 1817 tot het Engels van vandaag: het ... Lees meer ).

Evenals Lodewijk de Raet De Raet, Lodewijk
Lodewijk de Raet (1870-1914) was een econoom en ambtenaar die in belangrijke mate bijdroeg aan de theorievorming over de Vlaamse beweging en deze van een sociaaleconomisch denkraam voorza... Lees meer had Waxweiler grote belangstelling voor Vlaanderens sociale en economische ontwikkeling (zie Economie Economie
Dit artikel gaat over de relatie tussen economie en Vlaamse beweging. Daarmee beoogt deze tekst geen economische geschiedenis te schetsen van wat we vandaag Vlaanderen noemen. Integendee... Lees meer ). De Raet was Waxweilers medewerker geweest voor de nijverheidstelling van 1896. Niet alleen in Vlaanderen, maar ook aan de Brusselse universiteit en in andere verfranste kringen hield Waxweiler zijn Vlaamsgezinde opvattingen nooit verborgen.