Melis, Hubert

Persoon
Redactie (2023, tekstredactie), Marc Somers (1998)

Hubert Melis (1872-1949) was een Vlaamse auteur en ambtenaar. Hij was van 1895 tot 1918 ambtenaar bij de stad Antwerpen, waarna hij werd geschorst op beschuldiging van activisme.

Volledige voornaam
Cornelius Antonius Hubertus
Geboorte
Antwerpen, 25 maart 1872
Overlijden
De Panne, 7 april 1949
Leestijd: 3 minuten

Hubert Melis was de zoon van een timmerman. Hij ging naar school in het Antwerpse atheneum, waar hij les kreeg van Pol de Mont De Mont, Pol
Pol de Mont (1857-1931) was een dichter, essayist, folklorist, journalist, kunstcriticus en redenaar. In al zijn activiteiten gaf hij de Vlaamse strijd absolute prioriteit. Decennialang w... Lees meer
. Hij kwam op 23-jarige leeftijd in 1895 in dienst van de stad Antwerpen Antwerpen
Lees meer
, op voorspraak van Max Rooses Rooses, Max
Lees meer
, voor wie hij een grote verering koesterde. Melis maakte snel carrière, eerst als privé-secretaris van burgemeester Jan van Rijswijck Van Rijswijck, Jan
De liberaal Jan van Rijswijck (1853-1906) was burgemeester van Antwerpen. Zijn inzet voor de rol van het Nederlands in de lokale politiek en het verenigingswezen alsook zijn volksgezinde ... Lees meer
en als kabinetschef van diens twee opvolgers, Alfons Hertogs (1843-1908) en Jan de Vos (1844-1923).

Activisme tijdens de Eerste Wereldoorlog en gevolgen

Kort na de bezetting van Antwerpen in het begin van de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
werd Melis tot stadssecretaris benoemd (28 december 1914), wat bij menigeen in minder goede aarde viel, gezien Melis' Vlaamsgezindheid. Deze gezindheid liet hij tijdens de bezetting blijken door als bestuurslid van de V ereniging van Vlaamse Letterkundigen Vereniging van Vlaamse Letterkundigen
De Vereniging van Vlaamse Letterkundigen (VVL), opgericht in 1907 te Antwerpen, pleitte voor culturele toenadering tussen Noord en Zuid. Tijdens de Eerste Wereldoorlog ontstonden interne... Lees meer
het manifest ter vernederlandsing van de Gentse universiteit te ondertekenen (zie Hoger onderwijs Gent Hoger onderwijs in Gent
Met de vernederlandsing in 1930 als hoogtepunt is de Gentse universiteit een belangrijk strijdpunt geweest in de Vlaamse beweging. Van het Latijn uit 1817 tot het Engels van vandaag: het ... Lees meer
). Bovendien zond hij zijn zoon naar deze universiteit. Ook tekende hij in op de uitgave van de gedichten van René de Clercq De Clercq, René
Lees meer
, allemaal daden die na het eind van de bezetting beschouwd werden als zoveel uitingen van activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
. De gevolgen voor Melis waren ernstig: op 16 december 1918 werd hij in zijn ambt geschorst en hoewel hij in 1922 een wachtgeld kreeg en in 1925 een pensioen, is hij nooit in zijn ambt hersteld.

Na de ontzetting uit zijn secretarisambt werd Melis door toedoen van Lieven Gevaert Gevaert, Lieven
Lees meer
algemeen secretaris van het Vlaams Economisch Verbond Vlaams Economisch Verbond
Het Vlaams Economisch Verbond (VEV) is een Vlaamsgezinde belangengroep en patronale organisatie, die werd opgericht in 1926. Tijdens het interbellum zette het VEV zich in voor algemeen ec... Lees meer
. De titel van eresecretaris werd hem geweigerd. Die bekwam hij eind 1940 van de Antwerpse gemeenteraad. Dit verklaart wel waarom Melis tijdens de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
aanspraak meende te mogen maken op de vergoedingen door de Bormscommissie Bormscommissie
De Bormscommissie was een commissie die tijdens de Tweede Wereldoorlog schadevergoedingen uitkeerde aan door de Belgische overheid gestrafte activisten van de Eerste Wereldoorlog. Lees meer
, waarvan hij trouwens plaatsvervangend lid was. Dit bracht voor hem na het eind van de Duitse bezetting weer vervolging en inbeslagneming van goederen mee.

Letterkundige activiteiten

Sedert zijn jeugd was Melis als letterkundige actief en uitte zich in gelegenheidsverzen (in De Vlaamse Gids De Vlaamse Gids (met) Boek & Biliotheek
De Vlaamse Gids (1905-2000) was een flamingantisch en liberaal tijdschrift. Het werd gesticht door Max Rooses, met medewerking van Paul Fredericq en Jozef Vercoullie. Het blad was feiteli... Lees meer
, Vlaamsch en Vrij Vlaamsch en Vrij (1893-1897)
Lees meer
(1893-1897)
, De Schelde (1919-1936), Het Nederlandsch Tooneel), dichtbundels (Gedichten, 1894; Zonnige dreven, 1904), toneelwerk (Koning Hagen, 1897; Een nieuw leven, 1905) en een bewerking van Reinaart de Vos (1926). Ettelijke van zijn verzen zijn op muziek gezet (onder meer door Jan Blockx Blockx, Jan
Jan Blockx (1851-1912) was een leerling en opvolger van Peter Benoit als directeur van het Koninklijk Conservatorium Antwerpen. Hij componeerde Nederlandstalige muziekstukken die internat... Lees meer
en Flor Alpaerts Alpaerts, Flor
Antwerpenaar Flor Alpaerts (1876-1954) was de belangrijkste Benoit-dirigent van zijn generatie. Ook was hij actief als componist. Lees meer
).

Werken

– Onafhankelijk België (1830-1905), z.j..
– Peter Benoit. Eenige woorden over zijn leven, zijne werken en zijne school, 1892.
– Frans Gittens, 1894.
– Reizen te water en te land, in: Toerisme, 16 november 1934, pp. 815-819.

Literatuur

– L. Opdebeek, Hubert Melis en zijn nieuwe verzenbundel 'Zonnige Dreven', 1904.
– L. Scheltjens, Bij de 70 jaar van Hubert Melis, in: Het Laatste Nieuws, 5 maart 1942.
– Tolo (= A. Goovaerts), Hubert Melis 70 jaar, in: De Dag, 25 maart 1942

Suggestie doorgeven

1975: Jan Van Roey (pdf)

1998: Marc Somers

2023: Redactie

Databanken

Inhoudstafel