De Pillecyn, Filip
Filip De Pillecyn (1891-1962) was schrijver en journalist. Hij was actief in de Frontbeweging, werkte voor De Standaard en De Tijd en stichtte het satirisch weekblad Pallieter. Tijdens de Tweede Wereldoorlog speelde hij als drijvende kracht van de Nederlandsche Cultuurraad en directeur-generaal voor het middelbaar onderwijs een prominente rol in de collaboratie.
Filip de Pillecyn volgde les aan de gemeenteschool en het Institut Saint-Joseph in Sint-Niklaas. Zijn humaniorastudies voltooide De Pillecyn aan het Klein Seminarie van Sint-Niklaas Klein Seminarie van Sint-Niklaas
Het Klein Seminarie van Sint-Niklaas, gesticht in 1808 en sinds de fusie met het Sint-Jozefinstituut in 1950 herdoopt tot Sint-Jozef-Klein-Seminarie, had lange tijd de reputatie een broei... Lees meer . Hij ging Germaanse filologie studeren in Leuven, waar hij in juli 1914 eindexamens aflegde. Daar sloot hij zich aan bij de studentenkring Met Tijd en Vlijt Met Tijd en Vlijt
Met Tijd en Vlijt was een Vlaamsgezind Studentengenootschap dat in 1836 aan de Leuvense universiteit werd opgericht en bleef bestaan tot na de Tweede Wereldoorlog. Het speelde tot 1875 e... Lees meer . In 1914 was hij er voorzitter van het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer . In dat jaar werd hij aangeworven als eerste redacteur van De Standaard De Standaard
Lees meer waarvan de publicatie evenwel ingevolge het uitbreken van de oorlog werd uitgesteld. De Pillecyn week bij het begin der vijandelijkheden uit naar Nederland en werd, dankzij de steun van Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer in Den Haag als vertaler verbonden aan het Office belge.
In 1915 vertrok De Pillecyn als oorlogsvrijwilliger over Engeland naar Frankrijk. Aan het front leerde hij de wantoestanden op Vlaams gebied kennen. Hij werd actief bij het Secretariaat der Katholieke Vlaamsche Hoogstudenten Secretariaat der Katholieke Vlaamsche Hoogstudenten
Het Secretariaat der Katholieke Vlaamsche Hoogstudenten (SKVH) was een initiatief aan het IJzerfront tot bestrijding van de immoraliteit bij de soldaten. Het SKVH kwam tot stand onder imp... Lees meer en in de Frontbeweging Frontbeweging
Aan het IJzerfront manifesteerde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog flamingantisch verzet tegen de taaltoestanden in het leger. Naarmate het zich meer en meer organiseerde en groeide, vo... Lees meer als secretaris van de Legervergadering en plaatsvervanger van 'ruwaard' Adiel Debeuckelaere Debeuckelaere, Adiel
Adiel Debeuckelaere (1888-1979) was een Vlaams-nationalistisch politicus. Hij zou zijn imago vooral opbouwen dankzij zijn leidende rol in de Frontbeweging. Lees meer . Tevens was hij medestichter van Heldenhulde Heldenhulde
Het comité Heldenhulde wilde tijdens de Eerste Wereldoorlog de gesneuvelde Vlaamse frontsoldaten eren door het plaatsen van stenen grafzerken met een Keltisch kruis, het Vlaamsgezinde ops... Lees meer . Samen met Hendrik Borginon Borginon, Hendrik
Hendrik Borginon (1890-1985) was lid van de leiding van de Frontbeweging en Vlaams-nationalistisch politicus in de Frontpartij en het Vlaamsch Nationaal Verbond. Tijdens de bezetting fung... Lees meer schreef hij in 1917 het pamflet Vlaanderens dageraad aan den IJzer. Aan het front schreef hij een twintigtal gedichten, die in 1920 samen met werk van Jozef Simons Simons, Jozef
Jozef Simons (1888-1948) was een Kempische schrijver, die vooral bekendheid vergaarde met zijn oorlogsroman Eer Vlaanderen vergaat (1927). Lees meer verschenen in de bundel Onder den Hiel. Uit dezelfde periode dateert een verhalenbundel die in 1927 werd gepubliceerd onder de titel De Rit.
In 1919 werd De Pillecyn redactiesecretaris van De Standaard, waarin hij scherpe artikels schreef over de Vlaamse problematiek. Hij volgde voor de krant het proces- Maurits Geerardyn Geerardyn, Maurits
Oorlogsvrijwilliger en priester Maurits Geerardyn (1896-1979) was een aanhanger en medewerker van Cyriel Verschaeve. Tijdens het interbellum en de Tweede Wereldoorlog vertegenwoordigde hi... Lees meer en publiceerde over de amnestie Amnestie
Lees meer kwestie. Hieruit volgden de brochures Het proces van den Veiligheidienst (1921) en Amnestie (1922).
Na de Eerste Wereldoorlog werd De Pillecyn een van de leiders van het Verbond der Vlaamse Oud-strijders Verbond VOS
Het Verbond der Vlaamse Oud-Strijders (VOS), opgericht in 1919, was een flamingantische vereniging voor oud-strijders van de Eerste Wereldoorlog, die in de loop van het interbellum tot ee... Lees meer (VOS), onder meer als medewerker en hoofdredacteur van De VOS Verbond VOS
Het Verbond der Vlaamse Oud-Strijders (VOS), opgericht in 1919, was een flamingantische vereniging voor oud-strijders van de Eerste Wereldoorlog, die in de loop van het interbellum tot ee... Lees meer . Zijn aandacht ging in de eerste plaats uit naar de antimilitaristische component in het programma van VOS. Hij nam mede het initiatief voor de IJzerbedevaart IJzerbedevaarten
De IJzerbedevaart is een jaarlijkse herdenking van de Vlaamse gesneuvelden tijdens de Eerste Wereldoorlog, die ontstond omstreeks 1920. Dit voor de Vlaamse beweging erg symbolische gebeur... Lees meer en en was er meermaals spreker.
In 1922 verliet De Pillecyn De Standaard, omdat hij de krant te minimalistisch vond in de Vlaamse kwestie en omdat ze te sterk de Katholieke Vlaamsche Kamergroep Katholieke Vlaamsche Kamergroep
Lees meer volgde. Hij werd hoofdredacteur van De Tijd, het dagblad van het Algemeen Christelijk Vakverbond Algemeen Christelijk Vakverbond
Het Algemeen Christelijk Vakverbond (1912) is de overkoepelende organisatie van het christelijk syndicalisme in België. Lees meer . In datzelfde jaar stichtte hij het satirisch weekblad Pallieter Pallieter
Pallieter (2 april 1922 – 17 juni 1928) was een satirisch en polemisch weekblad van radicaal Vlaams-nationalistische signatuur. Lees meer . Toen De Tijd in 1925 bij Het Volk Het Volk
Het Volk (1891-2008) was de Gentse krant van de christelijke arbeidersbeweging. Lees meer gevoegd werd, kreeg hij een jaar betaalde vakantie. Hij werkte zijn dissertatie over Hugo Verriest Verriest, Hugo
De Vlaamsgezinde en progressieve priester en letterkundige Hugo Verriest (1840-1922) was een van de belangrijkste intellectuele inspirators van de katholieke flamingantische scholieren- e... Lees meer af.
Van 1926 tot 1933 gaf De Pillecyn les aan het atheneum in Malmédy. In 1931 verscheen van hem zijn roman Blauwbaard, terwijl hij ook enkele novellen en een studie over Stijn Streuvels Lateur, Frank
Lees meer voltooide. In Malmédy richtte hij een Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer afdeling op, die weldra tot bloei kwam. In 1933 werd hij tot atheneumleraar benoemd in Mechelen. Hij werd er plaatselijk voorzitter van VOS en van de Katholieke Vlaamsche Landsbond Katholieke Vlaamsche Landsbond (1907-1914)
Lees meer . Van 1935 tot einde 1940 zat hij in de redactie van het cultureel maandblad Volk Volk
Volk. Maandschrift voor Dietsche kunst en kultuur verscheen van 1935 tot 1941 als blad van Vlaams-nationalistische katholieken en ontwikkelde tijdens de eerste oorlogsjaren een ambigue ho... Lees meer . Uit zijn verblijf in Malmédy kwamen in deze periode nog twee werken voort: Hans van Malmédy en Monsieur Hawarden. In 1939 schreef hij De soldaat Johan, waarvoor hij in 1942 de Prijs van de Vlaamse Provincies ontving. In de jaren 1930 schreef hij ook als losse medewerker bijdragen voor Sportwereld van Karel van Wynendaele onder de schuilnaam van Citroen, en literaire kronieken in De Standaard.
Na mei 1940 sloot De Pillecyn zich aan bij het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer (VNV) en bij de Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap
De Duitsch-Vlaamsche Arbeidersgemeenschap (DeVlag) (1935-1945) was vóór de Tweede Wereldoorlog een organisatie van Vlaamse en Duitse studenten. Tijdens de oorlog ontpopte de DeVlag zich ... Lees meer (DeVlag). In augustus 1940 ondertekende hij mede de oproep van Staf de Clercq De Clercq, Staf
Staf de Clercq (1884-1942) was een Vlaams-nationalistische politicus, die zijn politieke carrière begon als kamerlid voor de Frontpartij. Hij staat vooral bekend als stichter en eerste l... Lees meer voor een brede Vlaamse volksbeweging. In die zomer van 1940 maakte hij een radicaliseringsproces door; hij koos voor een 'nieuwe ordening' van het culturele leven. Hij richtte mee de "werkgemeenschap voor volksche kultuur" Volk en Kunst Volk en Kunst
Volk en Kunst (1940-1944) was een organisatie die tijdens de Tweede Wereldoorlog probeerde om de cultuurverspreidende organismen in Vlaanderen te coördineren. Lees meer op en werd redactielid van Volk en Kultuur Volk en Kultuur
Lees meer . Verder leidde hij de Kamer van Letterkundigen, een onderafdeling van de Federatie van Vlaamsche Kunstenaars Vlaamsche Kunstenaarsgilde
Lees meer . De Pillecyn sloot nauw aan bij DeVlag, toen nog een cultuurorganisatie. Op 13 oktober 1940 werd De Pillecyn benoemd tot lid van de Nederlandsche Cultuurraad Vlaamsche Kultuurraad
Lees meer , waarin hij samen met DeVlag-leider Jef van de Wiele Van de Wiele, Jef
Jef van de Wiele (1903-1979) was een leraar, schrijver en leider van de Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap. Hij trad tijdens de Tweede Wereldoorlog in de culturele en politieke collabor... Lees meer de facto de leiding had. Hij nam ook nog de leiding op zich van het culturele tijdschrift Westland Westland
Westland (1942-1944) was een cultureel en letterkundig tijdschrift onder leiding van Filip de Pillecyn, dat ondanks zijn verklaring dat het zich onafhankelijk zou opstellen pro-Duitse bij... Lees meer , maar verliet het blad kort daarna.
In mei 1941 werd De Pillecyn benoemd tot directeur-generaal voor het middelbaar onderwijs, hetgeen hij tot het einde van de bezetting bleef. In september 1944 werd hij afgezet als ambtenaar. Hij werd in 1947 tot tien jaar hechtenis veroordeeld, maar kwam in juli 1949 vrij. Van 1957 tot 1960 was De Pillecyn lid van het IJzerbedevaartcomité.
Zowel tijdens als na zijn gevangenschap bleef De Pillecyn een productief auteur, met onder meer Mensen achter de dijk (een voor de V.B. belangrijk werk vanwege de schildering van de toestanden in het ' Arm Vlaanderen Arm Vlaanderen
Arm Vlaanderen is de titel van verschillende publicaties die een rol hebben gespeeld in de geschiedenis van de Vlaamse beweging: een roman van Reimond Stijns en Isidoor Teirlinck uit 188... Lees meer ' van zijn jeugd; 1949), De veerman en de jonkvrouw (1950), Rochus (1951) en Face au mur (gevangenisherinneringen; 1979) als belangrijke werken. Hij was de eerste auteur en steunpilaar van boekengilde De Clauwaert De Clauwaert
Boekengilde en cultuurvereniging De Clauwaert startte in 1948 met het uitgeven van literair werk van Vlaamse auteurs die met de repressie te maken hadden gekregen. Nadien werd de groep va... Lees meer en publiceerde (weer als Citroen) nog cursiefjes in De Vlaamse Linie De Vlaamse Linie
Lees meer en De Volksunie Wij, Vlaams-nationaal
Lees meer .
Werken
– Artikelen in De Standaard, De Tijd, Pallieter, De Vlaamse Linie, De Volksunie.
– met H. Borginon, Vlaanderens dageraad aan den IJzer, 1917.
– Het proces van den Veiligheidsdienst, 1921.
– Amnestie, 1922.
– Hugo Verriest, 1926.
– Pieter Fardé, 1926.
– Blauwbaard, 1931.
– Renaat De Rudder, 1931.
– Joe English, 1932.
– Stijn Streuvels en zijn werk, 1932.
– Hans van Malmédy, 1935.
– Monsieur Hawarden, 1935.
– De soldaat Johan, 1939.
– Jan Tervaert, 1947.
– Mensen achter de dijk, 1949.
– De veerman en de jonkvrouw, 1950.
– Rochus, 1951.
– Vaandrig Antoon Serjacobs, 1951.
– Aanvaard het leven.
– Elisabeth, 1961.
– Face au mur, 1979.
– Mensen en dingen, 1983.
Literatuur
– B. van Vlierden, De romankunst van Filip De Pillecyn, 1961.
– J. Florquin, Ten huize van..., I, 1971.
– R. Gronon, 'Filip De Pillecyn', in Twintig Eeuwen Vlaanderen, XIV, 1976, p. 293-296.
– R. Baeyens, Kiespijn der ziel. Journalistiek werk van Filip De Pillecyn, 1981.
– P. de Graeff, Het journalistieke werk en de politiek-kulturele aktiviteit van Filip De Pillecyn, RUG, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1986.
– T. Jamar en H. van de Cruyssen, Gedachten van Filip De Pillecyn, 1987.
– D. Vanacker, 'Philippus Florentius De Pillecyn', in NBW, XIII, 1990.
– K. de Meulder, H. Houwen en B. Moens (red.), 100 jaar Filip De Pillecyn, 1992.