François, Jef

Engagement in het politieke Vlaams-nationalisme (1919-1931)

Jef François werd na humaniorastudies aan het Gentse Sint-Amanduscollege kadet op de lange omvaart (1919-1923) en accountant bij een scheepsbedrijf. Na de Eerste Wereldoorlog kwam hij in Gent in contact met het Vlaams-nationalisme. Hij werd bestuurslid van de  Frontpartij Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer , van de  Bond van Vlaamsche Oud-soldaten Bond van Vlaamsche Oud-Soldaten
Werd in 1922 onder impuls van Armand Schoeters opgericht als dochterorganisatie van het Verbond der Vlaamse Oud-Strijders (VOS). Lees meer  (BVOS) en, in 1926, van de  Vlaamsch-Nationale Partij Vlaamsch-Nationale Partij (1926-1932)
De Vlaamsch-Nationale Partij (1926-1932) werd in Gent opgericht door Boudewijn Maes. Ze ijverde voor een zelfstandig Vlaanderen als aanloop naar een Dietse statenbond. Electoraal wist de... Lees meer  van  Boudewijn Maes Maes, Boudewijn
De vrijzinnige en sterk anti-Belgische Gentenaar Boudewijn Maes (1873-1946) was van 1919 tot 1921 Kamerlid namens de Frontpartij. Lees meer . In 1929 richtte François samen met  Wies Moens Moens, Wies
Lees meer  het  Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond (Wies Moens)
Het Vlaamsch-Nationaal Verbond (VNV-Wies Moens) (1929-1931) was een Vlaams-nationalistische partij, opgericht door Wies Moens en Jef François in de arrondissementen Gent-Eeklo en Dendermo... Lees meer  en het weekblad  De Vlag De Vlag
De Vlag (1936-1938; 1940-1944) was het maandblad van de gelijknamige Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap (DeVlag). Lees meer  op, waarvan hij het jaar nadien de directie in handen kreeg. Einde 1930 begon François met de oprichting van een Vlaamsche Militie, waarvoor hij zich naar eigen zeggen onder meer inspireerde op de Duitse Sturmabteilung (SA), die hij geregeld bezocht.

Sleutelfiguur in het Verdinaso

In het najaar van 1931 lag François samen met Moens en  Joris van Severen Van Severen, Joris
Joris van Severen (1894-1940) is vooral bekend als de oprichter en leider van het fascistisch geïnspireerde Verdinaso (Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen). Medio jaren 1930 verru... Lees meer  aan de basis van het  Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen
Het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso) (1931-1941) was een fascistisch geïnspireerde beweging onder leiding van Joris van Severen, die een staats- en maatschappijherv... Lees meer  (Verdinaso). Daarmee voltrok hij een ideologische evolutie die al eerder was begonnen en hij nam ontslag als voorzitter van de Gentse BVOS. Hij werd de tweede man in de Dinaso Militie (DM) (later: Dinaso Militanten Orde Dinaso Militanten Orde
Lees meer ), na  Jef Missoorten Missoorten, Jef
Jef Missoorten (1897-1964) was oprichter en leider van de Antwerpse Vlaamsche Militie die zich in november 1931 aansloot bij de Dinaso-Militie. Vanaf 1932 leidde hij de Dinaso-Militie maa... Lees meer , maar kreeg vanaf 1934 als inspecteur en commandant van de DM steeds meer greep op de dagelijkse werking van de militie. Na een reeks van persoonlijk conflicten tussen hem en Missoorten verdween deze laatste uit het Verdinaso en kreeg François de volledige leiding van de intussen tot Dinaso Militanten Orde (DMO) omgevormde DM. Hij stond in voor de organisatie van de landdagen en in 1937 kreeg hij het beheer van de bladen en de financiën van de beweging onder controle. Mede door zijn toenemende invloed in het Verdinaso kwam hij in conflict met andere Dinasoleiders. Vooral Frantz van Dorpe Van Dorpe, Frantz
Lees meer  was van mening dat de DMO en zijn commandant te zwaar wogen op het Verdinaso en dat dit een rem zette op de verdere verruiming van het Verdinaso, dat zich sinds de zogenaamde Nieuwe Marsrichting in 1934 aanvaardbaar probeerde te maken in kringen van het Belgische establishment. François werd ook verweten verantwoordelijk te zijn voor het wanbeheer op administratief en financieel vlak in het Verdinaso. François daarentegen zag voor de DMO een belangrijke en blijvende rol weggelegd in de ‘verovering van de Dietse staat’. In 1937 werd hij op basis van eerdere feiten tot 3 maanden cel veroordeeld wegens het overtreden van de wet op de private milities.

Tweede Wereldoorlog

In oktober 1939 werd François gemobiliseerd en in mei 1940 kwam hij met zijn eenheid in het zuiden van Frankrijk terecht. Bij zijn terugkeer in Vlaanderen, in augustus 1940, kwam hij opnieuw aan het hoofd van de DMO, maar de tegenstellingen met andere Dinasoleiders bleven voortwoekeren. Vanaf oktober 1940 was François samen met  Pol le Roy Le Roy, Pol
Dichter Pol le Roy (1905-1983) speelde tot 1941 een prominente rol binnen het Verdinaso en engageerde zich vervolgens in de Duitsch-Vlaamsche Arbeidersgemeenschap. Na de oorlog werd hij v... Lees meer  en  Emiel Thiers Thiers, Emiel
Emiel Thiers (1890-1981) was van 1925 tot 1932 provicieraadslid voor het Katholiek Vlaamsch Nationaal Verbond en van 1931 tot 1941 lid van de Raad van Leiding van het Verdinaso, waarvan h... Lees meer  betrokken bij de gesprekken die in een overeenkomst met het  Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer  (VNV) of de Algemeene-SS Vlaanderen Algemeene-SS Vlaanderen
De SS-Vlaanderen was een collaborerende militie tijdens de Tweede Wereldoorlog, die deel uitmaakte van de Duitse SS. Ze ijverde voor de aanhechting van Vlaanderen bij Duitsland. Lees meer  moesten resulteren. In het Verdinaso zelf leidden deze gesprekken tot een definitieve breuk. Thiers, die de vermoorde leider Joris van Severen was opgevolgd, nam in januari 1941 ontslag en droeg de leiding over aan François en Le Roy. Daarmee werd het Verdinaso nagenoeg volledig herleid tot de DMO en werden Van Dorpe, Paul Persyn, Willem Melis Melis, Willem
Willem Melis (1907-1984) was een advocaat, ambtenaar en journalist, vooral bekend als Verdinaso-lid, als directeur van de Dienst pers en propaganda van de Nationale Landbouw en Voedingsco... Lees meer en Jef van Bilsen Van Bilsen, Jef
Jef van Bilsen (1913-1996) speelde tijdens de jaren 1930 en in de eerste jaren van de Tweede Wereldoorlog een leidende rol in het Verdinaso en stapte na de ontbinding van deze beweging in... Lees meer uitgesloten. Onder druk van de Duitsers sloten François en Le Roy met de restanten van het Verdinaso in mei 1941 aan bij de Eenheidsbeweging-VNV (zie Collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer ). François werd commandant van de  Dietsche Militie – Zwarte Brigade Dietsche Militie – Zwarte Brigade
De Dietsche Militie-Zwarte Brigade was de militie van de Eenheidsbeweging-VNV (1941-1943), in november 1943 herdoopt tot Dietsche Militie (1943-1944). Lees meer  (DM-ZB), de tweede in rang na commandant-generaal  Reimond Tollenaere Tollenaere, Reimond
Reimond Tollenaere (1909-1942) was een Vlaams-nationalistisch studentenleider in Gent en politicus in het VNV. Hij was parlementair (1936-1942) en propagandaleider. Hij stuurde het VNV in... Lees meer .

In augustus 1941 vertrok François met een deel van zijn vroegere DMO-militanten als vrijwilliger naar het Oostfront (zie Oostfronters Oostfronters
Het begrip oostfronters duidt in de context van de geschiedenis van de Vlaamse beweging op Vlamingen die als vrijwilliger aan de zijde van Duitsland vochten tegen het Sovjetrussische Rod... Lees meer ). Hij volgde een versnelde officiersopleiding te Lauenburg en kwam aan het front te Leningrad. Hij beëindigde net een verlof in Vlaanderen toen Tollenaere in januari 1942 sneuvelde. François had de betrachting om de leiding van de DM-ZB in handen nemen, maar dat werd onmogelijk gemaakt door VNV-leider Staf de Clercq De Clercq, Staf
Staf de Clercq (1884-1942) was een Vlaams-nationalistische politicus, die zijn politieke carrière begon als kamerlid voor de Frontpartij. Hij staat vooral bekend als stichter en eerste l... Lees meer . Vanaf dan schoof hij steeds meer op in SS-richting. Tussen 28 april en 11 mei 1942 vertoefde hij tweemaal in Berlijn waar hij onder meer sprak met het hoofd van het SS-Hauptamt, Gottlob  Berger. Kort  daarna vertrok hij weer naar het front waar hij in juni 1942 werd gekwetst en tevens besmet raakte met malaria. Op 14 juli werd hij naar het SS-Hauptamt bevolen. Op vraag van Richard Jungclaus Jungclaus, Richard
Richard Jungclaus (1905-1945) was een hoge SS-functionaris in het bezette België tijdens de Tweede Wereldoorlog. In 1944 werd hij door Heinrich Himmler aangesteld als Höhere SS- und Poliz... Lees meer , de gevolmachtigde in Brussel van SS-leider Heinrich Himmler, keerde hij in augustus 1942 terug naar Vlaanderen en op 1 september 1942 werd hij in opvolging van  Raf van Hulse Van Hulse, Raf
Raf van Hulse (1903-1977) was een onderwijzer en leider van de Algemene-SS-Vlaanderen (1941-1942). Daarna was hij als SS-vrijwilliger verslaggever aan het Oostfront. In 1944 werd hij beno... Lees meer  benoemd tot Standaardleider van de tot Germaansche-SS omgevormde Algemeene-SS Vlaanderen. Hij voerde een zuivering door binnen het ledenbestand van de organisatie en oefende druk uit op de leden om zich aan te melden bij de Waffen-SS. Door zijn eigengereid optreden kwam hij meermaals in botsing met de Duitse overheid. Zo gaf hij aan alle SS-eenheden in Vlaanderen het bevel om in hun contacten met de Duitse overheid enkel nog het Nederlands te hanteren.

Ondertussen werd vanuit VNV-kringen heel wat kritiek geuit op François en had Jef van de Wiele Van de Wiele, Jef
Jef van de Wiele (1903-1979) was een leraar, schrijver en leider van de Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap. Hij trad tijdens de Tweede Wereldoorlog in de culturele en politieke collabor... Lees meer , de leider van de Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap
De Duitsch-Vlaamsche Arbeidersgemeenschap (DeVlag) (1935-1945) was vóór de Tweede Wereldoorlog een organisatie van Vlaamse en Duitse studenten. Tijdens de oorlog ontpopte de DeVlag zich ... Lees meer (DeVlag), een brief geschreven aan Gottlob Berger Berger, Gottlob
Gottlob Berger (1896-1975) was een Duitse hoge SS-leider en president van de Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap die een belangrijke rol speelde in de Volkstumspolitik tijdens de bezetti... Lees meer , hoofd van het SS-Hauptamt, waarin hij zijn twijfels uitte over de leiderscapaciteiten van François. Dit alles zorgde ervoor dat François door de Duitsers onbekwaam werd geacht en hij de leiding voor de Germaansche-SS in november 1943 moest overlaten aan de toen 21-jarige Tony van Dijck Van Dijck, Tony
Tony van Dijck (1922-2009) was een lid van de Waffen-SS en vanaf 1943 tot het einde van de bezetting hoofd van de ‘Germaansche SS’. Hij streed aan het oostfront en was als lid van het Ve... Lees meer . François werd daarna overgeplaatst naar het SS-Hauptamt in Berlijn, van waaruit hij controle moest uitoefenen over de in Duitsland gelegen Vlaamse afdelingen van de Germaansche-SS. Na zijn overplaatsing naar een actieve eenheid te hebben aangevraagd kwam hij in april 1944 als verbindingsofficier in de rang van Obersturmführer (luitenant) van het SS-Führungshauptamt bij de SS- Sturmbrigade Langemarck Sturmbrigade Langemarck
De Sturmbrigade Langemarck was een Vlaamse Waffen-SS eenheid in 1943-1944 met als officiële benaming 6.SS-Freiwilligen Sturmbrigade Langemarck. Lees meer . In september 1944 stond hij mee in voor de evacuatie van Vlaamse vluchtelingen naar Duitsland. Daarna werd hij toegevoegd aan de divisiestaf, belast met sociale zaken, propaganda en scholing.

Naoorlog

Na de oorlog werd François tweemaal bij verstek ter dood veroordeeld. Eén keer in Gent voor zijn persoonlijk aandeel in de collaboratie, en één keer in Antwerpen in het collectieve proces rond de SS-man. Nadat zijn verzet aanvaard was, werd zijn straf in Antwerpen omgezet in 20 jaar celstraf. Het vonnis van de rechtbank in Gent daarentegen werd bevestigd. Pas in 1950 werd hij begenadigd en werd zijn straf omgezet in levenslang. In juli 1952 werd hij voorwaardelijk in vrijheid gesteld. Daarna ging hij aan de slag als vertegenwoordiger in brandstoffen. In de periode 1968-1969 werkte hij op het Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer -secretariaat te Berchem. Vanaf begin de jaren 1970 publiceerde hij in het blad van de oud-oostfronters Berkenkruis Berkenkruis
Berkenkruis (1953-2006) was het orgaan van het Sint-Maartensfonds (SMF), een Antwerpse vereniging van oud-oostfronters. Lees meer en werkte hij samen met Frans Vierendeels aan de boeken Vlamingen aan het Oostfront.

In 1977 sloot hij aan bij de  Vlaams Nationale Partij Vlaams Nationale Partij (1977-1979)
Lees meer  van  Karel Dillen Dillen, Karel
Karel Dillen (1925-2007) was, na een aanloop als radicaal Vlaams-nationalistisch spreker en publicist, de oprichter en eerste volksvertegenwoordiger van het Vlaams Blok. Hij zetelde in de... Lees meer . Vanaf eind de jaren 1970 onderhield hij tevens nauwe contacten met de  Vlaamse Militanten Orde Vlaamse Militanten Orde (1950-1971)
De Vlaamse Militanten Orde was een Vlaams-nationale militantenorganisatie die werd opgericht in 1950, aanvankelijk ter ondersteuning van de Vlaams-nationale partijpolitiek. Lees meer  (VMO) van  Bert Eriksson Eriksson, Bert
Bert Eriksson (1931-2005) was beroepsmilitair, uitbater van het Antwerpse café Odal en leider van de Vlaams Militanten Orde (VMO). Lees meer , voor wie hij een soort van inspirator en raadsman probeerde te zijn. Wat de naoorlogse periode betreft lag het hoogtepunt van zijn activiteiten in de laatste fase van zijn leven, meer bepaald binnen de in 1980 opgerichte Brabantse oostfrontersorganisatie Hertog Jan van Brabant Hertog Jan van Brabant
Hertog Jan van Brabant (1980-2006) was een Brabantse vereniging van Vlaamse oud-oostfrontstrijders die zich in 1980 van het Sint-Maartensfonds afscheurde. Lees meer . Het is ook vanaf dan dat hij in  Periodiek Contact Periodiek Contact (1980-2004)
Periodiek Contact (1980-2004) was het tijdschrift van Hertog Jan van Brabant, een vereniging van oud-oostfrontstrijders, dat verscheen als gevolg van de afscheuring met het Sint-Maartens... Lees meer (1980-2004), het maandblad van de organisatie, regelmatig artikels publiceerde. Daarin ijverde hij onder meer voor de rehabilitatie van de oostfronters én van de Waffen SS, verdedigde hij het nationaalsocialisme en ontkende hij de Holocaust.