Depauw, Valère
Valère Depauw (1912-1994) was een katholieke journalist en auteur. Hij schreef romans van diverse genres en richtte in 1948 de Boekengilde Brederode op, een uitgeverij die voornamelijk werk van en over Vlaams-nationalisten publiceerde. In zijn naoorlogse publicaties hekelde hij de repressie.
Valère Depauw (1912-1994) was een katholiek journalist en auteur. Vanaf 1928 werd hij actief in de Christen Volksbond, een Vlaamsgezinde arbeidersvereniging, waarvoor hij zijn debuut Tavi (1937) schreef. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkte hij bij uitgeverij Manteau en schreef hij voor De Gazet, het dagblad van de DeVlag. Voor die medewerking werd hij tot één jaar hechtenis veroordeeld. Na zijn vrijlating hekelde hij in zijn publicaties de repressie. In 1946 richtte zijn eigen uitgeverij op, De Belhamel of de latere Boekengilde Brederode, waar voornamelijk werk van en over Vlaams-nationalisten verscheen. Na de stopzetting van de uitgeverij werkte hij als hoofdredacteur voor het weekblad Panorama. Ondertussen schreef hij romans van diverse genres, van streekromans, tot detectiveverhalen en historische romans. Van 1975 tot 1977 werkte hij voor de Académie Internationale de Manternach, waar hij inspiratie opdeed voor zijn latere parapsychologische romans.
Jeugd en beginjaren als auteur
Depauw groeide op in een katholiek gezin en ging naar de rijksmiddelbare school in Ronse. Op vijftienjarige leeftijd begon hij te werken in het textielbedrijf van zijn vader, waarvan hij later zaakvoerder werd. Vanaf 1928 werd hij actief in de Christen Volksbond, een Vlaamsgezinde arbeidersbeweging die werd opgericht door Leo Vindevogel Vindevogel, Leo
Leo Vindevogel (1888-1945) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die tijdens de bezetting oorlogsburgemeester van Ronse was en daarvoor na de oorlog ter dood veroordeeld werd. Zijn... Lees meer . Samen met Vindevogel, een katholieke Vlaams-nationalist en de latere oorlogsburgemeester van Ronse. hield Depauw Vlaamse meetings in het arrondissement Oudenaarde en nam hij deel aan de taalgrensactie Taalgrens
Het begrip ‘taalgrens’ verwijst in het algemeen naar een grens die twee bevolkingsgroepen die een verschillende taal spreken van elkaar scheidt en in het bijzonder naar de grens tussen he... Lees meer van activist Flor Grammens Grammens, Flor
Onderwijzer Flor Grammens (1899-1985) verwierf tijdens zijn leven grote bekendheid door zijn herhaalde en soms spectaculaire acties tegen de schendingen van de taalwetgeving. Lees meer . Depauw schreef ook voor ‘t Volk van Ronsse, dat zich als een katholiek, volks- en Vlaamsgezind weekblad profileerde.
In 1937 debuteerde hij met Tavi, een bundel humoristische volksverhalen die oorspronkelijk geschreven waren voor de toneelkring van de Christen Volksbond, Voor Taal en Volk. Het jaar daarop verliet hij Ronse en het textielbedrijf om een boekhandel te openen in Gent.
Tweede Wereldoorlog en repressie
In 1939, net na zijn militaire dienstplicht, werd Depauw gemobiliseerd en nam hij deel aan de Achttiendaagse Veldtocht van mei 1940, een operatie van het Belgische leger als reactie op de Duitse inval. Bij de capitulatie van het Belgisch leger werd hij als krijgsgevangene meegenomen naar Oostenrijk. Daar verbleef hij tot zijn vrijlating op Kerstmis 1940. Hij verwerkte zijn ervaringen in drie novellen die tussen 1943 en 1944 werden gepubliceerd en werden gebundeld onder de titel Triptiek van heimwee en berusting.
Vanaf 1942, na de sluiting van zijn boekhandel, werkte Depauw als vertegenwoordiger en bediende bij Uitgeverij Manteau. Daarnaast schreef hij ook de ‘Kronieken van Reinaert’ voor De Gazet De Gazet (1928-1964)
Lees meer , het dagblad van de collaborerende Deutsch-Vlämische Arbeitsgemeinschaft De Vlag
De Vlag (1936-1938; 1940-1944) was het maandblad van de gelijknamige Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap (DeVlag). Lees meer (DeVlag). De kronieken handelden over diverse onderwerpen uit het dagelijkse leven tijdens de oorlog, zoals smokkelarij en voedselschaarste, en werden in het najaar van 1944 gebundeld en door Manteau uitgegeven.
Voor zijn medewerking aan De Gazet werd Depauw in januari 1945, na de bevrijding, gearresteerd en tot één jaar hechtenis veroordeeld. Hij verbleef achtereenvolgens in de gevangenis van Sint-Gillis, het Klein Kasteel in Brussel, de Wollestraat in Gent en in het interneringskamp van Lokeren, waar hij de Vlaams-nationalistische auteur Filip de Pillecyn De Pillecyn, Filip
Filip De Pillecyn (1891-1962) was schrijver en journalist. Hij was actief in de Frontbeweging, werkte voor De Standaard en De Tijd en stichtte het satirisch weekblad Pallieter. Tijdens de... Lees meer leerde kennen. Tijdens zijn internering bleef Depauw korte romans schrijven die onder verschillende pseudoniemen werden gepubliceerd. De schuilnamen die hij hanteerde waren onder meer Piet Canneel, Jan Eyck, Bernard van Goor, Georges Darius, René Solitaire, Nicole Ménetier, Claudine Lagarde, Jérôme de Gryse en Peter Pan.
Oprichting De Belhamel en Boekengilde Brederode
In 1946 werd Depauw, onder voorwaarde van een publicatieverbod, vrijgelaten. Ondanks het verbod bracht hij tussen 1946 en 1949 bij Manteau een trilogie uit over weefnijverheid, getiteld Het Geslacht Wieringer. Ondertussen verschenen er regelmatig bijdragen van zijn hand onder pseudoniem in het satirische weekblad Rommelpot Rommelpot
Lees meer , dat de repressie Repressie
Lees meer van Vlaams-nationalisten aanklaagde. In 1946 stichtte hij de uitgeverij De Belhamel in Koekelberg en gaf hij twee novellen uit: De aanwezigheid (1937) van Filip de Pillecyn en zijn eigen werk Peer Gynt (1946).
Twee jaar later richtte hij de opvolger Boekengilde Brederode Boekengilde Brederode
Boekengilde Brederode was een Vlaamse uitgeverij die in 1948 werd opgericht door de letterkundige Valère Depauw. De vzw publiceerde voornamelijk werk van en over Vlaams-nationalisten, in ... Lees meer op, waar voornamelijk werken over en van Vlaams-nationalisten werden gepubliceerd. Van zijn eigen hand verschenen Hebben alle vogels hun nest (1951) en De dood met de kogel (1952), waarin hij respectievelijk de repressie en de terechtstelling van Leo Vindevogel bekritiseerde. Vindevogel werkte als oorlogsburgemeester van Ronse samen met de bezetter en werd voor die collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer na de Tweede Wereldoorlog geëxecuteerd. Hij groeide uit tot het symbool van de ‘anti-Vlaamse’ repressie in Vlaams-nationalistische kringen.
In 1956 moest de boekengilde haar activiteiten staken naar aanleiding van problemen die zij ondervond na een uitgave van Emile van Coppenolle. Van Coppenolle was voor zijn collaboratie met de Duitse bezetter als rijkswachtkolonel tijdens de Tweede Wereldoorlog initieel ter dood veroordeeld, maar werd in 1952 vrijgelaten. In Wat ik nog te zeggen heb, een boek dat in 1953 werd uitgegeven door Boekengilde Brederode, verdedigde hij zijn houding als commandant. Dit leidde tot een inbeslagname van de publicatie en gerechtelijke moeilijkheden, waarna de uitgeverij geen titels meer uitbracht.
Auteur van diverse genres
In 1951 verhuisde Depauw naar Sint-Job-In-‘t-Goor. Van 1955 tot 1969 was hij werkzaam als journalist en later hoofdredacteur van het weekblad Panorama. Ondertussen beoefende de auteur verschillende genres (zie Pers Pers
Van bij het ontstaan van de Vlaamse beweging vervulde de Nederlandstalige pers een belangrijke rol als spreekbuis. De veelheid aan Vlaamse kranten en (week)bladen die in de 19de en 20ste ... Lees meer en Literatuur Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer ). Zo verschenen er in die periode streekromans, historische romans en detectiveverhalen van zijn hand. Daarnaast publiceerde hij werken over de ontvoogdingsstrijd van de Bretoenen en de Basken. In 1974 schreef hij zijn autobiografie Uit alle dalen der herinnering. Zijn latere romans, zoals Op weg naar Montségur (1976), hadden een magisch-realistische insteek. Van 1975 tot 1977 werkte hij als docent bij de Académie Internationale de Manternach in Groot-Hertogdom Luxemburg. De parapyschologie die daar gedoceerd werd, vormde de inspiratie voor het werk En toen begon de vreemde droom (1979). Zijn laatste romantrilogie De uiterste hoeksteen (1981-1982) verbeeldde het leven van de heilige Lutgardis.
Depauw ontving voor zijn oeuvre onder meer de Prijs voor Letterkunde van de Vlaamse Provinciën (1979), de Scriptores Christiani (1984) en de Karel Barbierprijs van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (1985).
Werken
– Tavi, 1937.
– Kerstivisoen in het Stalag, 1943.
– Offergang, 1944.
– Een man keert terug, 1944.
– Kronieken van Reinaert, 1944.
– Hebben alle vogels hun nest, 1951.
– De dood met de kogel, 1952.
– Gisteren is het mei geweest, 1956.
– Het brandoffer dat wij dragen, 1959.
– BreizAtao, 1964.
– Opdrachtin Guernika, 1965.
– Het geheim van de dubbele muur, 1968.
– De zevende bron van de zeven, 1971.
– Uit alle dalen der herinnering, 1974.
– Op weg naar Montségur, 1976.
– En toen begon een vreemde droom, 1979.
– Bijwijlen lief, bijwijlen leed, 1981.
– Ik ben zo wijd, 1982.
– Bevrijd van alle nood, 1982.
Literatuur
– R. van de Moortel, Valère Depauw. Van Uilenspiegel tot romanschrijver, in: Boekengids, jg. 28, 1950, nr. 9, pp. 289-292.
– A. Demedts, Valère Depauw, 1978.
– Id., Valère Depauw, in: Oost-Vlaamse Literaire Monografieën, dl. 4, 1981, pp. 1-32.
– L. Decorte, Bio- en bibliografie “van” en “over” Valère Depauw, in: Vlaanderen, jg. 33, 1984, nr. 203, pp. 352-355.
– M. Janssens, Valère Depauw, in: Verslagen en mededelingen Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, jg. 111, 2001, nr. 2, pp. 219-231.
– G.J. van Bork en J. Vercammen, Valère Depauw, in: Schrijvers en dichters – dbnl biografieënproject I, februari 2003.
– L. Simons, Het boek in Vlaanderen sinds 1800. Een cultuurgeschiedenis, 2013.