De Clercq, Willy

Persoon
Bart D'Hondt (2023)

Willy de Clercq (1927-2011) was een Vlaamse liberale politicus. Hij was een van de stichters en de eerste voorzitter van de Vlaamse Partij voor Vrijheid en Vooruitgang (PVV).

Geboorte
Gent, 8 juli 1927
Overlijden
Gent, 28 oktober 2011
Leestijd: 5 minuten

Willy de Clercq (1927-2011) was een Vlaamse liberale politicus. Hij was een van de stichters en de eerste voorzitter van de Vlaamse Partij voor Vrijheid en Vooruitgang (PVV). Gedurende 40 jaar speelde hij een dominante rol in het Vlaamse politieke landschap en in de communautarisering van de samenleving.

Willy de Clercq studeerde aan het Gentse atheneum en werd in 1950 doctor in de rechten en in 1951 licentiaat in het notariaat aan de Rijksuniversiteit Gent (RUG). Tijdens zijn studententijd (1945-1950) was De Clercq lid van 't Zal Wel Gaan 't Zal Wel Gaan
Lees meer
en secretaris, later voorzitter van het Liberaal Vlaams Studentenverbond (LVSV) Liberaal Vlaams Studentenverbond
Het Liberaal Vlaams Studentenverbond (LVSV) is een Vlaamsgezinde liberale studentenvereniging die in 1930 werd opgericht in Gent, en ook afdelingen had in Brussel, Antwerpen en Leuven. He... Lees meer
. Als LVSV-afgevaardigde sprak hij zich op het congres van de liberale partij Vlaamse Liberalen en Democraten
Lees meer
in 1950 uit tegen de terugkeer van Leopold III van Saksen-Coburg, Leopold III
Leopold III (1901-1983) werd aan de vooravond van en tijdens de Tweede Wereldoorlog het boegbeeld van een autoritaire stroming in de Belgische politiek. Zijn controversiële houding en mee... Lees meer
(zie Koningskwestie Koningskwestie
Constitutioneel, politiek en maatschappelijk vraagstuk rond de persoon en de houding van koning Leopold III tijdens de Tweede Wereldoorlog. Lees meer
).

Na zijn studies werkte De Clercq van 1951 tot 2001 als advocaat aan de balie te Gent en doceerde aan de faculteit Landbouwwetenschappen van de RUG, de Rechtsfaculteit van de Vrije Universiteit Brussel en het Stedelijk Instituut voor Sociale Studies te Gent.

Politieke carrière

In 1952 werd De Clercq verkozen tot liberaal gemeenteraadslid in Gent (tot oktober 1953, en opnieuw van 1970 tot 1979). Vanaf 1957 vervulde hij diverse mandaten: hij was algemeen voorzitter van het Nationaal Verbond der Liberale Jeugd van België (tot 1959), lid van het hoofdbureau van het Liberaal Vlaams Verbond Liberaal Vlaams Verbond
Liberaal Vlaams Verbond (LVV) is een autonome, sociaal-progressieve, liberale en Vlaamsgezinde vereniging die werd opgericht in 1913. Van een overkoepelend en coördinerend orgaan voor lib... Lees meer
en adjunct-secretaris-generaal van de Liberale Partij. Op 11 november 1958 verving hij de ontslagnemende Henri Liebaert (1895-1977) in de Kamer; van 2 september 1960 tot maart 1961 werd hij minister-onderstaatssecretaris voor Begroting in de regering- Gaston Eyskens Eyskens, Gaston
Gaston Eyskens (1905-1988) was een Vlaamsgezinde katholieke econoom en politicus, die onder andere eerste minister was ten tijde van de Koningskwestie en aan de basis lag van de eerste st... Lees meer
- Theo Lefèvre Lefèvre, Theo
Theo Lefèvre (1914-1973) was een advocaat en politicus voor de Christelijke Volkspartij. Hij zetelde in de Kamer en was minister en premier in een periode van belangrijke wetgevende initi... Lees meer
.

In mei 1961 werd hij samen met Roger de Looze ondervoorzitter van de Liberale Partij, een functie die hij behield na de stichting in oktober 1961 van de Partij voor Vrijheid en Vooruitgang – Parti pour la Liberté et le Progrès (PVV-PLP). Na zijn verkiezing tot volksvertegenwoordiger in 1965 werd De Clercq van maart 1966 tot februari 1968 vice-premier en minister van Begroting in de regering- Paul vanden Boeynants Vanden Boeynants, Paul
De rechts-conservatieve christendemocraat Paul vanden Boeynants (1919-2001) werd twee keer premier, in 1966-1968 en in 1978-1979. Tegelijk drukte hij zijn stempel op het bestuur van de st... Lees meer
-De Clercq. Hij zetelde in de Commissie-Meyers Vaste Commissie voor de verbetering van de betrekkingen tussen de Belgische taalgemeenschappen
De Vaste Commissie voor de verbetering van de betrekkingen tussen de Belgische taalgemeenschappen was een parlementair overlegorgaan in 1966-1968 om via dialoog een nieuwe communautaire p... Lees meer
, die in het kader van de verbeteringen van de betrekkingen tussen de Belgische taalgemeenschappen voorstellen moest uitwerken (1966-1968). Eerder in 1964 vertegenwoordigde hij zijn partij bij de Rondetafelconferentie Rondetafelconferentie
De rondetafelconferentie waren besprekingen gehouden in 1964-1965 door de drie traditionele partijen met betrekking tot de hervormingen der instellingen. Een aantal bepalingen zouden de ... Lees meer
, waar geprobeerd werd een akkoord over een staatshervorming Staatshervorming
Tussen 1970 en vandaag werden zes staatshervormingen doorgevoerd die België omvormden van een unitaire in een federale staat met drie gewesten, het Vlaamse, het Waalse en het Brussels Hoo... Lees meer
te bereiken. Onder druk van de Franstalige liberale Brusselaars had de PVV-PLP zich toen echter vroegtijdig uit de onderhandelingen teruggetrokken.

Toen PVV-PLP-voorzitter Omer Vanaudenhove Vanaudenhove, Omer
Omer Vanaudenhove (1913-1994) was al vroeg betrokken bij de liberale partij en werd burgemeester van Diest (1947-1958 en 1976-1978), senator en minister van Openbare Werken en Wederopbouw... Lees meer
, teleurgesteld over de groeiende interne communautaire verdeeldheid in zijn partij, tijdelijk terugtrad, nam De Clercq, samen met Norbert Hougardy (1909-1985) en Emile Jeunehomme (1924-2001), het voorzitterschap van de PVV waar van september 1968 tot januari 1969. In juni 1969 werd De Clercq ondervoorzitter van de partij onder Pierre Descamps (1916-1992). De communautaire verdeeldheid bleef echter toenemen. Naar aanleiding van de staatshervorming van 1970 steunde De Clercq, samen met onder meer Frans Grootjans Grootjans, Frans
Frans Grootjans (1922-1999) was een Vlaamsgezind liberaal politicus en journalist, die in 1966 minister werd in de regering Vanden Boeynants-De Clercq en aan de basis lag van een formele ... Lees meer
en Herman Vanderpoorten Vanderpoorten, Herman
Herman Vanderpoorten (1922-1984) was een liberale, Vlaamsgezinde politicus. Hij was nauw betrokken bij de pogingen tot staatshervorming in periode van 1960 tot 1970 en was een van de arch... Lees meer
, een motie waarin een aantal Vlaamse eisen, zoals de grondwettelijke beperking van het tweetalige gebied Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer
-Hoofdstad, een paritair agglomeratiecollege en een alarmbelprocedure Alarmbelprocedure
Lees meer
ten voordele van de Vlamingen in de Brusselse agglomeratieraad, was opgenomen. Deze motie werd op het bijzonder congres van de partij in maart 1970 met een overgrote meerderheid verworpen. Vanuit de oppositie werd De Clercq in 1970 ook lid van de Gemengde Parlementaire Adviescommissie voor de Coördinatie van de Grondwettelijke en Wetteksten.

Na de splitsing van de unitaire liberale partij in mei 1971 en de oprichting van de Vlaamse PVV op 27 juni van datzelfde jaar werd De Clercq op het congres van 5 tot 7 mei 1972 verkozen tot eerste voorzitter (tot maart 1973). Tussen 1971 en 1980 was hij overigens ook lid van de Cultuurraad voor de Nederlandse Cultuurgemeenschap Cultuurraad voor de Nederlandse Cultuurgemeenschap
Lees meer
. Hij was vice-premier en minister van Financiën in de drieledige regering-Edmond Leburton (1973-1974). In de regering- Leo Tindemans Tindemans, Leo
De Vlaamse christendemocraat Leo Tindemans (1922-2014) leidde vier Belgische regeringen. Hij werd nadien CVP-voorzitter en later ook minister van Buitenlandse Zaken. Als minister van Geme... Lees meer
I (april 1974-april 1977) werd hij opnieuw benoemd tot minister van Financiën.

Van 1978 tot 1981 was De Clercq nogmaals voorzitter van de PVV. Hij voerde vanuit de oppositie actie tegen het Egmontpact Gemeenschapspact
Het Egmontpact of Egmontakkoord maakt samen met de Stuyvenbergakkoorden deel uit van het zogenaamde Gemeenschapspact, dat de definitieve pacificatie van de communautaire problemen tot doe... Lees meer
. Begin de jaren 1980 stelde hij als voorwaarde voor liberale medewerking aan de verdere staatshervorming steeds een akkoord over het te voeren economische herstelbeleid, wat hem prioritair leek. Hij trad daarna opnieuw toe tot de regering- Wilfried Martens Martens, Wilfried
Lees meer
V als vice-premier en minister van Financiën en Buitenlandse Handel (december 1981 tot oktober 1985). Tussen 1980 en 1985 zetelde hij ook in de Vlaamse Raad Vlaams Parlement
Het Vlaams Parlement is de parlementaire vergadering van de Vlaamse deelstaat in het federale België. Zijn geschiedenis kent drie grote fasen: de periode van de Cultuurraad voor de Neder... Lees meer
.

Europese politiek

De Clercq werd op 6 januari 1985 benoemd tot minister van staat en volgde vanaf die dag ook Etienne Davignon (Parti Social Chrétien) op als Belgisch commissaris bij de Europese Commissie, bevoegd voor buitenlandse betrekkingen en handelspolitiek (tot 6 januari 1989). Daarna bleef De Clercq actief op het Europese politieke terrein: hij was achtereenvolgens Europarlementslid (1979-1981, 1989-2004), voorzitter van de Federatie der Europees Liberaal Democraten en Reformisten in het parlement (1980, 1990-1995), voorzitter van de Partij Europese Liberalen en Democraten (1993-1995), voorzitter van de Europese Beweging België en voorzitter van de Unie Europese Federalisten België (1995-1999).

Middenveld en betekenis voor de Vlaamse beweging

De Clercq was (bestuurs)lid van onder meer de Gentse Willemsfonds Willemsfonds
Het Willemsfonds (1851-heden) is een liberaal-vrijzinnige culturele vereniging en drukkingsgroep die het gebruik van het Nederlands promoot en ondersteunt. Lees meer
afdeling, het Liberaal Vlaams Verbond, de Stichting Arthur Vanderpoorten, de Bond der Oudleden van ’t Zal Wel Gaan, de Orde van den Prince Orde van den Prince
De Orde van den Prince, opgericht in 1955-1956, is een Vlaams-Nederlands genootschap dat zich op diverse wijzen en via uiteenlopende bedrijvigheden inzet voor de Nederlandse taal en cultu... Lees meer
en het Fonds Tony Bergmann.

Hoewel De Clercq een belangrijke rol speelde in de Vlaamse profilering en uiteindelijke splitsing van de liberale partij, was hij in de eerste plaats bekommerd om monetair-economische vraagstukken.

Literatuur

– L. de Meyer en E. Flamant (ed.), Liber Amicorum Willy De Clercq, 1985.
– H. Gaus (red.), Politiek Biografisch Lexicon, 1989, pp. 215-229.
– W. Prevenier, C. Ysebaert en L. Pareyn (ed.), Vijftig jaar liberale praxis. Willy De Clercq vijfenzeventig jaar, 2002.
– T. Goorden, Willy De Clercq. Een biografie. De kunst van het haalbare, 2004.
– B. D’hondt, De Clercq, Willy’, in: Nationaal Biografisch Woordenboek, dl. 25, 2020.

Het archief van Willy De Clercq wordt bewaard door Liberas: https://hdl.handle.net/21.12117/1253962, net als het kabinetsarchief van De Clercq toen hij vice-eerste minister en minister van Begroting was (1966-1968): https://hdl.handle.net/21.12117/17179507.

Suggestie doorgeven

1973: Armand Beyens (pdf)

1998: Nico Wouters (pdf)

2023: Bart D'Hondt

Databanken

Inhoudstafel