Van Haerenborgh, Jaak

Persoon
Jan Creve (2023, herwerking), Bart De Wever (1998)

Jaak van Haerenborgh (1919-2004) was stichter-verbondsleider van het Vlaams Nationaal Jeugdverbond. Hij behaalde in 1943 het diploma van architect aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen en vestigde zich nadien als zelfstandig architect.

Alternatieve naam
J. Van Aerenborgh
Geboorte
Antwerpen, 4 maart 1919
Overlijden
Deurne (Antwerpen), 6 januari 2004
Leestijd: 2 minuten

Jaak van Haerenborgh werd geboren in een Vlaamsgezinde familie en nam als kind deel aan activiteiten van de Vlaamsche Kampeerclub. In 1936 was hij een van de medestichters van het Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond (AVNJ) Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond
Het Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond (AVNJ) was een Vlaams-nationalistische jeugdbeweging en militie ontstaan in 1928. Van 1934 tot 1941 was het de jeugdbeweging van het Vlaamsch ... Lees meer
in Hoboken, en werd hij schaarleider van de organisatie. Tijdens de bezetting was hij vendelleider van de Nationaal-Socialistische Jeugd Vlaanderen (NSJV) Nationaal-Socialistische Jeugd Vlaanderen
Lees meer
. Vanwege zijn lidmaatschap bij de NSJV werd Van Haerenborgh in september 1944 gearresteerd en bleef hij opgesloten tot maart 1945. Na de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
bleef hij actief in de Vlaamse beweging: eerst in de Vlaamse Concentratie Vlaamse Concentratie
De Vlaamse Concentratie was een naoorlogse Vlaams-nationale politieke partij (1949-1954) met Alex Donckerwolcke als voorzitter. Ze was voornamelijk anti-repressie. Lees meer
, later in de Volksunie. Van 1957 tot 1958 was hij voorzitter van de Volksunie, afdeling Deurne, en in 1966 werd hij lid van de raad van beheer van Het Vlaamse Kruis Het Vlaamse Kruis
Lees meer
. Zijn belangstelling ging echter vooral naar de jeugdbeweging Jeugdbeweging
Lees meer
.

Vlaams Nationaal Jeugdverbond

Na mislukte pogingen om bestaande nationalistische jeugdgroepen tot eenheid te brengen stichtte Van Haerenborgh in 1961 het Vlaams Nationaal Jeugdverbond (VNJ) Vlaams Nationaal Jeugdverbond
Het Vlaams Nationaal Jeugdverbond is een Vlaams-nationalistische jeugdbeweging, die in 1960 werd opgericht door Jaak van Haerenborgh. Ze werd al snel de leidende en na verloop van tijd de... Lees meer
. In tegenstelling tot de grote diversiteit die tot dan gangbaar was binnen het Vlaams-nationale jeugdbewegingslandschap, legde hij een grote nadruk op de eenheid en eenvormigheid. Dat vatte hij kernachtig samen in de slogan: ‘éénheid in en door het VNJ’. Van Haerenborgh wees alle vormen van samenwerking met andere jeugdgroepen van de hand en streefde ernaar om alle bestaande Vlaams-nationale jeugdgroepen op te slorpen in het VNJ. Onder Van Haerenborgh groeide het VNJ uit tot een sterk gecentraliseerde jeugdbeweging waarbij Verbondsleider Van Haerenborgh – bijgestaan door een in omvang beperkte Verbondsleiding – zo goed als alle beslissingen nam.

Het VNJ profileerde zich onder Van Haerenborgh als Vlaams-nationaal en Groot-Nederlands Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer
, met een uitdrukkelijke afwijzing van ‘Germaanse’ en Heel-Nederlandse ( Benelux Benelux
Het begrip Benelux verwijst naar de intergouvernementele samenwerking tussen België, Nederland en Luxemburg na de Tweede Wereldoorlog. Het concept kon op verschillende tijdstippen op bijz... Lees meer
) opvattingen. In die zin plaatste hij het VNJ in de traditie van het vooroorlogse AVNJ, en tegenover de Benelux-gedachten van het vooroorlogse Verdinaso Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen
Het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso) (1931-1941) was een fascistisch geïnspireerde beweging onder leiding van Joris van Severen, die een staats- en maatschappijherv... Lees meer
of de Groot-Germaanse Pangermanisme
Lees meer
opvattingen binnen de radicale collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer
, ideeën die ook nog in verschillende naoorlogse jeugdgroepen opgang maakten.

Hij bleef Verbondsleider van het VNJ tot 19 oktober 1985, waarna Ledy Broeckx Broeckx, Ledy
Ledy Broeckx (1945) was actief in het Vlaams Nationaal Jeugdverbond, onder meer als verbondsleidster van 1985 tot 2000. Ze lag ook mee aan de basis van de stichting van de IJzerwake. ... Lees meer
de leiding overnam.

Werken

– Artikelen in Storm.

Literatuur

– R. Decan, Wie is wie in Vlaanderen 1989-1993, 1989.
– S. Hiers, Het ontstaan en de groei van het Vlaams Nationaal Jeugdverbond, in: Wetenschappelijke Tijdingen, jg. 1, 1998, pp. 5-28.

Suggestie doorgeven

1998: Bart De Wever

2023: Jan Creve

Databanken

Inhoudstafel