Verhamme, Edmond
Edmond Verhamme was leraal, principaal en inspecteur. Hij ijverde voor de vernederlandsing van het onderwijs.
Edmond Verhamme volgde de humaniora aan het Klein Seminarie van Roeselare Klein Seminarie van Roeselaere
In het Klein Seminarie van Roeselare, opgericht in 1806, liepen tal van belangrijke figuren uit de Vlaamse beweging school of gaven er les (Gezelle, Verriest, Rodenbach). In 1875 ontstond... Lees meer , met Alberic Decoene Decoene, Alberic
Theoloog en filosoof Alberic Decoene (1883-1958) was leraar en lector aan de Katholieke Universiteit Leuven. Hij de richtte de normaalschool Sint-Andreas op en lag samen met Frand d’Hovre... Lees meer als klasgenoot. In oktober 1904 werd Verhamme leraar derde Latijnse aan het Sint-Lodewijkscollege in Brugge. Van 1905 tot 1924 was hij leraar poësis en retorica in Poperinge en daarna (tot 1930) principaal van dat college. Van 1930 tot 1945 was Verhamme diocesaan inspecteur van het katholiek middelbaar en technisch onderwijs.
Als leraar bestudeerde Verhamme als een van de eersten grondig de gedichten van Guido Gezelle Gezelle, Guido
Guido Gezelle (1830-1899) was een Vlaamse priester die de Vlaamse volkstaal verdedigde binnen het algemeen Nederlands. Hij verwierf grote bekendheid als lyrisch dichter van religieuze nat... Lees meer en de dramaturgie van Vondel. Met Jan Bernaerts Bernaerts, Jan
Jan P. Bernaerts (1879-1956) was een Vlaamsgezinde priester, actief in de katholieke Vlaamse studentenbeweging en de toneelliefhebbersbeweging. Hij was aalmoezenier aan het front tijdens ... Lees meer correspondeerde hij (1906) over de taalstudie van Robrecht de Smet De Smet, Robrecht
Robrecht de Smet (1875-1937) was een West-Vlaamse priester en kapelaan. Hij evolueerde in radicale anti-Belgische en autoritaire richting en was betrokken bij het Verbond van Vlaamsche Na... Lees meer en Thaddeus Spaeninkx Spaeninkx, Thaddeus
Priester Thaddeus Spaeninckx (1872-1947) promootte als leraar het ABN. Tijdens de Eerste Wereldoorlog sympathiseerde hij met het activisme. Daarna werd hij schooldirecteur in Baarle-Herto... Lees meer . In augustus 1907 nam hij met talrijke West-Vlaamse collegeleraren deel aan de pas gestichte Vacantieleergangen in Leuven. Op het eerste, nationale congres van het katholiek middelbaar onderwijs, Bonne-Espérance september 1911, sprak hij over ‘De Uitspraak van het Nederlandsch’, in de lijn van De Smet en Achiel Dewulf Dewulf, Achiel
Achiel Dewulf (1878-1962) was een West-Vlaamse priester, die deel uitmaakte van de kring rond Cyriel Verschaeve en Robrecht de Smet. Hij werd de eerste voorzitter van het aan Verschaeve g... Lees meer . Datzelfde jaar verscheen ook zijn werkje De Uitspraak van het Nederlandsch ten gerieve der Westvlaamsche Studenten. In 1912 verleende Verhamme zijn medewerking aan de Vlaamsche Vrienden, een Vlaamsgezinde culturele vereniging van de Westhoek. In 1913 was hij de spil van het werkcomité voor de Deken De Bo-feesten in Poperinge ( Leonardus L. de Bo De Bo, Leonardus
Leonard-Lodewijk de Bo (1826-1885) was een priester, jarenlang leraar aan het Sint-Lodewijkscollege in Brugge en overleden als pastoor-deken van Poperinge. Hij was lexicoloog van het West... Lees meer ). Tijdens de oorlogsjaren 1914-1918 verbleef hij op het college in Kortrijk. Op 15 mei 1919 werd hij bestuurslid en promotor van de Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer afdeling in Poperinge. Samen met Oscar Verhaeghe Verhaeghe, Oscar
Lees meer uit Roeselare vertegenwoordigde hij na de oorlog de Vlaamsgezinde leraars in het Franstalig hoofdbestuur van het katholiek middelbaar onderwijs in Brussel.
Als diocesaan hoofdinspecteur van het bisdom Brugge brak Verhamme bewust met de ouderwetse onderwijspolitiek van zijn voorganger kanunnik Alfons de Meester (1913-1930). Hij vernederlandste de Revue pratique de l'Enseignement catholique tot Berichten en Mededeelingen (1930). In 1934 verscheen zijn Leerplan Leerboeken en Lessenrooster voor de Bisschoppelijke Colleges van het bisdom Brugge, de derde grote synthese na die van bisschop Jean-Baptiste Malou Malou, Jean-Baptiste
Jean-Baptiste Malou (1809-1864) was bisschop van Brugge. Als bisschop bevorderde hij de Nederlandstalige literaire studie in het middelbaar onderwijs en speelde hij een rol in het ontstaa... Lees meer (1851-1861) en hoofdinspecteur Henri Rommel (1896-1900), maar ditmaal consequent 'Vlaams', rekening houdend met de wet van 14 juli 1932 op het taalgebruik in het middelbaar onderwijs Onderwijs
Lees meer . Aan de uitvoering van deze wet heeft hij tot 1945 zijn beste krachten gegeven. Inmiddels was hij vanaf 1930 de promotor geweest van het Vlaams middelbaar onderwijs voor meisjes. Zijn inspanningen werden voortgezet door Vlaamsgezinde priesters als Robrecht Stock en Karel Berquin.
Werken
– De uitspraak van het Nederlandsch ten gerieve der Westvlaamsche studenten, 1911.
– Deken De Bo. Zijn leven en zijn werken, 1914.
Literatuur
– Gedenkboek Edmond Verhamme, 1965.
– R. Vanlandschoot, Historische kanttekeningen bij de doorbraak van het algemeen Nederlands in de Westvlaamse colleges, in: Studiën en Berichten, 1967.
– R. Stock, ‘Het katholiek middelbaar onderwijs’, in: West-Vlaanderen, 7, 1958, pp. 409-415.
– M. Demeyere, ‘Kanunnik Edmond Verhamme’, in: Derlike, 16, 1994;. 17, 1994.
– J. Strobbe, 200 Jaar dichters, denkers en durvers. Biografie van een college. Het Klein Seminarie van Roeselare, 2007, p. 308.
– E. Defoort, Laat mij droef en treurig wezen. Familienotities over de zinloosheid van de Groote Oorlog, 2014.