Het Kompas

Organisatie
Ulrike Burki (2023, herwerking), Nico Wouters (1998)

Het Kompas was een Mechelse uitgeverij die werd opgericht door Korneel Goossens. De uitgeverij was onder meer verantwoordelijk voor de Fenixreeks.

Alternatieve naam
Uitgeverij Het Kompas
Oprichting
september 1929
Stopzetting
1956
Leestijd: 2 minuten

Het Kompas was een Mechelse uitgeverij en importboekhandel die in september 1929 werd opgericht door de toen 26-jarige auteur Korneel Goossens Goossens, Korneel
Korneel Goossens (1900-1971) was de stichter van Uitgeverij Het Kompas, dat als doel had om het Vlaamse volk geestelijk te emanciperen. Daarnaast was Goossens auteur van literaire en kuns... Lees meer
. Aanvankelijk wilde Het Kompas vooral de samenwerking tussen het Vlaamse en het Nederlandse boekbedrijf Boekbedrijf
In de 19de eeuw kwam het Vlaamse boekbedrijf moeizaam van de grond. Pas na de Eerste Wereldoorlog ontstonden in Vlaanderen de bestaansvoorwaarden voor een moderne cultuurindustrie. Tot d... Lees meer
een impuls geven. De uitgeverij vertegenwoordigde de fondsen van de Nederlandse uitgeversbedrijven De Spieghel, Van Loghum Slaterus N.V. en Nijgh en Van Ditmar. Daarnaast legde Het Kompas een eigen fonds aan met Vlaamse literatuur Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer
(onder meer werk van Stijn Streuvels Lateur, Frank
Lees meer
, Felix Timmermans Timmermans, Felix
Felix Timmermans (1886-1947) is de auteur van een omvangrijk en veelgelezen oeuvre. Tot zijn bekendste romans horen Pallieter (1916) en Boerenpsalm (1935). Tijdens de Eerste Wereldoorlog ... Lees meer
en Filip de Pillecijn De Pillecyn, Filip
Filip De Pillecyn (1891-1962) was schrijver en journalist. Hij was actief in de Frontbeweging, werkte voor De Standaard en De Tijd en stichtte het satirisch weekblad Pallieter. Tijdens de... Lees meer
) en wereldliteratuur in vertaling (onder meer Charlotte Brönte en Leo Tolstoï).

Vanaf 1933 begon bij Het Kompas de Fenixreeks te verschijnen, een reeks goedkope uitgaven die werd opgezet door Maurice Roelants Roelants, Maurice
Maurice Roelants (1895-1966) was een Vlaamse literaire auteur en cultuurpromotor. Lees meer
, Marnix Gijsen Goris, Jan-Albert
Jan-Albert Goris (1899-1984) was een veelzijdig schrijver, ambtenaar en diplomaat. Als literator maakte hij naam onder het pseudoniem Marnix Gijsen. Hij debuteerde als expressionistisch d... Lees meer
en Julien Kuypers Kuypers, Julien
Julien Kuypers (1892-1967) was een Vlaamse, socialistische schrijver en ambtenaar. Hij was meerdere malen kabinetschef op socialistische ministeries en bekleedde hoge functies op het depa... Lees meer
. Jaarlijks verschenen er zes boeken, die samen aan 75 frank werden verkocht. Met de Fenixreeks hoopten de initiatiefnemers een impuls te geven aan de Vlaamse leescultuur en het Vlaamse boekbedrijf. Door het uitgeven van kwalitatieve literatuur wilde men ‘sterk, geestelijk voedel’ voozien voor het Vlaamse volk. Tegelijk moesten de boeken goedkoop genoeg zijn om weerwerk te kunnen bieden tegen de in Nederland en Frankrijk uitgegeven pocketboeken die de Vlaamse markt overspoelden. De eerste jaargang bevatte werk van August Vermeylen Vermeylen, August
August Vermeylen (1872-1945) was een schrijver, literatuur- en kunsthistoricus, en socialistisch senator. In het tijdschrift Van Nu en Straks, waarvan hij de leiding had, publiceerde hij ... Lees meer
, Knut Hamsun, Aart van der Leeuw, Karel van de Woestijne Van de Woestijne, Karel
Karel van de Woestijne (1878-1929) was een Gentse dichter, prozaïst, criticus en journalist. Hij engageerde zich als gematigd flamingant binnen de Vlaamse beweging en was tijdens de Eerst... Lees meer
en Herman Teirlinck Teirlinck, Herman
Lees meer
. De achttiende en laatste Feniksreeks verscheen in 1952-1953. De uitgeverij zelf werd in 1956 opgeheven.

Literatuur

– s.n., Prospectus voor De Feniks. Goedkoope Letterkundige Reeks onder leiding van Maurice Roelants, Marnix Gijsen, Julien Kuypers, 1933.
– K. Goossens, Een Kleine Historiek van de N.V. “Het Kompas”, in: De Boekenkast, 1 november 1933, pp.127-129.

Suggestie doorgeven

1998: Nico Wouters

2023: Ulrike Burki

Inhoudstafel