Katholieke Arbeidersjeugd

Cardijn en de KAJ

De Katholieke Arbeidersjeugd (KAJ) en de Vrouwelijk tak (VKAJ), maar ook hun Franstalige tegenhangers Jeunesse Ouvrière Chretienne/ feminines (JOC/JOCF) kregen rond de jaren 1920 hun definitieve vorm onder impuls van priester Jozef Cardijn Cardijn, Jozef
Jozef Cardijn (1882-1967) was een Vlaamse rooms-katholieke priester en kardinaal. Hij was de stichter van de Katholieke Arbeidersjeugd (KAJ) en verwierf grote bekendheid als grondlegger v... Lees meer . Ze waren jongerenverenigingen van de christelijke arbeidersbeweging en tegelijk onderdeel van de door de Kerk gelanceerde katholieke actie. De Vlaamse takken kenden een doorbraak en bloei in de tweede helft van de jaren 1930, een tweede bloeiperiode van circa 1950 tot halfweg de jaren 1960 en een verschrompeling daarna. De Franstalige takken kenden enkel in de jaren 1930 succes en verloren na de Tweede Wereldoorlog snel hun impact op de werkende jeugd. In het interbellum stond de beweging model voor de uitbouw van een naar sociaal milieu – die van de werkende jongeren - gedifferentieerde Katholieke Actie (KA) en was een inspiratiebron voor andere KA- jeugdbewegingen zoals Katholieke Studentenactie Katholieke StudentenActie
De Katholieke Studentenactie (KSA) was een (jeugd)beweging rond Katholieke Actie. Ze was gericht op scholieren en beschouwde zichzelf als een erfgenaam van de Katholieke Vlaamse Studenten... Lees meer die zich richtte op het studerende milieu. Vooral de methode van Cardijn, samengevat in de triade ‘zien, oordelen, handelen’, werd een leidraad voor het naar buiten optreden van de opgerichte afdelingen. Bij het ‘zien’ hoorden in het interbellum ook ,het opzetten van enquètes over de werkomstandigheden van de jonge arbeiders en arbeidsters.

De KAJ droeg bij tot de groei van het zelfbewustzijn van jonge katholieke arbeiders, maar speelde geen rechtstreekse rol in de Vlaamse beweging omdat ze zich sinds de jaren 1930 vooral als zedelijk godsdienstige beweging profileerde. Na de oorlog werd de klemtoon verlegd van 'pure' katholieke actie naar de rol die de beweging kon spelen in de christelijke arbeidersbeweging zodat aan Vlaamse kant een persoonlijke en programmatische verwevenheid groeide tussen (V)KAJ en de Algemeen Christelijk Werk(nem)ersverbond Algemeen Christelijk Werknemersverbond
Het Algemeen Christelijk Werkersverbond werd gesticht op 17 juli 1921 en in 1991 herdoopt als ACW Koepel van Christelijke Werknemers. In 2014 werd de organisatie omgevormd tot Beweging.ne... Lees meer -vleugel van de Christelijke Volkspartij.

Jeugdbeweging

Daarnaast nam in KAJ ook de beleving van het samen jong zijn een steeds belangrijker plaats in en profileerde ze zich als jeugdbeweging, o.m. door het differentiëren naar leeftijd van de werking door de vorming van een afdeling jong-KAJ. Samen met andere katholieke jeugdbewegingen die gegroepeerd waren in het Jeugdverbond voor Katholieke Actie speelde ze in de jaren 1950 wel een rol op Vlaams gebied, onder meer door de organisatie van de Dag van het Vlaamse Lied Dag van het Vlaamse Lied
De Dag van het Vlaamse Lied (1953-1957) was een jaarlijks zangfeest van katholieke organisaties als alternatief voor en uit onvrede met het Vlaams Nationaal Zangfeest en het Algemeen Ned... Lees meer als alternatief voor een te zeer opnieuw Vlaams-nationalistisch geworden Zangfeest van het Algemeen Nederlands Zangverbond Algemeen Nederlands Zangverbond
Het huidige Algemeen Nederlands Zangverbond werd in 1933 opgericht onder de naam Vlaamsch Nationale Zangfeesten, als organiserend actiecomité achter het Vlaams Nationaal Zangfeest, dat in... Lees meer en een vertegenwoordiging in het IJzerbedevaartcomité IJzerbedevaartcomité
Lees meer .

Rond 1960 telden de Vlaamse takken samen meer dan 60.000 leden. Na 1968 evolueerde de beweging – die intussen ook in andere landen van de grond was gekomen – naar links, en viel – zowel internationaal als in Franstalig België en Vlaanderen - uiteen in een meer traditionalistische KA-vleugel en een progressieve links ouvriëristische vleugel. In Vlaanderen stonden de VKAJ en de Kajotterbeweging – een afscheuring van zes arrondissementen van KAJ - aan de behoudende kant, de twee andere arrondissementen die zich als KAJ bleven afficheren, aan de linkse kant. Zij stelden zich samen met de internationale KAJ vanaf 1975 op het standpunt van de klassenstrijd. Het ledenaantal slonk aanzienlijk, ook door de tot 18 jaar verlengde leerplicht.

Op het einde van de jaren 1980 telden KAJ-VKAJ samen nog een 7000 leden. Het duurde tot 1995 voor er opnieuw een eengemaakte KAJ kwam, die zowel mannelijke als vrouwelijke leden had. In 2023 werkten er nog 31 afdelingen. Een jeugdbeweging was KAJ niet meer. Ze omschreef zich als een Vlaamse jongeren- en actiebeweging die jongeren via vriendschap leert actievoeren volgens het schema van Cardijn ‘zien, oordelen, handelen’.