Noordstarfonds

Organisatie
Guy Leemans (2023, aanvulling), Guy Leemans (1998)

Het Noordstarfonds (1935) ontstond als culturele stichting in de schoot van de verzekeringsmaatschappij Noordstar. Het fonds ondersteunde flamingante culturele initiatieven. Na verloop van tijd verzwakte de Vlaamsgezinde klemtoon.

Oprichting
15 februari 1935
Leestijd: 3 minuten

Het Noordstarfonds was een culturele stichting van de Vlaamse verzekeringsmaatschappij De Noordstar en Boerhaave, opgericht op 15 februari 1935 in Gent. In 1991 fuseerde de maatschappij met de Antwerpse verzekeringsmaatschappij Mercator, eveneens tijdens het interbellum ontstaan in Vlaamsgezinde middens. In 1999 werden zij opgenomen in de Zwitserse verzekeringsgroep Baloise.

De oprichting van het Noordstarfonds door Rodolf Overfeldt lag in het verlengde van de oprichting van verzekeringsmaatschappij De Noordstar (11 december 1919). De initiatiefnemers achter De Noordstar wilden met hun initiatief twee vliegen in één klap slaan. Met hun Vlaamsgezinde opstelling hoopten ze klanten te werven onder de flaminganten Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer
en zo hun onderneming rendabel te maken. Dit verhoopte commercieel succes zou hen meteen dichter brengen bij hun ideaal, namelijk de ontvoogding van Vlaanderen, in eerste instantie op economisch vlak. Reeds voor de stichting van het fonds was er een aanzet tot Vlaamsgezind mecenaat bij De Noordstar. In 1931 bijvoorbeeld gaf ze een IJzerbedevaartkalender IJzerbedevaarten
De IJzerbedevaart is een jaarlijkse herdenking van de Vlaamse gesneuvelden tijdens de Eerste Wereldoorlog, die ontstond omstreeks 1920. Dit voor de Vlaamse beweging erg symbolische gebeur... Lees meer
uit ten voordele van het IJzerkruis.

Vanaf 1935 kanaliseerde De Noordstar haar cultuurflamingantische bedrijvigheid langs het kersverse fonds. Aanvankelijk stelde deze activiteit vanwege de geringe middelen nog niet bijster veel voor. Tot de eerste realisaties behoorde een ruime toelage aan de stichters van het Tijdschrift voor Filosofie, dat hierdoor vanaf 1938 kon verschijnen. Vanaf 1950 nam de bedrijvigheid van het fonds sterk toe. Daarom werd in 1962 ook een bediende-propagandist aangeworven, Lode van Kerkhoven Van Kerkhoven, Lode
Lode van Kerkhoven (1914-1985) was lid van het IJzerbedevaartcomité. Ook was hij actief in het Davidsfonds, bij het Noordstarfonds en verschillende andere Vlaamsgezinde organisaties. ... Lees meer
. Het fonds ondersteunde allerlei flamingantische manifestaties en uitgaven, organiseerde geregeld toneelprijskampen (1951-79) en sponsorde kunstwerken. Tot 1994 ontving ook Wetenschappelijke Tijdingen Wetenschappelijke Tijdingen
Wetenschappelijke Tijdingen is een tijdschrift, in 1935 opgericht door Jozef Goossenaerts als Wetenschap in Vlaanderen. Het blad moest de Nederlandstalige wetenschap bevorderen en verschi... Lees meer
steun. Door de uitbouw van contacten met en de sponsoring van allerlei verenigingen en initiatieven groeide de bekendheid van het fonds. Van Kerkhovens opvolger Joos Claus werkte vanaf 1979 in dezelfde lijn verder en richtte zich speciaal op die sectoren waar de naam van het fonds nog niet was gevestigd, onder meer op poëtisch vlak. Onder zijn leiding ging het fonds ook zijn steentje bijdragen tot de grafische vormgeving van het drukwerk van Noordstar. Uiteindelijk werd het fonds enigszins slachtoffer van zijn eigen succes: de toename aan steunaanvragen maakte een heroriëntatie onafwendbaar, waarbij de Vlaamsgezinde klemtonen werden afgezwakt.

In 1984 werd besloten de sponsoring te limiteren tot de podiumkunsten en de plastische kunsten. Daartoe kon het fonds 's avonds beschikken over een polyvalente zaal. In deze Gele Zaal werd in 1982 gestart met tentoonstellingen, vanaf 1984 volgde ook de organisatie van concerten van hedendaags-klassieke, wereld- en jazzmuziek. Deze innovatietrend in de sponsoring weerhield het fonds er overigens niet van haar meer klassieke cultuursponsoring voort te zetten. Ten slotte organiseerde het fonds ook heel wat culturele activiteiten en feestelijkheden voor de firma zelf. Illustratief voor de inhoudelijke evolutie is de aankoop van en ombouwing tot concertzaal van de Handelsbeurs in Gent tussen 1997 en 2002.

Literatuur

– P. Vandenberghe, De fond van het fonds, z.j.
– G. Claus, Noordstar n.v. De kroniek van een Vlaams verzekeringsbedrijf, Gent, 1994.

Suggestie doorgeven

1975: Janine Beyers-Bell (pdf)

1998: Guy Leemans

2023: Guy Leemans

Inhoudstafel