Persoons, Jan

Nadat hij aan de Université Libre de Bruxelles zijn diploma in de geneeskunde had behaald, vestigde Jan Persoons zich in 1886 als huisarts in Lokeren. Zowel zijn vader Henri als zijn schoonvader, Cesar Cruyt, bekleedden namens de liberale partij Liberale partij
De verhouding tussen de liberale partij en het partijpolitieke liberalisme in België enerzijds, en de Vlaamse beweging anderzijds levert een gevarieerd en ingewikkeld beeld op dat evoluee... Lees meer politieke mandaten op plaatselijk niveau, respectievelijk in Persoons’ geboortedorp en in zijn woonplaats Lokeren. Zelf stapte hij omstreeks 1900 eveneens in de politiek.

Sociaalvoelende liberaal

Persoons trad van bij de stichting in 1896 van een liberale mutualiteit in Lokeren op als arts van deze ziekenbond, waarbij aanvankelijk ook de meeste plaatselijke socialisten waren aangesloten. Na de oprichting van een afdeling van de Bond Moyson Moyson, Emiel
Lees meer in Lokeren drie jaar later, was Persoons tot zijn overlijden ook geneesheer van het lokale socialistische ziekenfonds, ondanks wrevel daaromtrent binnen de Lokerse liberale partij en haar nevenorganisaties. Desondanks was Persoons precies door die dubbelfunctie de geschikte persoon om op te treden als lijsttrekker voor het liberaal-socialistisch kartel in het Land van Waas bij de parlementsverkiezingen van 1904. Hij werd tot volksvertegenwoordiger verkozen en zou dat blijven tot de eerste wetgevende verkiezingen met algemeen enkelvoudig mannenstemrecht in 1919. Van dit democratiserende stemrecht toonde hij zich al vóór 1914 een overtuigde voorstander, net als van een kortere werktijd voor arbeiders en bedienden.

Liberaal flamingant

In en buiten het parlement was de Lokerse parlementariër 'één der mannen, waar het liberale flamingantisme meest op rekenen mocht', aldus literator en correspondent voor België Karel van de Woestijne Van de Woestijne, Karel
Karel van de Woestijne (1878-1929) was een Gentse dichter, prozaïst, criticus en journalist. Hij engageerde zich als gematigd flamingant binnen de Vlaamse beweging en was tijdens de Eerst... Lees meer in de Nieuwe Rotterdamsche Courant op 23 november 1919, naar aanleiding van het einde van Persoons’ parlementaire loopbaan. Zo was de Vlaamsgezinde geneesheer-politicus lid van de Vlaamsche Hogeschoolcommissie Vlaamse Hogeschoolcommissies
Van 1896 tot de realisatie ervan in 1930 organiseerden vijf opeenvolgende hogeschoolcommissies het studiewerk over en de propaganda voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit. Zo... Lees meer en was hij mede-indiener van een aantal wetsvoorstellen die de vernederlandsing van de Gentse universiteit, het middelbaar onderwijs Middelbaar onderwijs
De geschiedenis van het middelbaar onderwijs is nauw verweven met die van de Vlaamse beweging. Tot diep in de 20ste eeuw bleef de middelbare school een grotendeels Franstalig bastion van ... Lees meer en het leger Leger
Lees meer beoogden. Wat het taalgebruik in het leger betreft bepleitte Persoons het behoud van tweetalige regimenten, maar onder het commando van officieren voor wie de kennis van het Nederlands verplicht zou worden gesteld. In 1913 fungeerde Persoons in Brussel als voorzitter van het oprichtingscongres van het Liberaal Vlaams Verbond Liberaal Vlaams Verbond
Liberaal Vlaams Verbond (LVV) is een autonome, sociaal-progressieve, liberale en Vlaamsgezinde vereniging die werd opgericht in 1913. Van een overkoepelend en coördinerend orgaan voor lib... Lees meer , een bevestiging van het feit dat hij in de jaren vóór de Eerste Wereldoorlog gold als een van de boegbeelden van het liberale flamingantisme. Toen heel wat flaminganten zich omstreeks 1900 solidair betoonden met de strijd van de taalverwante Zuid-Afrikaanse Zuid-Afrika
Deze bijdrage belicht de relatie tussen de Vlaamse beweging en Zuid-Afrika van de 19de tot de 21ste eeuw. Lees meer Boeren tegen de Britten, nam Persoons de functie van secretaris van het Lokerse Comité Boeren Zuid-Afrika op zich.

De Eerste Wereldoorlog en daarna

Tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer trad deze vrijzinnige en sociaal voelende flamingant op als voorzitter van het Nationaal Hulp- en Voedingscomité in de regio Lokeren en kantte hij zich fel tegen het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer . In 1920 was Persoons een van de medeoprichters van de overkoepelende liberale vakbond, de Algemene Centrale der Liberale Vakbonden van België (ACLVB), samen met onder anderen zijn uit Lokeren afkomstige, Vlaamsgezinde collega-geneesheer Paul Lamborelle Lamborelle, Paul
Lees meer , die zich in Mechelen had gevestigd en er een politieke loopbaan uitbouwde. Van 1921 tot zijn overlijden zetelde Persoons namens de liberale partij in de Lokerse gemeenteraad.De Lokerse volksschrijver, journalist en heemkundige Cyriel Vlaminck, die de electorale triomfen van Jan Persoons had meegemaakt, getuigde daarover later in lyrische bewoordingen, zoals hij dat veelal deed en schreef dat 'men zich geen denkbeeld' kan 'geven hoe groot destijds de populariteit was van dr. Jan Persoons. Zodra hij op straat verscheen, werd hij begroet door arme en rijk, door groot en klein'. Persoons, door zowel tegen- als medestanders soms ‘Persoontje’ genoemd, lag mee aan de basis van het volkse sociaalliberalisme dat tot vandaag een belangrijke pijler vormt van de Lokerse liberale partij.

De enige dochter van het echtpaar Persoons-Cruyt trouwde met de Vlaamsgezinde, liberale jurist Julius Hoste jr. Hoste, Julius (jr.)
Julius Hoste jr. (1884-1954) was een Vlaamsgezinde liberaal die actief was in de pers en de politiek. Hij behoort tot de kopstukken van de Vlaamse beweging. Lees meer