Demoen, Hendrik

Persoon
Pieter Jan Verstraete (2023, aanvulling), Pieter Jan Verstraete (1998)

Hendrik Jozef Demoen (1895-1969) was  betrokken bij de Frontbeweging. Als schoonbroer van Reimond Tollenaere werd hij in 1941 VNV-oorlogsburgemeester van Roeselare. Hij lag mee aan de oprichting in 1967 van Broederband in West-Vlaanderen

Volledige voornaam
Hendrik Jozef
Alternatieve naam
Rik Demoen
Geboorte
Esen, 6 september 1895
Overlijden
Oostende, 8 maart 1969
Leestijd: 2 minuten

Hendrik Demoen had bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
zijn poësis in het kleinseminarie van Roeselare Klein Seminarie van Roeselaere
In het Klein Seminarie van Roeselare, opgericht in 1806, liepen tal van belangrijke figuren uit de Vlaamse beweging school of gaven er les (Gezelle, Verriest, Rodenbach). In 1875 ontstond... Lees meer
beëindigd. In maart 1915 werd hij als oorlogsvrijwilliger aan het front ingezet. Zijn deelname aan de Frontbeweging Frontbeweging
Aan het IJzerfront manifesteerde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog flamingantisch verzet tegen de taaltoestanden in het leger. Naarmate het zich meer en meer organiseerde en groeide, vo... Lees meer
verstevigde zijn Vlaamsgezindheid. Hij verspreidde de Open Brieven Open Brieven van de Frontbeweging
De Open Brieven van de Frontbeweging waren gestencilde of gedrukte clandestiene manifesten die tussen 11 juli 1917 en 11 juli 1918 aan het front werden verspreid. Daarbij mogen ook een aa... Lees meer
en nam deel aan geheime vergaderingen en acties.

Na de oorlog was hij actief als bediende, zakenman en vertegenwoordiger. Hij vestigde zich in 1925 definitief in Roeselare, waar hij nauw betrokken werd bij het culturele leven van de stad. Van 1926 tot 1932 had Demoen zitting als Vlaams-nationalistisch gemeenteraadslid (zie Vlaams-nationalistische partijen Vlaams-nationalistische partijen
Het partijpolitieke Vlaams-nationalisme brak door in de nasleep van de Eerste Wereldoorlog en streefde een verregaande of volledige staatkundige verzelfstandiging van Vlaanderen na. De b... Lees meer
). Tijdens de daaropvolgende nationale en gemeentelijke verkiezingen stond hij op onverkiesbare plaatsen. Na de oprichting van het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV) in 1933 hielp hij de organisatie in zijn streek uitbouwen. Door toedoen van zijn zwager Reimond Tollenaere Tollenaere, Reimond
Reimond Tollenaere (1909-1942) was een Vlaams-nationalistisch studentenleider in Gent en politicus in het VNV. Hij was parlementair (1936-1942) en propagandaleider. Hij stuurde het VNV in... Lees meer
werd hij op 21 juli 1941 tot VNV- oorlogsburgemeester Oorlogsburgemeesters
De term ‘oorlogsburgemeesters’ verwijst naar de collaborerende burgemeesters die tijdens de Tweede Wereldoorlog werden benoemd en de hoeksteen vormden van de machtsgreep van het Vlaamsch ... Lees meer
van Roeselare benoemd. Hij was een voorstander van het ‘opruimen van het oude regiem’, wierf voor het oostfront Oostfronters
Het begrip oostfronters duidt in de context van de geschiedenis van de Vlaamse beweging op Vlamingen die als vrijwilliger aan de zijde van Duitsland vochten tegen het Sovjetrussische Rod... Lees meer
, was tot september 1942 celleider van de Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap
De Duitsch-Vlaamsche Arbeidersgemeenschap (DeVlag) (1935-1945) was vóór de Tweede Wereldoorlog een organisatie van Vlaamse en Duitse studenten. Tijdens de oorlog ontpopte de DeVlag zich ... Lees meer
(DeVlag), organiseerde allerlei manifestaties waarop lokaal en nationaal bekende Vlaams-nationalisten aanwezig waren en herdoopte na het overlijden van zijn zwager de Wapenplaats als Reimond Tollenaereplein.

In juli 1945 werd Demoen voor deze feiten door de Kortrijkse krijgsraad veroordeeld tot twintig jaar buitengewone hechtenis. Op 29 juli 1948 werd hij vervroegd vrijgelaten. Nadien steunde hij de Vlaamse Concentratie Vlaamse Concentratie
De Vlaamse Concentratie was een naoorlogse Vlaams-nationale politieke partij (1949-1954) met Alex Donckerwolcke als voorzitter. Ze was voornamelijk anti-repressie. Lees meer
en de Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer
(VU) in zijn streek, maar hij weigerde een plaats op de lijst. Demoen werkte ook mee aan het Verbond der Vlaamse Oud-strijders Verbond VOS
Het Verbond der Vlaamse Oud-Strijders (VOS), opgericht in 1919, was een flamingantische vereniging voor oud-strijders van de Eerste Wereldoorlog, die in de loop van het interbellum tot ee... Lees meer
(VOS) in zijn provincie. Samen met Jozef Devroe Devroe, Jozef
Jozef Devroe (1905-1976) werd in 1936 en 1939 in het arrondissement Brugge tot volksvertegenwoordiger gekozen. Vanaf november 1941 was hij oorlogsburgemeester van Groot-Brugge. Tussen 196... Lees meer
lag hij eind 1967 aan de basis van de oprichting van Broederband Broederband
Broederband was een losse federatie van vriendenkringen van oud-collaborateurs, hoofdzakelijk oud-leden van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV), die in aanraking waren gekomen met de rep... Lees meer
in West-Vlaanderen. Hij werd de eerste provinciale ondervoorzitter. In 1960 organiseerde Demoen in Oostvleteren een Jeroom Leuridan Leuridan, Jeroom
Jeroom Leuridan (1894-1945), leraar en advocaat, was van 1929 tot 1944 parlementslid van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV), en vanaf 1934 VNV-gouwleider van West-Vlaanderen. Hij was een ... Lees meer
-herdenking. Hij publiceerde in 1963 een lijvige biografie van zijn gewezen vriend. Het boek geeft tevens een beeld van de geschiedenis van het Vlaams-nationalisme in West-Vlaanderen West-Vlaanderen
Lees meer
tijdens het interbellum.

Werken

— Artikelen in De Vos.
Jeroom Leuridan: recht en trouw, 1963.

Literatuur

— P. Renard, De ideologische en organisatorische problemen van het Vlaams-nationalisme in West-Vlaanderen, RUG, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1983.
— P.J. Verstraete, Uit het oorlogsdagboek van Hendrik Jozef Demoen, 1993.
— F. Boudrez, De Rodenbachstede: bakermat der Vlaamsche Beweging? De Vlaamse beweging te Roeselare tijdens het interbellum, 1997.

Suggestie doorgeven

1973: Erik Vandewalle (pdf)

1998: Pieter Jan Verstraete (pdf)

2023: Pieter Jan Verstraete

Databanken

Inhoudstafel