Hernieuwen

Publicatie
Louis Vos (2023, aanvulling), Louis Vos (1998)

Hernieuwen (1929-1965) was het tijdschrift voor de oudste leden van de Katholieke Studenten Actie - Jong Vlaanderen (KSA). Aanvankelijk verscheen het tweemaandelijks, na enkele jaren maandelijks. Na de oorlog besteedde het veel aandacht aan de Vlaamse beweging.

Volledige titel
Hernieuwen : Lijfblad voor Hernieuwers van de Interdiocesane Federatie KSA–Jong Vlaanderen
Periode
februari 1929 -
1965
Leestijd: 4 minuten

In februari 1929 verscheen het eerste nummer van een toen nog tweemaandelijks tijdschrift getiteld Vlaanderen Hernieuwen in Christus, een initiatief van de West-Vlaamse proost van de Katholieke Actie Katholieke Actie
Lees meer
(KA), Karel Dubois Dubois, Karel
Karel Dubois (1895-1956) werd in 1928 de proost-stichter van de Katholieke Studentenactie in het bisdom Brugge, dat hij in gehoorzaamheid aan zijn bisschop Lamiroy en met diens mandaat wi... Lees meer
, met als doel ‘het kerkelijk en christelijk leven’ te versterken van de scholieren in de West-Vlaamse colleges, en dit in een ‘door- Vlaamse geest’, maar zonder Vlaamsgezind te zijn. Maar toch ging vrijwel vanaf het begin Hernieuwen op bevel van de nieuwe Brugse hulpbisschop Henri Lamiroy Lamiroy, Henricus
Als hulpbisschop en bisschop van West-Vlaanderen zette Henri Lamiroy (1883-1952) eind jaren 1920, begin jaren 1930 met ijzeren hand de kerkelijke politiek van zijn voorganger mgr. Waffela... Lees meer
, die in 1931 bisschop werd, een culturele Vlaamsgezindheid propageren, die niet Vlaams-nationalistisch mocht zijn. In 1930-1931 kreeg het blad van Lamiroy de opdracht ’het Vlaams-nationalisme onder de jeugd te bestrijden’.

Tegelijk met de Katholieke Studenten Actie - Jong Vlaanderen Katholieke StudentenActie
De Katholieke Studentenactie (KSA) was een (jeugd)beweging rond Katholieke Actie. Ze was gericht op scholieren en beschouwde zichzelf als een erfgenaam van de Katholieke Vlaamse Studenten... Lees meer
(KSA) kende het vanaf 1931-1932 een doorbraak bij een jongere generatie scholieren. Het telde toen 4718 abonnees, waarvan maar een klein deel buiten West-Vlaanderen.

In de andere bisdommen was in 1928 als katholieke actieblad voor scholieren gekozen voor Lenteweelde Lenteweelde
Lenteweelde was een katholiek Vlaams blad voor scholieren, vanaf 1925 uitgegeven door de Goede Pers Averbode, geredigeerd door de norbertijn Luciaan Dils. Het fungeerde van 1928 tot 1932 ... Lees meer
, een weekblad uitgegeven door de paters van Averbode, maar vanaf 1932 werd Hernieuwen ook in de andere Vlaamse provincies als officieel KSA-tijdschrift aanvaard. Het verscheen toen maandelijks en besprak vanuit een principieel kerkelijk uitgangspunt alle maatschappelijke stromingen, al bleef het nog tot aan de Tweede Wereldoorlog een tijdschrift dat principeel buiten de Vlaamse beweging stond. Dat brachten de Limburgse en Oost-Vlaamse KSA-leidingen, die immers pretendeerden ook de oude Vlaamse studentenbeweging voort te zetten, ertoe naast Hernieuwen nog eigen zuiver Vlaamsgezinde tijdschriften (onder meer Jong Limburg Jong Limburg
Jong Limburg was het tijdschrift van de Limburgsche Katholieke Vlaamsche Studentenbond-LKVS (1927-1929) en van de Limburgse studentenbonden van het Jeugdverbond voor Katholieke Actie-JVKA... Lees meer
) uit te geven. Dat deed ook het West-Vlaamse Jong Volksche Front Jong Volksche Front
Het Jong Volksche Front was een West-Vlaamse Vlaamse studentenbeweging, die met bisschoppelijke goedkeuring de vroegere plaatselijke bonden van het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenve... Lees meer
vanaf 1933 met zijn gelijknamig tijdschrift. Aan de vooravond van de oorlog telde Hernieuwen een oplage van 6750 exemplaren.

Na een onderbreking tijdens de bezettingstijd verscheen het tijdschrift opnieuw vanaf 1944-1945, nu als ledenblad van de in 1943 ontstane interdiocesane federatie KSA Jong-Vlaanderen Het gaf opnieuw een plaats aan de Vlaamsgezindheid maar tot circa 1950 eerder voorzichtig en uitdrukkelijk verzoenend met Belgische vaderlandsliefde. Vanaf 1950 kregen aankondigingen van Vlaamse manifestaties meer plaats, met als hoogtepunten het Guldensporenjaar 1952 en het Rodenbachjaar 1956. Toen zorgde Hernieuwen alleen voor 70% van alle artikels (86) die dat jaar in tijdschriften voor oudere leden van de katholieke jeugdbewegingen werden besteed aan Albrecht Rodenbach Rodenbach, Albrecht
Albrecht Rodenbach (1856-1880) was een West-Vlaams studentenleider en dichter, die een sleutelrol speelde in het ontstaan van de Blauwvoeterij en de katholieke Vlaamse studentenbeweging. ... Lees meer
.

Ook in de jaren 1957-1960 besteedde Hernieuwen dubbel zoveel aandacht aan de Vlaamse beweging dan de bladen van Vlaams Verbond van Katholieke Scouts Vlaams Verbond van Katholieke Scouts
Het Vlaams Verbond van Katholiek Scouts (1910) heet vandaag Scouts en Gidsen Vlaanderen. Het is de Vlaamse versie van de in 1907 door Baden Powell begonnen jeugdbeweging gericht op de zel... Lees meer
(VVKS) en de Boerenjeugdbond, en viermaal meer dan de bladen van de Chirojeugd Chirojeugd
De Chirojeugd is een jeugdbeweging voor jongens en meisjes uit alle lagen van de bevolking, in 1941 gegroeid uit de patronaten, die vanaf de 19de eeuw de parochiale volksjeugd godsdiensti... Lees meer
, de Katholieke Burgers- en Middenstandsjeugd en de Katholieke Arbeidersjeugd Katholieke Arbeidersjeugd
De Katholieke Arbeidersjeugd (KAJ) was een jongerenvereniging van de christelijke arbeidersbeweging en tegelijk een gespecialiseerde Katholieke Actiebeweging, opgericht in 1924 door de pr... Lees meer
.

In de laatste vijf jaar van zijn bestaan vormde het blad - toen met een oplage van 3600 exemplaren - zich stilaan om van het orgaan van één jeugdbeweging tot een algemeen vormingstijdschrift voor scholieren. In 1965 fusioneerde het met het blad van de oudste VKSJ Vrouwelijke Katholieke Studerende Jeugd
De Vrouwelijke Katholieke Studerende Jeugd (VKSJ) was een beweging voor Katholieke Actie bij de studerende meisjes in Vlaanderen (1929-1978) die vooral actief was in pensionaten en zuster... Lees meer
-leden Bronnen, en kreeg als nieuwe naam Vandaag. Voor mensen van morgen. De bedoeling was het te verspreiden in de hoogste twee jaren van de katholieke colleges en meisjesscholen. Twee jaar later slorpte het ook het blad voor de +16 jarige leden van het Vlaams Verbond van Katholieke Scouts en Meisjesgidsen (VVKSM) op.

Sinds de oorlog bleef Hernieuwen veel meer dan de tijdschriften van andere katholieke jeugdbewegingen aandacht besteden aan de Vlaamse kwestie. Het pleitte voor amnestie Amnestie
Lees meer
, steunde de Vlamingen in Brussel en taalgrens, wilde de contacten met Nederland en de volksgenoten in Frans-Vlaanderen Frans-Vlaanderen
Dit artikel belicht de belangstelling vanuit de Vlaamse beweging voor de Vlaamse cultuur in Noord-Frankrijk. Lees meer
versterken, en evolueerde van een zeer voorzichtige houding tegenover federalisme Federalisme
Sinds het begin van de 20ste eeuw behoort federalisme tot het programma van eerst de Waalse en vervolgens ook de Vlaamse beweging. Vanaf 1970 is de transformatie van België van unitaire t... Lees meer
naar het volledig aanvaarden ervan. Hernieuwen heeft aanzienlijk bijgedragen tot de versterking van de Vlaamsgezindheid bij de naoorlogse generaties katholieke studerenden.

Literatuur

— P. Jaspaert, Studie over de adolescentenpers in Vlaanderen sedert W.O.II, UGent, ongepubliceerde licentiaatsverhandeling, 1970.
— L. Vos, Bloei en ondergang van het AKVS. Geschiedenis van de katholieke Vlaamse Studentenbeweging. 1914-1935. 2 dln., 1982.
— L. Schokkaert, De Vlaamse problematiek bij de naoorlogse jeugdbewegingen. 1944-1960, KULeuven, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1984.
— T. Peeters, Jeugdbeweging en Vlaamse kwestie 1960-1980, KULeuven, ongepubliceerde licentiaatsverhandeling, 1989.
— B. Woestenborghs, De Katholieke Studentenactie in Oost-Vlaanderen. 1928-1992, 1992.
— L. Vos, Jeugdbewegingen in België: historische krachtlijnen, in: D. Leyder, F. Simon en L. Vos (red.), Sporentocht. Het archief van de jeugdbewegingen in België. Archief en Bibliotheekwezen in België, t. LXXXVII, 2016, 1-4, pp. 25-56.

Suggestie doorgeven

1973: Karel Peeters (pdf)

1998: Louis Vos

2023: Louis Vos

Inhoudstafel