Secretariaat der Katholieke Vlaamsche Hoogstudenten

Organisatie
Louis Vos (2023, aanvulling), Louis Vos (1998)

Het Secretariaat der Katholieke Vlaamsche Hoogstudenten (SKVH) was een initiatief aan het IJzerfront tot bestrijding van de immoraliteit bij de soldaten. Het SKVH kwam tot stand onder impuls van Frans Daels, en werd gedragen door Leuvense student-soldaten.

Afkorting
SKVH
Alternatieve naam
Secretariaat der Katholieke Vlaamse Hoogstudenten
Hoogstudentenwerking tot zedelijk heil van onze jongens
Propagande universitaire pour la sauvegarde des bonnes moeurs parmi nos soldats
Oprichting
1916
Stopzetting
1918
Leestijd: 3 minuten

Aan het front waren er heel wat leden van de katholieke Vlaamse studentenbeweging Katholieke Vlaamse studentenbeweging
De Katholieke Vlaamse Studentenbeweging was de georganiseerde deelname van de katholieke studerende jeugd aan de Vlaamse beweging. Ze leverde daartoe met haar grote aanhang van ca. 1875 t... Lees meer
die voor het eerst echt in contact kwamen met de gewone man. Het frontleven had ook tot gevolg dat er verzoening en samenwerking tot stand kwam tussen twee strekkingen die in de vooroorlogse Leuvense studentenwereld tegenover elkaar hadden gestaan: het ernstige Amicitia Amicitia
Amicitia was een katholieke en Vlaamsgezinde studentenvereniging die in 1911 werd opgericht aan de Leuvense universiteit. Lees meer
en het studentikoze Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond
Lees meer
. Uit de eerste stroming groeide het initiatief van Hilaire Gravez Gravez, Hilaire
Hilaire Gravez (1889-1974) was een Vlaams-nationalistische politicus en arts, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een prominente rol speelde in de Frontbeweging. Tijdens de jaren 1930 koos... Lees meer
, die na ruggenspraak met Cyriel Verschaeve Verschaeve, Cyriel
Cyriel Verschaeve (1874-1949) was een West-Vlaamse priester, literair auteur, kunstbeschouwer en publicist, die bekend werd als icoon van de Frontbeweging en het opkomende Vlaams-national... Lees meer
Gebeden- en Heilig Hartbonden oprichtte voor Vlaamse soldaten. De strijd tegen de immoraliteit werd aangepakt door frontdokter Frans Daels Daels, Frans
Frans Daels (1882-1974) vormde de spil van de Vlaamsgezinde organisaties aan het IJzerfront en groeide in het interbellum als voorzitter van het IJzerbedevaartcomité en voorvechter van N... Lees meer
die daartoe in februari 1916 het Secretariaat voor Katholieke Vlaamsche Hoogstudenten oprichtte dat als eerste activiteit zorgde voor een massale verspreiding van een aantal brochures ter 'verzedelijking' van de soldaten.

Weldra kreeg het SKVH steun van de militaire autoriteiten en werd het erkend door de kerkelijke overheid. Het breidde zijn actie uit tot Franstalige soldaten onder de naam Hoogstudentenwerking tot zedelijk heil van onze jongens/Propagande universitaire pour la sauvegarde des bonnes moeurs parmi nos soldats met als leuze 'Mannenadel uit fierheid der jeugd/Pour être fort sois pur'. In mei-juni 1916 werd via inschrijvingslijsten en verkoop van soldatenbriefkaarten een fonds bijeengebracht onder het beheer van Daels, August van Cauwelaert Van Cauwelaert, August
De Vlaamsgezinde katholiek August van Cauwelaert (1885-1945), die professioneel aan de slag was als advocaat en rechter, was ook literair actief als dichter en essayist. Hij was betrokken... Lees meer
, Hilaire Gravez en aalmoezenier Victor Vangramberen Vangramberen, Victor
Priester Victor Vangramberen (1885-1970) was tijdens de Eerste Wereldoorlog legeraalmoezenier aan het IJzerfront. Lees meer
. Hiermee werd in het college van Veurne onder leiding van collegedirecteur Jozef Delbaere een permanent secretariaat georganiseerd. Daar werd ook een bibliotheek opgebouwd om, via het beschikbaar stellen van studie- en vakboeken, de soldaten aan te zetten tot geestesarbeid (= 'het hogere'), wat trouwens paste in het vooroorlogse ideaal van hogeschooluitbreiding. Het boekenbestand bereikte 7000 delen en de boeken werden over het hele front uitgeleend voor de duur van een maand.

Van oktober 1916 af werd de Franstalige werking autonoom (Secrétariat des universitaires catholiques wallons, SUCW), al bleven beheer en administratief secretariaat gemeenschappelijk. Hoewel het SKVH allereerst gericht was op de bevordering der zedelijkheid, bracht het Vlaamsgezinden met elkaar in contact, wat bijdroeg tot latere Vlaamse frontactie. Toen de legerleiding de soldatenverenigingen in februari 1917 afschafte, kon het SKVH toch blijven doorwerken. In juni 1918 verscheen het eerste nummer van het kritisch-bibliografisch blad Studax, dat oriëntering gaf in vakliteratuur, vooral met het oog op examenvoorbereiding. Ook na de oorlog bleef de, naar Brussel overgebrachte, bibliotheek nog een tijdlang functioneren.

Literatuur

–  L. Vos, Bloei en ondergang van het AKVS, 2 dln., 1982.
– L. Schepens, 14/18. Een oorlog in Vlaanderen, 1984.
– D. Vanacker, De frontbeweging. De Vlaamse strijd aan de IJzer, 2000.
– L. Vandeweyer, Joe English. Kunstenaar tussen frontbeweging en activisme, 2008.

Suggestie doorgeven

1975: Louis Vos (pdf)

1998: Louis Vos

2023: Louis Vos

Inhoudstafel