Ronse, Edmond
Edmond Constantin Ronse (1816-1881) was van 1841 tot aan zijn dood in 1881 een van de steunpunten van de Vlaamse beweging in Veurne. Ronse was stadsbibliothecaris en stadsarchivaris in zijn geboortestad.
Veurnenaar Edmond Ronse was gehuwd met Katharina Jammé en was de vader van Herman Ronse Ronse, Herman
Apotheker en hortoloog Herman Ronse (1859-1922) is representatief voor de opkomende Vlaamse christendemocratie en de verstrengeling ervan met de ontluikende christelijke arbeidersbewegin... Lees meer . Hij overleed in 1881 na een lang aanslepende ziekte. Ronse, die alleen lager onderwijs had genoten, was een selfmade man die via zijn belangstelling voor de letterkunde in de Vlaamse beweging terechtkwam.
Cultuurflamingant
Vanaf 1841 werd Ronse actief in de plaatselijke rederijkerskamer Arm in de borse en van sinnen jonc. Via deze weg kwam hij in contact met verschillende voorvechters van de Vlaamse beweging, onder wie Prudens van Duyse Van Duyse, Prudens
Lees meer , met wie hij vanaf 1842 bevriend geraakte. Van Duyse, die dat jaar met Sofia Woutters uit Veurne trouwde, spoorde hem aan om verzen te schrijven en aan dichtwedstrijden van rederijkerskamers deel te nemen.
Tussen 1840 en 1850 ging Ronses aandacht vooral uit naar poëzie. Hij zette zich in voor een hoger literair niveau in de Veurnse rederijkerskamer en behaalde in 1844 en 1846 prijzen in de dichtwedstrijden in Kortrijk en Marke. Hij schreef in die periode poëzie voor onder meer het Nederduitsch Letterkundig Jaerboekje Nederduitsch Letterkundig Jaerboekje
Het Nederduitsch Letterkundig Jaarboekje was een gewaardeerd anthologietijdschrift gericht op een breed publiek dat tussen 1834 en 1875 in Gent verscheen. Het bracht jaarlijks een goed ov... Lees meer en De Eendragt De Eendragt
De Eendragt – vanaf 1864 als De Eendracht gespeld – was een algemeen cultureel tijdschrift dat in Gent verscheen van 1846 tot 1879. Het volgde de evolutie van de Vlaamse beweging op de vo... Lees meer uit Gent Gent
Lees meer , De Vlaemsche Letterbode De Vlaemsche Letterbode
De Vlaemsche Letterbode was een literair tijdschrift dat in Antwerpen verscheen tussen 1843 en 1845. De redactie was voor het grootste deel in handen van de bontwerker Emmanuel Rosseels.... Lees meer en het Muzen-Album uit Antwerpen Antwerpen
Lees meer en De Vlaemsche Stem De Vlaemsche Stem (1846-1853)
Lees meer uit Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer . Ook wekte hij de aandacht van zijn omgeving voor de taalproblemen. Zo besloot de Veurnse rederijkerskamer om na de goedkeuring van het Koninklijk Besluit van 1 januari 1844 de Commissiespelling Commissiespelling
Lees meer te gebruiken.
Ronse situeerde de Vlaamse herleving in het kader van de hele Nederlandse taalgemeenschap, ondanks het particularisme van zijn omgeving. Eind 1846 stuurde de rederijkerskamer een verzoekschrift naar de Kamer om de studie van het Nederlands aan de universiteit van Gent Gent
Lees meer verplicht te maken. Door bemiddeling van Van Duyse en Ronse werd midden 1846 in Veurne de Koorzangers van Zannequin opgericht, een koor dat zich aansloot bij het Vlaemsch-Duitsch Zangverbond Vlaemsch-Duitsch Zangverbond
Het Vlaamsch-Duitsch Zangverbond (1846-1848) wilde koormuziek op Duitse, Latijnse en Nederlandse teksten verspreiden. Daartoe werden meerdere zangfeesten georganiseerd. Lees meer . Toen op 26 juni 1848 op de begraafplaats Campo Santo Campo Santo
Campo Santo, de begraafplaats van Sint-Amandsberg, geniet faam als ‘de merkwaardigste van Vlaanderen’, als gevolg van de vele Vlaamsgezinde boegbeelden die er, te beginnen met Jan-Frans W... Lees meer in Sint-Amandsberg een gedenkzuil voor Jan Frans Willems Willems, Jan Frans
Jan Frans Willems (1793-1846), de “vader van de Vlaamse beweging”, was dichter, polemist, filoloog, tekstediteur en initiatiefnemer of lid van tal van academies en genootschappen in binne... Lees meer werd opgericht, droeg Ronse in naam van de Veurnse rederijkerskamer een gedicht voor.
Volksbibliotheken en lokale geschiedenis
Ronse zette zich in voor volksemancipatie. Vanaf 1842 richtte hij in de rederijkerskamer in Veurne een leesbibliotheek in. Zo ontstond in de West-Vlaamse stad een van de eerste volksbibliotheken, naast gelijkaardige initiatieven in Mechelen en Antwerpen. Uit de leesbibliotheek in de rederijkerskamer groeide vervolgens de Veurnse stadsbibliotheek, waarvan Ronse in december 1848 benoemd werd tot bibliothecaris. Hij publiceerde er de catalogus van. Nog in december 1848 werd hij tot stadsarchivaris en secretaris van de technische tekenschool benoemd. Ook uit dat laatste bleek zijn sociale bekommernis.
Vanaf 1850 legde Ronse zich voornamelijk toe op geschiedkundig werk. Hij klasseerde het stadsarchief van Veurne en gaf tussen 1853 en 1855 de Jaerboeken van Veurne en Veurnambacht door Pauwel Heindrycx in vier delen uit. Samen met Frans de Potter De Potter, Frans
Frans de Potter (1834-1904) was historicus en letterkundige. Hij stond aan de wieg van twee belangrijke instituten: het Davidsfonds en de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letter... Lees meer en de Veurnse gemeenteontvanger Pieter Borre publiceerde hij een Geschiedenis van het Sint-Sebastiaansgilde van Veurne (1873) en een Geschiedenis der stad en kastelnij van Veurne (1873-1875).
Ronse, die katholiek was, werd lid van de Gilde van Sinte Luitgaarde Gilde van Sinte Luitgaarde
De Gilde van Sinte Luitgaarde was een in Brugge opgerichte culturele vereniging die vanaf 1874 de rechten van het West-Vlaams verdedigde en een aanval tegen het taalparticularisme trachtt... Lees meer en werkte mee aan het volks- en taalkundig weekblad Rond den Heerd Rond den Heerd
Rond den Heerd was een West-Vlaams geïllustreerd volks- en taalkundig weekblad, dat naar Engels model werd gesticht door James Weale en Guido Gezelle. Het profileerde zich als een ‘leer- ... Lees meer . Hij publiceerde in 1879 samen met Adolf Duclos een bijdrage in de Handelingen van het Genootschap voor Geschiedenis te Brugge. In 1853 werd hij lid van het Comité flamand de France Comité flamand de France
Het Comité flamand de France was de eerste Frans-Vlaamse vereniging die ijverde voor de verdediging en de promotie van de Vlaamse/ Nederlandse taal en cultuur in Frans-Vlaanderen. Lees meer .
Ronse voelde zich in Veurne vaak geïsoleerd. Op het einde van zijn leven nam dit gevoel nog toe als gevolg van politieke strubbelingen, toen het bestuur van zijn stad vanaf 1878 een radicaal liberale koers voer. Hij kon zich daar niet in vinden. Al onder het bestuur van de liberale burgemeester August Behaeghel (1860-1878), die de uitgave van de Jaerboeken van Pauwel Heyndrycx had gesteund, waren de tegenstellingen tussen liberalen en katholieken verscherpt. Vanaf 1860 trokken de liberale raadsleden niet meer op in de Veurnse Boetprocessie en werden de jaarlijkse prijsdelingen in het bisschoppelijk college niet meer bijgewoond. Er werd geen gemeentelijke tussenkomst meer verleend voor het onderhoud en de restauratie van kerken. Katholieke toneelgroepen werden geweerd uit de toneelzaal. Onder Behaeghels opvolger, de radicaal liberale burgemeester Louis Emmanuel Ollevier, barstte de schoolstrijd (1878-1884) in alle hevigheid los.
Literatuur
– J.G. Frederiks en F.J. van den Branden, Biographisch Woordenboek der Noord- en Zuidnederlandsche Letterkunde, 1888-1891.
– F. de Potter en P. Borre, Geschiedenis der rederijkerskamer van Veurne, onder kenspreuk: “Arm in de beurs en van zinnen jong”, 1870.
– F. de Potter, Sterfgevallen, in: De Vlaamsche Wacht, jg. 3, 1881, pp. 202-203.
– Rond den Heerd, jg. 16, 1881, pp. 388-389.
– J. de Bethune, Ronse, Edmond, in: Biographie Nationale, dl. 20, 1908-1910, pp. 13-15.
– R. Mortelmans, Politieke machtsstrijd in het arrondissement Veurne (1848-1894), Universiteit Gent, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1979.
– M. Verbeke, Proeve tot typologie van de Vlaamse auteur levend omstreeks 1860, Universiteit Gent, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1981.
– A. Withoeck, Proeve tot typologie van de Belgische leden van het Comité flamand de France, 1853-1914, Universiteit Gent, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1985.
– J.V.A., Vraagwinkel: De nagelaten papieren van E. Ronse uit Veurne, in: Biekorf, jg. 88, 1988, p. 239.
– K. de Clerck, ‘Prudens Van Duyse wil Edmond Ronse aanmoedigen, in: Biekorf, jg. 110, 2010, pp. 107-111.
– W. Pauwels, Veurne onder de liberale burgemeester Behaeghel, in: Biekorf, jg. 111, 2011, pp. 347-360.