Dosfel, Lodewijk

Studentenbeweging

Lodewijk Dosfel was al tijdens zijn scholierenperiode aan het college van Dendermonde Vlaams geëngageerd. Samen met Desiré de Wolf stichtte hij daar een bond ‘tot uitbreiding van de Vlaamse gedachte onder de Dendermondse kollegejeugd en tot versteviging van de christelijke levensgedachte’. Hij smokkelde er Vlaamsgezinde studententijdschriften als De Vlaamsche Vlagge De Vlaamsche Vlagge (1875-1933)
De Vlaamsche Vlagge (1875-1933) was een West-Vlaams scholieren- en studententijdschrift onder wisselende redactie van seminaristen, universiteitsstudenten en priester-leraars. Het ademde ... Lees meer , De Student De Student
De Student was een katholiek scholieren- en studententijdschrift dat verscheen van 1881 tot in 1930. Het was voor 1914 het meest gezagvolle orgaan van de Katholieke Vlaamse Studentenbeweg... Lees meer en De Keikop De Keikop
De Keikop was het tijdschrift van het Antwerpse Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond (AKVS); eerst enkel van AKVS-Antwerpen, dan van de AKVS-Gewestbond Groot Antwerpen, en tenslot... Lees meer binnen. In 1891 werd hij vertrouwensman van de Katholieke Vlaamse Jongstudentenbond voor Oost-Vlaanderen en richtte ook de eerste Dendermondse studentengilde Jong maar Moedig mee op. Deze gilde bestond uit scholieren, studenten en seminaristen en had de beoefening van de moedertaal en de groei van de katholieke Vlaamse studentenbeweging Katholieke Vlaamse studentenbeweging
De Katholieke Vlaamse Studentenbeweging was de georganiseerde deelname van de katholieke studerende jeugd aan de Vlaamse beweging. Ze leverde daartoe met haar grote aanhang van ca. 1875 t... Lees meer als doel. Dosfel was pas vijftien toen hij zijn humaniora beëindigde. Hij volgde een jaar wijsbegeerte bij de jezuïeten in Namen vooraleer hij in 1897 naar Leuven trok om er rechten te studeren.

Dosfel was er erg actief in de studentenbeweging Studentenbeweging in Leuven
De studentenbeweging in Leuven leverde een cruciale bijdrage aan de Vlaamse beweging, zowel via directe actie als door de vorming van toekomstige voormannen. De beweging had een grote aan... Lees meer . Hij werd lid van Met Tijd en Vlijt Met Tijd en Vlijt
Met Tijd en Vlijt was een Vlaamsgezind Studentengenootschap dat in 1836 aan de Leuvense universiteit werd opgericht en bleef bestaan tot na de Tweede Wereldoorlog. Het speelde tot 1875 e... Lees meer , van de Sociale Studiekringen en van de Spekersbond (1891), waar hij Jef van den Eynde Van den Eynde, Jef
Jef van den Eynde (1879-1929) was een Leuvens studentenleider in de periode 1899-1908. Hij zorgde voor het zelfbewuster worden van de Vlaamse studenten in Leuven door hen te onderscheiden... Lees meer leerde kennen en lid werd van De Vlaamsche Karre, een Oost-Vlaamse studentenclub. Net als Van den Eynde wou hij de studenten meer cultuur en Vlaams engagement bijbrengen en keerde hij zich daarmee tegen het 'bierflamingantisme'. Gesteund door Van den Eynde bracht hij de gedichtenbundel Gedachten uit onder de schuilnaam Godfried Heremans. Hij schreef verschillende bijdragen voor Ons Leven Ons Leven
Ons Leven (1888) is een Leuvens studententijdschrift en het blad van het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond (KVHV). Lees meer en was hoofdredacteur van dit tijdschrift in 1900-1901. In 1897 had hij al het katholieke tijdschrift Jong Dietschland Jong Dietschland (1898-1914)
Jong Dietschland (1898-1914) was een driemaandelijks studententijdschrift voor kunst en letteren, uitgegeven op initiatief van Lodewijk Dosfel. Het tijdschrift profileerde zich als kathol... Lees meer gesticht, dat de studenten de liefde voor de moedertaal wou bijbrengen. In de beginjaren was dit niet zo succesvol en schreef hij zelf onder verschillende schuilnamen het tijdschrift vol. Door zijn tijdschrift kwam hij in contact met Zeemeeuwe ( Cyriel Verschaeve Verschaeve, Cyriel
Cyriel Verschaeve (1874-1949) was een West-Vlaamse priester, literair auteur, kunstbeschouwer en publicist, die bekend werd als icoon van de Frontbeweging en het opkomende Vlaams-national... Lees meer ), die zijn hele leven een goede vriend zou blijven. Tijdens zijn studententijd zette hij zich ook in voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit en sprak hij op het eerste studentencongres daarover in 1899.

Op zijn 21ste werd Dosfel advocaat en was hij ook een tijdje actief als vrederechter. Hij bleef zich engageren voor de studentenbeweging en was een veelgevraagd spreker op congressen en feesten.

Hij was voor een algemeen Nederlandse taal en steunde de initiatieven van Robrecht de Smet De Smet, Robrecht
Robrecht de Smet (1875-1937) was een West-Vlaamse priester en kapelaan. Hij evolueerde in radicale anti-Belgische en autoritaire richting en was betrokken bij het Verbond van Vlaamsche Na... Lees meer . In 1907 stond hij met onder anderen Jozef Crets en Edmond van Dieren Van Dieren, Edmond
Edmond van Dieren (1879-1961) was een advocaat en een gematigd Vlaams-nationaal en onafhankelijk politicus. Hij was een pleitbezorger van de hereniging van Vlaamse katholieken en Vlaams-n... Lees meer aan de wieg van de Vlaamsche Volksraad Vlaamsche Volksraad
De Vlaamsche Volksraad bestond van 1892 tot 1914 en probeerde Vlaamsgezinden van uiteenlopende ideologische signatuur samen te brengen. Lees meer , een drukkingsgroep van flaminganten Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer die zich boven de politieke partijen stelde. Ook bij de oprichting van het Katholiek Vlaamsch Secretariaat Katholiek Vlaamsch Secretariaat
Lees meer , dat druk wou uitoefenen op de Vlaamse parlementsleden, was hij betrokken. Hij was daarnaast erg actief voor de Vlaamse beweging in Dendermonde en werd ondervoorzitter van de Davidsfondsafdeling Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer in 1911.

In 1910 werd hij door Joris Helleputte Helleputte, Joris
Joris Helleputte (1852-1925) heeft bijna een halve eeuw lang gewogen op de Belgische samenleving: als neogotisch architect, als gangmaker van sociale organisaties, inzonderheid de Belgisc... Lees meer benoemd als juridisch adviseur bij het ministerie van Spoorwegen. Hij kwam er in contact met de verfranste administratie en besefte dat enkel taalwetten deze situatie konden veranderen. Door zijn regelmatigere werktijden kon hij zich nog meer dan voorheen inzetten voor de Vlaamse beweging. Hij schaarde zich achter de Vlaamse eisen van zijn tijd: een Vlaamse hogeschool en het wetsvoorstel- Edward Coremans Coremans, Edward (1835-1910)
Advocaat Edward Coremans (1835-1910) was politicus voor de Meetingpartij en voorzitter van de Nederduitsche Bond. Gedurende 42 jaar was Coremans als kamerlid een leidende figuur van de Vl... Lees meer inzake de vernederlandsing van het vrij middelbaar onderwijs Onderwijs
Lees meer . Zo werd hij lid van de Tweede hogeschoolcommissie Vlaamse Hogeschoolcommissies
Van 1896 tot de realisatie ervan in 1930 organiseerden vijf opeenvolgende hogeschoolcommissies het studiewerk over en de propaganda voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit. Zo... Lees meer , schreef voor het katholieke, flamingantische studententijdschrift De Hoogstudent Hoogstudent
Hoogstudent (1910-1914) was een maandblad voor de Gentse katholieke Vlaamsgezinde hoogstudenten. Lees meer en zou ook het verzoekschrift tot de bisschoppen tegen de Instructions Bisschoppelijke Onderrichtingen
Lees meer tekenen.

Volgens hem mocht de Vlaamse beweging zich niet buiten de politiek houden zoals de cultuurflaminganten voorstonden, maar moesten er drukkingsgroepen gevormd worden om zo op de katholieke partij Katholieke partij
De katholieke partij, later CVP (vanaf 1945) en CD&V (vanaf 2001) speelde een cruciale rol in de geschiedenis van de Vlaamse beweging. De partij had een belangrijk aandeel in onder m... Lees meer in te werken. Dit stond hij ook voor met zijn engagement in het Katholiek Vlaamsch Secretariaat en het Algemeen Vlaamsch Verbond Algemeen Vlaamsch Verbond
Het Algemeen Vlaamsch Verbond (1919) was een bondgenootschap van Belgisch gezinde flaminganten. Het Verbond kon nooit een rol van betekenis spelen en hield na enkele jaren op te bestaan.... Lees meer .

Dosfel werd ook voorzitter (tot zijn dood) van de Algemeene Tooneelboekerij Algemeene Tooneelboekerij
De Algemeene Tooneelboekerij (ATB) was een uitleenbibliotheek die in 1909 werd opgericht en als doel had om het Vlaamse toneelrepertoire toegankelijker te maken voor katholieke liefhebber... Lees meer in 1910 en had meegewerkt aan de oprichting ervan in 1909. Hij schreef ook voor hun tijdschrift Tooneelgids Tooneelgids
Tooneelgids (1910-1914 en 1919-1940) was het orgaan van de katholieke Algemeene Toneelboekerij. Lees meer . Juist voor de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer werd hij benoemd als briefwisselend lid van de Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde
De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde (KANTL, 1886) is een instelling die zich in de loop van haar geschiedenis heeft ingezet zowel voor taalculturele, -wetenschappeli... Lees meer , samen met zijn vriend Jules Persyn Persyn, Jules
Lees meer . Na de oorlog werden beiden echter geschorst, wegens hun activistische activiteiten.

Eerste Wereldoorlog

Tijdens de oorlog raakte Dosfel betrokken bij de door de Duitse bezetter vernederlandste Gentse universiteit. Hij beschouwde deze niet als een Duits geschenk, maar als een Vlaams rechtsherstel. De Vlamingen hadden immers recht op een universiteit in de moedertaal. Hij was voor een ‘Vrij Vlaanderen in een vrij België’ en kantte zich tegen een mogelijke opname van Vlaanderen in de Duitse statenbond. Na lang aarzelen en onder druk gezet (zijn zwager was door de Duitsers gevangengezet wegens spionage) nam hij toch het aanbod van een leerstoel in de faculteit rechten aan en werd juist voor de opening van de universiteit (26 oktober 1916) benoemd. Daardoor raakte Dosfel betrokken bij het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer . Hij trok katholieke studenten aan naar Gent en aanvaardde het erevoorzitterschap van de Jan van Ruusbroeckkring, een katholieke studentenvereniging. Met de activistische politiek van de Raad van Vlaanderen Raad van Vlaanderen (1917-1918)
De Raad van Vlaanderen (1917-1918) was een activistisch marionettenparlement tijdens de Eerste Wereldoorlog, dat onderdeel was van de Duitse plannen om in Vlaanderen een blijvende invloed... Lees meer wilde hij niets te maken hebben en hij weigerde de benoeming tot secretaris-generaal aan het Vlaams ministerie van Justitie. Eind 1917 schreef hij Het katholiek activistisch verweerschrift. Daarin gaf hij duidelijkheid over de verschillende activistische strekkingen, verantwoordde hij de von Bissing Universiteit en toonde zich voorstander van een bestuurlijke scheiding binnen België. Hij kwam in die periode ook in contact met de geheime Frontbeweging Frontbeweging
Aan het IJzerfront manifesteerde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog flamingantisch verzet tegen de taaltoestanden in het leger. Naarmate het zich meer en meer organiseerde en groeide, vo... Lees meer via de gedeserteerde frontsoldaten Jules Charpentier Charpentier, Jules
Jules Charpentier (1893-1982) liep in april-mei 1918 als een van de zogenoemde ‘sublieme deserteurs’ over naar het Duitse leger, om op vraag van de Frontbeweging contact te zoeken met de ... Lees meer en Carlos van Sante Van Sante, Carlos
Carlos van Sante (1896-1947) was een Vlaamse dominicaan, die deel uitmaakte van het radicaal Vlaamsgezinde en pro-activistische milieu rond kapelaan Cyriel Verschaeve. Tijdens de Eerste ... Lees meer . Deze zocht contact met de activisten om na de oorlog op te komen voor zelfbestuur voor Vlaanderen en eigen Vlaamse regimenten ( Sublieme Deserteurs Sublieme Deserteurs
De zogenaamde ‘Sublieme Deserteurs’ waren overlopers die in het voorjaar van 1918 door de Frontbeweging naar de Duitse linies werden gestuurd om contact op te nemen met het activisme. ... Lees meer ).

Toen de oorlog beëindigd was, werd Dosfel opgepakt en gevangengenomen. In mei 1919 kwam hij voorwaardelijk vrij. Hij nam terug contact op met de Fronters en hielp het programma uitbouwen voor Het Vlaamsche Front Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer . Hij schreef ook onder een schuilnaam voor hun orgaan Ons Vaderland Ons Vaderland (1914-1922)
Lees meer en schaarde zich achter hun eis voor zelfbestuur. Een jaar later werd hij echter terug gevangengenomen om voor te komen voor ‘het proces van de Vlaamsche Hogeschool’. Dosfel had als verdedigers Hendrik Borginon Borginon, Hendrik
Hendrik Borginon (1890-1985) was lid van de leiding van de Frontbeweging en Vlaams-nationalistisch politicus in de Frontpartij en het Vlaamsch Nationaal Verbond. Tijdens de bezetting fung... Lees meer en Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer . Hugo Verriest Verriest, Hugo
De Vlaamsgezinde en progressieve priester en letterkundige Hugo Verriest (1840-1922) was een van de belangrijkste intellectuele inspirators van de katholieke flamingantische scholieren- e... Lees meer en Cyriel Verschaeve kwamen voor hem getuigen. Hij kreeg tien jaar gevangenisstraf. In december 1920 werd hij vrijgelaten wegens ziekte. Hij aanvaardde toen te schrijven voor De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer (onder het pseudoniem van Thomas van der Schelden), tot groot ongenoegen van zijn vrienden, de Fronters. Dosfels houding tegenover de Frontpartij was intussen gewijzigd. Hij kon zich wel scharen achter hun eis voor zelfbestuur, maar kon zich niet verzoenen met hun standpunt van Godsvrede Godsvrede
Godsvrede is een middeleeuws begrip dat een schorsing van de vijandelijkheden tussen verschillende partijen inhoudt. In de geschiedenis van de Vlaamse beweging werd het begrip op verschil... Lees meer . Hij stond ook niet achter de oprichting van een Vlaamse partij en was de mening toegedaan veel meer te bereiken als drukkingsgroep binnen de katholieke partij. Verder schreef hij nog voor het Nederlands katholiek weekblad De Nieuwe Eeuw, was correspondent voor het Nederlands dagblad De Tijd, schreef voor het katholiek weekblad Het Vlaamsche Land, bracht bijdragen voor Tooneelgids en Averbodes weekblad en bracht ook enkele literaire werkjes uit bij uitgeverij Lannoo Lannoo
Uitgeverij Lannoo werd in 1909 in Tielt opgericht. Aanvankelijk was er inhoudelijk een christelijk en Vlaams profiel met een prominente plek voor het werk van Stijn Streuvels. Later kreeg... Lees meer . In 1922 trouwde hij met Angela Tysmans Tysmans, Angela
Angela Tysmans (1890-1985), echtgenote van Lodewijk Dosfel, was tijdens het interbellum en de Tweede Wereldoorlog een van de leidinggevende figuren van de Vlaams-nationalistische meisjesb... Lees meer , een Vlaamsgezinde vrouw actief in de katholieke Vlaamse meisjesbeweging Katholieke Vlaamse Meisjesbeweging
De Katholieke Vlaamse Meisjesbeweging was een beweging van katholieke, Vlaamsgezinde burgermeisjes en vrouwen ontstaan in 1912 naar het model van de katholieke Vlaamse studentenbeweging, ... Lees meer .

Onderbouwing van het Vlaams-nationalisme

Naar aanleiding van een polemiek met Edmond Rubbens Rubbens, Edmond
Edmond Rubbens (1894-1938) was onder meer advocaat, volksvertegenwoordiger, lesgever, ACW-voorzitter en minister. In de loop van zijn leven verdedigde hij verschillende Vlaamsgezinde stan... Lees meer schreef Dosfel Het vraagstuk van het Vlaamsch nationalisme, antwoord op Dr. Rubbens boekje "Het gevaar van het nationalisme". Net als zijn vorig polemisch werk Over het Belgisch Vaderland van Dr. A. Fierens, wou hij hier het Vlaams-nationalisme meer intellectueel onderbouwen. In 1923 staakte hij zijn medewerking aan De Standaard omdat het Vlaams-nationalisme volgens hem er te weinig aan bod kwam. Het jaar erop gaf hij zijn Schets van eene geschiedenis van de Vlaamsche Studentenbeweging uit. Hij had het tijdens de oorlog reeds in het Duits uitgegeven. In 1924 stichtte hij met enkele vrienden de Roomsch Katholieke Vlaamsch Nationale Vereeniging Roomsch Katholieke Vlaamsch Nationale Vereeniging
De Roomsch Katholieke Vlaamsch Nationale Vereeniging (1924-1925) was een kortstondige formatie onder impuls van Lodewijk Dosfel, die het katholieke nationalisme in Vlaanderen ideologisch ... Lees meer , die als doel had druk uit te oefenen op de katholieke partij. Het werd echter geen succes. Dosfel was goed bevriend met de priester Edward Poppe Poppe, Ward
Edward Poppe (1890-1924) was een Vlaamsgezinde priester die in 1999 zalig werd verklaard door Paus Johannes Paulus II. Lees meer , met wie hij het vaak had over de verhouding tussen de kerk Kerk
De verhouding tussen Kerk en Vlaamse beweging vertoont historisch een tweevoudig beeld. Enerzijds waren de godsdienstige en de Vlaamsgezinde overtuiging innig verstrengeld en vormde de cl... Lees meer en de Vlaamse beweging toen de spanningen tussen de bisschoppelijke overheid en de studentenbeweging (het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer (AKVS) en het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond
Lees meer (KVHV)) op de spits werden gedreven. Toen Poppe stierf, publiceerde hij in Het Vlaamsche Land vijf ‘Brieven aan een Doode’. Daarin stelde hij dat ‘gehoorzaamheid aan de bisschoppelijke oversten heel wat anders is dan slaafse onderwerping aan alles wat het gezag verklaart wanneer het zijn eigen sfeer te buiten gaat’. Désiré Mercier Mercier, Désiré
Désiré Mercier (1851-1926) was van 1906 tot 1926 de kardinaal-aartsbisschop van het aarts­bisdom Mechelen. Hij was een vurig propagandist van het Belgisch patriottisme en leefde tijdens ... Lees meer stelde volgens Dosfel te vaak het Belgisch staatsrecht boven het Vlaams volksrecht. Hij sprak in 1924 tijdens de landdag van het AKVS toen deze het Vlaams-nationalisme opnam als een grondslag van de vereniging, en ook op de jubelfeesten van De Vlaamsche Vlagge was hij nog aanwezig.

Dosfel sprak zich steeds uit voor een onafhankelijk Vlaanderen binnen een Belgische staatstructuur en wou dit bekomen door druk uit te oefenen op de vertegenwoordigers van de katholieke partij. Voor hem waren katholicisme en Vlaams-nationalisme met elkaar verbonden en daarom sprak hij zich ook uit tegen de gedachte van Godsvrede. Hij was een antirevolutionair en wou verandering bekomen via de bestaande instellingen.

Eind 1966 richtte de Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer (VU) een studiedienst op, die naar Dosfel werd vernoemd (zie Vormingscentrum Lodewijk Dosfel Vormingscentrum Lodewijk Dosfel
Het Vormingscentrum Lodewijk Dosfel werd opgericht in 1966 en fungeerde als vormingsinstituut en denktank van de Volksunie. Sinds de opheffing van deze partij in 2001 en de oprichting van... Lees meer ).