Links

Links was de spreekbuis van de radicaal-kritische en Vlaamsgezinde tendens binnen de Belgische Socialistische Partij Belgische Socialistische Partij
Lees meer (BSP), vanaf 1980 de Socialistische Partij (SP). Het blad, waarvan het eerste nummer uitkwam op 21 november 1958, verscheen aanvankelijk tweewekelijks, van 1964 tot 1986 wekelijks en vervolgens tot de stopzetting in 1987 opnieuw tweewekelijks.

Medeoprichter, hoofdredacteur en bezieler van Links was de marxistische docent romaanse talen in het hoger onderwijs Marcel Deneckere Deneckere, Marcel
Marcel Deneckere, hoofdredacteur van weekblad Links, was een Vlaamse socialist die pleitte voor sociaal federalisme en Vlaamse standpunten binnen de unitaristische BSP. Zijn kritiek op h... Lees meer . Zoals het twee jaar voordien opgerichte Franstalige zusterblad La Gauche kantte Links zich tegen de volgens de redactie te vergaande integratie van de socialistische beweging in het sociaal gecorrigeerde markteconomische bestel en kwam het op voor ingrijpende antikapitalistische structuurhervormingen. Links was gedurende meer dan een kwarteeuw een soort intellectuele en ideologische luis in de pels van de sociaaldemocratische beweging en profileerde zich als ‘het geweten van de partij’. Het blad gaf ook enkele zogeheten Roodboeken uit over uiteenlopende maatschappelijke kwesties.

Progressieve en Vlaamsgezinde frontvorming

De sociaaleconomische en maatschappelijke problematiek was voor het blad prioritair, waarbij Links vanaf het midden van de jaren 1960 pleitte voor progressieve frontvorming. Tezelfdertijd zocht de redactie verbinding met vooruitstrevende Vlaamsgezinden, zoals de groep rond het blad Het Pennoen Het Pennoen (1950-1977)
Het Pennoen was een Vlaamsgezind maandelijks opinieblad dat, geleid door Jan Olsen, verscheen tussen 1950 en 1977. Het evolueerde van een traditioneel jeugdblad naar een vernieuwend en la... Lees meer . Deze Vlaamse reflex was onder meer ingegeven door de overtuiging dat het socialisme in Vlaanderen nog groeikansen had als het zijn Vlaams profiel aanscherpte. Eind 1960 sloot Links zich aan bij de acties tegen de talentelling en vanaf dan ijverde het blad ook voor de bijeenroeping van een Vlaams socialistisch congres, zoals er in 1937 een had plaatsgevonden. Binnen de zeer unitair georiënteerde BSP werd deze opstelling erg argwanend bekeken door een generatie partijprominenten die tijdens de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer in het verzet Verzet
Het georganiseerde verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog in de Vlaamse provincies was doorgaans altijd Belgisch verzet: zowel op het vlak van de ideologische oriëntatie, de motieven en he... Lees meer actief waren geweest en die Vlaams(gezind) zonder meer gelijkstelden met collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer .

De staking tegen de Eenheidswet en haar gevolgen

Begin jaren 1960 brak de federalistische Federalisme
Sinds het begin van de 20ste eeuw behoort federalisme tot het programma van eerst de Waalse en vervolgens ook de Vlaamse beweging. Vanaf 1970 is de transformatie van België van unitaire t... Lees meer stroming in het Waalse socialisme definitief door, mede als gevolg van de mislukte Grote Staking tegen de Eenheidswet van de christendemocratisch-liberale regering onder de leiding van Gaston Eyskens Eyskens, Gaston
Gaston Eyskens (1905-1988) was een Vlaamsgezinde katholieke econoom en politicus, die onder andere eerste minister was ten tijde van de Koningskwestie en aan de basis lag van de eerste st... Lees meer in 1960-1961, die door Links geëngageerd werd becommentarieerd. Ook laatstgenoemd tijdschrift ging kort daarna – en vooral na de Vlaamsgezinde betoging in Antwerpen voor federalisme én structuurhervormingen in 1963 – een uitgesproken federalistische koers varen. Het verdedigde een ruime autonomie voor Vlaanderen en Wallonië, zowel cultureel als economisch Economie
Dit artikel gaat over de relatie tussen economie en Vlaamse beweging. Daarmee beoogt deze tekst geen economische geschiedenis te schetsen van wat we vandaag Vlaanderen noemen. Integendee... Lees meer .

In december 1964 ging het zogeheten ‘congres van de onverenigbaarheden’ van de BSP door, waarbij onder meer de bijzonder kritische groep rond Links werd geviseerd als een ‘traitor within the gates’. Na moeizame onderhandelingen tijdens de volgende weken erkende de BSP echter het zogeheten tendensrecht en besloot Links binnen de BSP te blijven. Het zusterblad La Gauche koos daarentegen voor openlijke dissidentie. Trotskisten zoals Ernest Mandel Mandel, Ernest
Historicus Ernest Mandel (1923-1995), hoogleraar aan de Vrije Universiteit Brussel, was bijzonder actief in de Belgische en de internationale trotskistische beweging en formuleerde onder... Lees meer verlieten toen zowel de BSP als de redactie van Links.

Het Vlaams Socialistisch Congres van Klemskerke en de Rode Leeuwen

Het blad probeerde tijdens de volgende jaren de leiding van BSP in Vlaanderen tot meer Vlaamsgezinde standpunten aan te zetten, maar dat liep niet van een leien dakje. Vlaamsgezind werd vooral door de partijleiding nog altijd eenzijdig geassocieerd met collaboratie. Het flamingantisme Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer van Links was overigens allesbehalve chauvinistisch of exclusief, en er waren goede contacten met Wallonië. Het blad zag zijn inspanningen bekroond in 1967, toen in Klemskerke een Vlaams socialistisch congres werd georganiseerd, dat zich uitsprak voor een gematigd federalisme. Tegelijk benadrukte Links – in overeenstemming met het socialistische internationalisme – het belang van een gemeenschappelijke klassenstrijd van Vlamingen en Walen tegen de (Amerikaanse) multinationale groepen, die in België België
Geen Vlaamse beweging zonder België. Het is ook onmogelijk om België te begrijpen zonder de geschiedenis van de Vlaamse beweging erbij te betrekken. Tussen het ontstaan van een culturele ... Lees meer en elders meer en meer de economie domineerden en beheersten.

Ondertussen bleef het blad zich afzetten tegen de autoritaire neigingen en de sterk hiërarchische structuur van het toenmalige partijsocialisme. Net als tegen ‘verburgerlijkte’ socialisten, in het bijzonder tegen een aantal francofone Brusselse coryfeeën. Links steunde heel expliciet de Rode Leeuwen Rode Leeuwen
De Rode Leeuwen waren Vlaamse socialisten in Brussel die vanaf 1968 opkwamen met een eigen verkiezingslijst en erkend werden als de 'Vlaamse BSP-federatie van Brussel'. Lees meer , die zich bij de parlementsverkiezingen van 1968 – na de val van de christendemocratisch-liberale regering Paul vanden Boeynants Vanden Boeynants, Paul
De rechts-conservatieve christendemocraat Paul vanden Boeynants (1919-2001) werd twee keer premier, in 1966-1968 en in 1978-1979. Tegelijk drukte hij zijn stempel op het bestuur van de st... Lees meer - Willy de Clercq De Clercq, Willy
Willy de Clercq (1927-2011) was een Vlaamse liberale politicus. Hij was een van de stichters en de eerste voorzitter van de Vlaamse Partij voor Vrijheid en Vooruitgang (PVV). Lees meer over ‘ Leuven Vlaams Leuven Vlaams
Lees meer ’ – afzetten tegen de alles overheersende machtspositie van de Franstaligen binnen de Brusselse BSP en die in de hoofdstad succesvol uitpakten met een eigen Vlaamse lijst. Pas met de splitsing van de unitaire BSP in 1978, die er na aanhoudende spanningen kwam via een eenzijdig initiatief van de Waalse covoorzitter André Cools (1927-1991), kon de SP zich het Vlaamsgezinde profiel aanmeten waarvoor Links altijd had geijverd.

Naar het einde

Als ideoloog en spreekbuis van de linkerzijde binnen de BSP en later de SP had Deneckere ondertussen erkenning gekregen en was hij door toedoen van partijvoorzitter Karel van Miert Van Miert, Karel
Lees meer , die betrokken was geweest bij de Rode Leeuwen, opgenomen in het partijbureau. Tussen 1968 en 1977 bereikte Links met iets minder dan 3000 exemplaren het hoogtepunt van zijn oplage. In 1978 vierde het zijn 20-jarig bestaan met een colloquium over de toekomst van het socialisme in Vlaanderen. Links onderhield vanaf de late jaren 1960 nauwe banden met de socialistische vakbeweging en de jongerenafdeling van de BSP, en ook met allerhande maatschappijkritische en sociale organisaties van katholieke origine, die al dan niet waren gelieerd met de contestatiebeweging van de jaren 1960.

Na het overlijden van Deneckere in 1983 werd geen nieuwe hoofdredacteur aangesteld. De leiding van Links kwam in handen van een redactiecomité van een 20-tal mensen, onder wie Lydia Depauw-Deveen Deveen, Lydia
Lydia Deveen (1929) heeft zich als socialistische politica, kunsthistorica en voorzitster van de Vermeylenkring ingezet voor de verbetering van de positie van de Vlaamse Brusselaars en vo... Lees meer . De viering van het 25-jarig bestaan van het blad, met de uitgave van de bundel 25 jaar Links. Vooruitlopen op het Vlaamse socialisme, was het laatste glansmoment.

In 1987 werd Links, dat toen verscheen op omstreeks 1000 exemplaren, omgevormd tot Nieuwlinks, blad voor de rood-groene beweging.