Nationaal-Socialistische Beweging

De NSB onderscheidde zich aanvankelijk weinig van de talloze rechts-autoritaire en fascistische groeperingen van deze jaren, maar ontgroeide mede door Musserts organisatietalent, als enige het dwergstadium. Behaalde vanuit het niets 7,94% van de stemmen bij de Provinciale Statenverkiezingen van april 1935, terwijl het ledenaantal tot boven de 50.000 steeg. Hierna zette echter een langzame maar gestage afbrokkeling in, onder andere veroorzaakt door actieve tegenwerking vanuit de Nederlandse samenleving. Vanaf eind 1935 voltrok zich ook een ideologische radicalisering die de NSB in een nazi-partij deed evolueren. Het eerste NSB-programma bevatte een aarzelende Groot-Nederlandse Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer passage waarin over een staatkundige eenwording werd gezwegen. Gedurende de jaren 1930 bleef het Dietse streven altijd van secundair belang, hoewel de ideologische nazificering de aandacht hiervoor wel iets deed toenemen. Zo kwamen Vlaanderen en speciaal het geestverwante Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer (VNV) na 1935 wat vaker ter sprake in de NSB-pers, terwijl Mussert contact ging onderhouden met VNV-leider Staf de Clercq De Clercq, Staf
Staf de Clercq (1884-1942) was een Vlaams-nationalistische politicus, die zijn politieke carrière begon als kamerlid voor de Frontpartij. Hij staat vooral bekend als stichter en eerste l... Lees meer . Van de vooraanstaande NSB'ers waren het overigens met name Anton van Vessem Van Vessem, Anton
Anton van Vessem (1887-1966) was een Nederlands advocaat, politicus voor de Nationaal-Socialistische Beweging in Nederland en aanhanger van de Groot-Nederlandse gedachte. Lees meer en Robert van Genechten Van Genechten, Bob
Robert van Genechten (1895-1945) was een advocaat, docent en publicist. Hij was actief in het Vlaamsgezinde studentenleven en trad toe tot het activisme. Hij week uit naar Utrecht en groe... Lees meer die, meer dan Mussert zelf, het Groot-Nederlands streven bepleitten.

De Duitse inval zorgde aanvankelijk voor een ongekend Diets elan in de NSB, niet het minst bij Mussert, die niet alleen in woord en geschrift, maar ook door daadwerkelijk handelen het Groot-Nederlandse streven poogde te verwerkelijken. In de zomer van 1940 werd contact gelegd met de Nationaal-Socialistische Beweging Vlaanderen Nationaal-Socialistische Beweging Vlaanderen
De Nationaal-Socialistische Beweging Vlaanderen (NSBV) was een nationaal-socialistische politieke partij, vlak na mei 1940 opgericht. Lees meer (NSBV). Tegelijkertijd richtte de oud-activist Piet van Rossem (sr.) met financiële steun van Mussert een tweede NSB-satelliet op, de Nationaal-Socialistische Beweging voor Vlaanderen Nationaal-Socialistische Beweging in Vlaanderen
De Nationaal-Socialistische Beweging in Vlaanderen (NSBiV) was een Vlaamse nationaal-socialistische partij, opgericht in augustus 1940 door de Vlaming Piet van Rossem (sr.). Lees meer (NSBvV), terwijl de NSB tevens naar België geëmigreerde partijleden in afdelingen ging organiseren. Eind 1940 heeft VNV-leider De Clercq zeker tweemaal contact gezocht met Mussert, al wordt uit de bronnen niet duidelijk of besprekingen daadwerkelijk hebben plaatsgevonden. Het is voorstelbaar dat Mussert, in 1940 druk bezig met een eigen Vlaamse politiek, dit contact aanvankelijk heeft afgehouden. Doel van Musserts politiek was een met Vlaanderen en Noord- Frankrijk Frankrijk & Vlaanderen
De verhouding tussen Vlaanderen en Frankrijk werd altijd gekenmerkt door een aanzienlijke dubbelzinnigheid. Hoewel er lange tijd een grote affiniteit met de Franse cultuur bestond, werd d... Lees meer uitgebreid Groot-Nederland, door de NSB geregeerd en met Duitsland Duitsland & Vlaanderen
Van de eerste helft van de 19de eeuw tot 1945 stond het Duitse beeld van Vlaanderen in het teken van etnisch-culturele verbondenheid. Die romantische perceptie leefde vooral bij een beper... Lees meer in een Germaanse Statenbond samenwerkend.

De Duitse autoriteiten voelden evenwel bitter weinig voor dergelijke concepties, hen in een uit augustus 1940 daterende nota en in een onderhoud met Adolf Hitler (december 1941) door Mussert onder de aandacht gebracht. De Duitsers gingen de Groot-Nederlandse actie van de NSB stelselmatig dwarsbomen, om einde 1941 elk Diets streven onomwonden te verbieden.NSBV en NSBvV moesten hun activiteiten staken, en de werking van de NSB onder de enkele honderden in België woonachtige partijleden werd, hoewel officieel nog toegestaan, door de Duitse bezetter ernstig tegengewerkt. Het contact tussen NSB en VNV, dat onder meer verliep via de Noord-Nederlandse afdeling van het VNV (onder leiding van Karel Waternaux Waternaux, Karel
Karel Waternaux (1887-1962) werkte zowel tijdens de Eerste als de Tweede Wereldoorlog samen met de Duitse bezetter, respectievelijk in België en in Nederland. Tijdens het interbellum was... Lees meer ) maar overigens van weinig politieke betekenis was, werd door de Duitsers scherp in de gaten gehouden. Intussen won binnen de NSB een SS-gezinde vleugel aan kracht, voor wie het Groot-Nederlandse streven een achterhaalde ambitie was, aangezien die factie streefde naar een groot ‘Germaans’ Rijk onder Duitse leiding. Zover wilde Mussert zeker niet gaan. Zijn NSB bleef met de bezetter collaboreren tot de bevrijding, waarna de partij werd verboden.