Alberdingk Thijm, Paul

Persoon
Sandra Maes (2023, ongewijzigd), Sandra Maes (1998)
Volledige voornaam
Pieter Paul Maria
Geboorte
Amsterdam, 21 oktober 1827
Overlijden
Kessel-Lo, 1 februari 1904
Leestijd: 3 minuten

Kwam uit een katholiek, Amsterdams burgerijgezin, studeerde eerst wiskunde en geschiedenis in Utrecht en zette daarna zijn opleiding in Duitsland verder. In 1859 huwde Alberdingk Thijm Emilia Gfrörer, dochter van de historicus onder wiens leiding hij in Freiburg had gestudeerd. Voor hij kanunnik Jan-Baptist David David, Jan-Baptist
Jan-Baptist David (1801-1866) was een katholiek priester, en vanaf 1834 hoogleraar nationale taal, letterkunde en geschiedenis aan de Katholieke Universiteit in Mechelen en Leuven. Hij sp... Lees meer
opvolgde als hoogleraar in de Nederlandse en later de Germaanse letterkundige geschiedenis aan de Katholieke Universiteit van Leuven, werkte hij als leraar te Maastricht. In zijn vakgebied genoot hij grote bekendheid en hij schreef heel wat artikels voor vaktijdschriften.

Alberdingk Thijms sympathie voor de Vlaamse beweging moet vooral gezien worden vanuit zijn katholieke overtuiging. Net als de blauwvoeterij Blauwvoeterij
Blauwvoeterij is de benaming voor de eerste fase van de katholieke Vlaamse studentenbeweging, vanaf de ‘Groote Stooringe’ in 1875 in het Klein Seminarie van Roeselare tot omstreeks 1880, ... Lees meer
generatie zag hij immers katholicisme en volkstaal nauw met elkaar verbonden. In 1871 werd hij tot ondervoorzitter gekozen van Met Tijd en Vlijt Met Tijd en Vlijt
Met Tijd en Vlijt was een Vlaamsgezind Studentengenootschap dat in 1836 aan de Leuvense universiteit werd opgericht en bleef bestaan tot na de Tweede Wereldoorlog. Het speelde tot 1875 e... Lees meer
. Hij had er een grote invloed op de Vlaamsgezinde studenten (waaronder Albrecht Rodenbach Rodenbach, Albrecht
Albrecht Rodenbach (1856-1880) was een West-Vlaams studentenleider en dichter, die een sleutelrol speelde in het ontstaan van de Blauwvoeterij en de katholieke Vlaamse studentenbeweging. ... Lees meer
), stimuleerde de studie van de volkstaal en stuurde de vereniging in een conservatieve richting, zowel op religieus als op sociaal vlak. Een prestigevete tussen Thijm en de voorzitter van het genootschap Pieter Willems Willems, Pieter
Lees meer
leidde tot een tijdelijke tweespalt tussen de studenten; Rodenbach schaarde zich achter Thijm en Pol de Mont De Mont, Pol
Pol de Mont (1857-1931) was een dichter, essayist, folklorist, journalist, kunstcriticus en redenaar. In al zijn activiteiten gaf hij de Vlaamse strijd absolute prioriteit. Decennialang w... Lees meer
achter Willems. Alberdingk Thijm en Rodenbach raakten bevriend; Thijm gaf deze laatste raad bij de creatie van zijn drama Gudrun en steunde hem bij de stichting van een studentenafdeling van het Davidsfonds. Toen Willems in 1898 stierf werd Alberdingk Thijm tot voorzitter van Met Tijd en Vlijt gekozen en bleef dit tot aan zijn overlijden.

Alberdingk Thijm was medestichter en eerste voorzitter van het in 1875 opgerichte katholieke Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer
. Hij oefende een grote invloed uit op het beleid en breidde de organisatie sterk uit. Toen er in 1877-1878 financiële problemen kwamen, werd hij onmiddellijk verantwoordelijk gesteld en scherp aangevallen. Hij werd ervan beschuldigd zich persoonlijk verrijkt te hebben en moest in april 1878 gedwongen ontslag nemen; zijn rivaal Willems zou hem als voorzitter opvolgen. Alberdingk Thijm was ook voorzitter van de Zuidnederlandse Maatschappij voor Taal- en Letterkunde Koninklijke Zuidnederlandse Maatschappij voor Taal- en Letterkunde en Geschiedenis
De Koninklijke Zuidnederlandse Maatschappij voor Taal- en Letterkunde en Geschiedenis (KZMTLG) is een wetenschappelijk-culturele vereniging die op 6 februari 1870 in Mechelen werd opgeric... Lees meer
en werd in 1886 lid van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde
De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde (KANTL, 1886) is een instelling die zich in de loop van haar geschiedenis heeft ingezet zowel voor taalculturele, -wetenschappeli... Lees meer
, waarvoor hij zich intensief inzette. In 1886 liet zijn broer Jozef hem de leiding van het Groot-Nederland Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer
s, katholiek cultuurtijdschrift Dietsche Warande Dietsche Warande
Dietsche Warande was een Tijdschrift voor Kunst en Zedegeschiedenis, onder redactie van Pieter Paul Alberdingk Thijm. Het was de Vlaamse voortzetting van het Nederlandse tijdschrift De Di... Lees meer
(dat hij in 1855 te Amsterdam had gesticht) over. Onder zijn hoofdredactie werd de uitgave van het blad naar Leuven overgebracht; het bleef een hoogstaande uitgave die zich echter afzijdig hield van de politieke V.B. Alberdingk Thijms artikels gaven uiting aan zijn grote belangstelling voor de kunst op alle domeinen en de muziek in het bijzonder. Als kind van de romantiek was hij ervan overtuigd dat kunst een sociaal doel had, namelijk de verheffing en veredeling van het volk. Daarom moest de kunst voor het volk zijn en door haar begrepen kunnen worden. In 1899 verkocht hij het tijdschrift aan Maria Belpaire Belpaire, Marie-Elisabeth
Marie-Elisabeth Belpaire (1853-1948) was een welgestelde Vlaamsgezinde auteur die verschillende projecten realiseerde ter promotie van de literatuur (zoals het tijdschrift Dietsche Warand... Lees meer
, die het samensmolt met Het Belfort Het Belfort
Het Belfort was een Vlaams katholiek tijdschrift ‘toegewijd aan Letteren, Wetenschap en Kunst’. Het verscheen van 1886 tot 1899. Lees meer
. Hij bleef verder tot de redactie behoren, maar werkte niet meer intens mee. Tot zijn gekendste werken behoren waarschijnlijk wel de onvoltooide Geschiedenis der Kerk in de Nederlanden en de literatuurgeschiedenis Spiegel van Nederlandse Letteren.

Literatuur

– D. Claes, Levensschets van Pieter Alberdingk Thijm, 1905.
– J. Sencie, 'Pieter Alberdingk Thijm', in Dietsche Warande en Belfort, jg. 51 (1906), p. 13-66.
– L. van Heemstede, Pieter Alberdingk Thijm 1827-1904, 1909.
– R.F. Lissens, 'Albrecht Rodenbach en Pieter Alberdingk Thijm', in Leuvense Bijdragen, jg. 34 (1942), p. 79-98.
– J. Smeyers, 'Pieter Alberdingk Thijm', in Dietsche Warande en Belfort, jg. 100 (1955), p. 385-390.
– id., 'Pieter Alberdingk Thijm', in NBW, I, 1964.
– J. Persyn, Dietsche Warande en Belfort 1900-1924, 1963.
– L. Wils, Honderd jaar Vlaamse Beweging, I, 1977.
– W. Rombauts, De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1886-1914. Haar geschiedenis en haar rol in het Vlaamse cultuurleven, 2 dln., 1979.
– L. Gevers, Bewogen jeugd. Ontstaan en ontwikkeling van de katholieke Vlaamse studentenbeweging (1830-1894), 1987.

Suggestie doorgeven

1973: Brigitte Raskin (pdf)

1998: Sandra Maes (pdf)

2023: Sandra Maes

Databanken

Inhoudstafel