Katholieke Vlaamsche Volkspartij van Limburg

Organisatie
Herwig De Lannoy (2023, herwerking), Evrard Raskin (1998)

De Katholieke Vlaamsche Volkspartij Limburg (KVVL) (1929-1936) werd door katholieke Vlaams-nationalisten in 1929 opgericht, haalde meteen parlementszetels en ging na de parlementsverkiezingen van 1936 op in het VNV onder de naam Vlaams Nationaal Blok.

Afkorting
KVVL
Alternatieve naam
Katholieke Vlaamse Volkspartij van Limburg
Oprichting
1929
Stopzetting
1936
Leestijd: 4 minuten

De Katholieke Vlaamsche Volkspartij van Limburg (KVVL) werd in maart 1929 opgericht in de aanloop naar de parlementsverkiezingen van 29 mei van dat jaar. Bij de vorige verkiezingen van 1925 namen de Limburgse Vlaams-nationalisten deel als afdeling van de Frontpartij Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer
. Hun behoorlijk aantal stemmen was in de dunbevolkte Limburgse arrondissementen met hun hoge kiesdrempel toch onvoldoende geweest om een parlementszetel in de wacht te slepen. Een motor voor de politieke Vlaamse beweging was de Katholieke Vlaamsche Bond van Limburg Katholieke Vlaamsche Bond van Limburg
Lees meer
(KVBvL). Deze bond, gesticht in 1919, telde minimalisten, die Vlaanderen binnen België bleven zien, en Vlaams-nationalisten in zijn midden. Vanaf 1927 poogde een aantal Vlaamsgezinden, voornamelijk jonge afgestudeerden van de Katholieke Universiteit Leuven, de bond in een radicale richting te sturen. Zij slaagden hier gedeeltelijk in en poogden vervolgens plaatsen in te nemen op de lijsten van de katholieke partij Katholieke partij
De katholieke partij, later CVP (vanaf 1945) en CD&V (vanaf 2001) speelde een cruciale rol in de geschiedenis van de Vlaamse beweging. De partij had een belangrijk aandeel in onder m... Lees meer
. Deze operatie mislukte wegens het verzet van priester-leraar Pieter J. Broekx Broekx, Pieter Jan
De priester Pieter Jan Broekx (1881-1968) was als directeur van het Secretariaat voor Godsdienstige en Maatschappelijke Werken, oprichter van Ons Limburg en provinciaal senator een van d... Lees meer
, de grote man van het Algemeen Christelijk Werk(nem)ersverbond in Limburg. Volgens sommigen wisten de Vlaams-nationalisten bij voorbaat dat hun infiltratiepolitiek gedoemd was te mislukken en was hun bedoeling de katholieke partij bij de Vlaamsgezinde Limburgers in een ongunstig daglicht te stellen. De Vlaams-nationalisten beseften dat zij zonder een grote toevloed van katholieke kiezers geen parlementszetel konden veroveren. De Frontpartij, die zich op het standpunt van de Godsvrede stelde, was niet het aangewezen middel om een behoorlijke stemmenverschuiving tot stand te brengen. Vandaar de oprichting van een katholieke Vlaams-nationalistische partij: de KVVL in 1929. De statuten verschenen in het weekblad De Bilsenaar, dat een belangrijke rol speelde in het verspreiden van het Vlaams-nationalisme in Limburg. De topfiguren waren Hendrik Ballet Ballet, Hendrik
Hendrik Ballet (1901-1974) was een Vlaams-nationalistische politicus in Limburg (interbellum) en Antwerpen (jaren 1960-1970). Ballet trad tijdens de oorlog op als gouwleider van het VNV v... Lees meer
, Paul Cools, Mathieu Croonenberghs Croonenberghs, Mathieu
Advocaat Mathieu Croonenberghs (1904-1976) was tijdens het interbellum een van de pioniers van het Vlaams-nationalisme in Limburg. Hij kwam tijdens de Tweede Wereldoorlog terecht in de co... Lees meer
, Simon Lindekens Lindekens, Simon
Simon Lindekens (1871-1973) was een Vlaams politicus voor de Katholieke Vlaamsche Volkspartij Limburg (KVV). Lees meer
, Jozef Lysens Lysens, Jef
Jozef Lysens (1896-1950) was een advocaat en Vlaams-nationalistisch politicus uit Tongeren. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd hij veroordeeld voor zijn activiteit in de Frontbeweging. T... Lees meer
en Eugeen Verpoorten. Vlak voor het indienen van de lijsten kwam Gerard Romsée Romsée, Gerard
Lees meer
er nog bij en hij werd de onbetwiste leider. Ook de Vlaams-nationalistische kandidaten en militanten bij de verkiezingen van 1921 en 1925 sloten aan.

De parlementsverkiezingen van 1929 waren een groot succes voor de KVVL. Romsée werd volksvertegenwoordiger voor Tongeren-Maaseik en Lindekens behaalde een senaatszetel. Beiden werden in 1932 herkozen. In 1936 kwamen er nog twee kamerleden en een senator bij. De KVVL behield de zetels van drie kamerleden en twee senatoren bij de verkiezingen van 1939. De partij was van 6,52% in 1925 naar 24,45% gegroeid. Tongeren-Maaseik werd na Ieper en Turnhout het sterkste Vlaams-nationaal arrondissement.

De KVVL was in de eerste plaats een katholieke partij. Zij wilde niet weten van het pluralisme van de Frontpartij. Haar katholicisme betekende dat zij de principes van de christelijke staat en maatschappijleer onderschreef. Zij meende dat godsdienst en Kerk onvervreemdbare rechten hadden, die door de staat moesten worden gerespecteerd. Op nationalistisch gebied ging de KVVL niet verder dan de ombouw van België tot een tweeledige federale staat. Groot-Nederland was slechts een verre toekomstdroom, niet bruikbaar in de politieke actie van iedere dag. Meer zelfs, het ideaalbeeld van Groot-Nederland maakte het Vlaams-nationalisme onsympathiek bij de man in de straat en een te vermijden verkiezingsthema.

Op 10 oktober 1933 sloot het KVVL aan bij het kort daarvoor opgerichte Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV). De partij werd evenwel niet opgeheven. In de aansluitingsovereenkomst werd gestipuleerd dat de KVVL haar eigen programma mocht behouden en dit eventueel autonoom kon aanpassen. Meer nog, de Limburgse Vlaams-nationalisten bleven aan de verkiezingen deelnemen onder de naam KVVL. Pas na de verkiezingen van 1936 kwam hieraan een einde. Toen was immers gebleken dat de overgang van de KVVL naar het VNV niet op weerstand stuitte en ze dus kon opgaan in dat VNV. Groot-Nederland, corporatisme en pluralisme waren niet langer taboe in Limburg. Bij de parlementsverkiezingen van 2 april 1939 was er geen sprake meer van de KVVL. De Vlaams-nationalistische lijsten in Limburg droegen toen, zoals overal elders in Vlaanderen, de naam Vlaamsch Nationaal Blok Vlaamsch Nationaal Blok
Vlaamsch Nationaal Blok (VNB) was de benaming waaronder de Vlaams-nationalistische partij het Vlaamsch Nationaal Verbond bij de parlements- en provincieraadsverkiezingen van 1936 en de p... Lees meer
. De Bilzenaar en Maas- en Kempenbode, de weekbladen van de KVVL, fuseerden tot Hou Zee Hou-Zee (1936-1940)
Hou-Zee (1936-1940) was het weekblad van het Limburgse Vlaamsch Nationaal Verbond-VNV. Lees meer
. Tijdens de Duitse bezetting bekleedden meerdere kopstukken als lid van het VNV topposities. Romsée werd secretaris-generaal van Binnenlandse Zaken en Volksgezondheid en Lysens gouverneur van Limburg.

Literatuur

– L. Reynders, Het Vlaams-nationalisme in Limburg (1929-1940), KULeuven, 1981 [onuitgegeven licentiaatsverhandeling].
– W. Massin, De Belgische Werkliedenpartij in Limburg (1918-1940), Kroniek van een trage opgang, 1981.
– A.M. Knevels, De Katholieke Vlaamse Beweging in Limburg (1918-1928), KULeuven, 1982 [onuitgegeven licentiaatsverhandeling].
– L. Vints, P.J. Broekx en de kristelijke arbeidersbeweging in Limburg (1881-1968), 1989.
– W. Massin, Van K.V.V. tot V.N.V. Vlaamse [ondertonen in Limburg (1929-1940), in: Het Oude Land van Loon, 45, 1990, pp. 211-262.
– B. de Wever, Greep naar de macht. Vlaams-nationalisme en Nieuwe Orde. Het VNV 1933- 1945, 1994.
– E. Raskin, Gerard Romsée. Een ongewone man. Een ongewoon leven, 1995.
– B. de Wever, Het Vlaams Nationaal Verbond in Limburg, in: Het Oude Land van Loon, 50, 1995, pp. 23-49.

Suggestie doorgeven

1973: Janine Beyers-Bell (pdf)

1998: Evrard Raskin

2023: Herwig De Lannoy

Inhoudstafel