Vlaams Comité voor Federalisme

Op initiatief van Max Lamberty Lamberty, Max
Max Lamberty (1893-1975) was een politiek en sociaal filosoof, die theoretisch werk over de grondslagen van de Vlaamse beweging leverde. Lees meer werd op 10 juni 1950 in Brussel het Vlaams Comité voor Federalisme opgericht. Dit comité bundelde een tiental academici (naast Lamberty Corneel Heymans Heymans, Corneel
De Gentse hoogleraar Corneel Heymans (1892-1968) won in 1938 de Nobelprijs voor geneeskunde. Over zijn rol tijdens de Tweede Wereldoorlog ontstond controverse. Na 1944 was hij – naast zij... Lees meer , Eduard Amter Amter, Edward
De Vlaamsgezinde katholiek Eduard Amter (1898-1969) was van 1924 tot 1964 algemeen secretaris van het Davidsfonds en vanuit die functie een belangrijke actor in het flamingantische midden... Lees meer , Karel Bogaert, A. Delbaere, Vital Celen Celen, Vital
Lees meer , Jan Frans Fransen Fransen, Frans
Geneesheer Jan Fransen (1886-1975) was hoogleraar aan de Gentse universiteit. Na de Tweede Wereldoorlog was hij voorzitter van het IJzerbedevaartcomité en het Vlaams Geneesherenverbond.... Lees meer , Jozef Clottens Clottens, Jozef
Lees meer , Jef Rombouts Rombouts, Jef
Jef Rombouts (1893-1952) ijverde tijdens de Eerste Wereldoorlog als officier in het Belgische leger voor een verbetering van de situatie van de gewone Vlaamse soldaat. Hij lag mee aan de ... Lees meer en Jozef van Overstraeten Van Overstraeten, Jozef
Lees meer ). Zij legden zich onder meer toe op de studie van het federalisme Federalisme
Sinds het begin van de 20ste eeuw behoort federalisme tot het programma van eerst de Waalse en vervolgens ook de Vlaamse beweging. Vanaf 1970 is de transformatie van België van unitaire t... Lees meer . Al snel vormden zich twee strekkingen: de ene groep bleef vasthouden aan de initiële doelstelling, namelijk de studie van het federalisme in de Europese context; de andere groep wenste concrete voorstellen op tafel te leggen die een oplossing van de Belgische communautaire problemen in federale zin beoogden. Die tweede groep haalde de bovenhand, wat leidde tot de vervanging van voorzitter Corneel Heymans en secretaris Lamberty door Walter Couvreur Couvreur, Walter
De Gentse hoogleraar taalkunde Walter Couvreur (1914-1996) nam als overtuigde federalist bij de oprichting van de Volksunie eind 1954 gedurende enkele maanden het voorzitterschap van de p... Lees meer en Jozef Braeckman.

Vlaams-Waalse samenwerking

Op 20 februari 1952 vond een ontmoeting plaats tussen de leden van het Vlaams Comité voor Federalisme en een aantal Waalse federalisten van het Waals Nationaal Congres dat zich in 1945 had uitgesproken voor de aanhechting van Wallonië bij Frankrijk en later voor Waalse autonomie binnen België. Uit dit overleg ontstond een Vlaams-Waals College dat de bedoeling had een gemeenschappelijk manifest voor federalisme op te stellen en onderhandelingen op te starten over een ontwerp van federale grondwet. Aan Waalse zijde namen Fernand Schreurs Schreurs, Fernand
Fernand Schreurs (1900-1970) was een liberale politicus. Ook was hij betrokken bij de Waalse Beweging. Zo was hij een lid van het centrum-Harmel. Hij verdedigde steeds het federalisme en ... Lees meer , Maurice Bologne Bologne, Maurice
Leraar, politicus en oud-verzetsman Maurice Bologne (1900-1984) speelde een prominente rol binnen de Waalse beweging en zocht als senator voor het Rassemblement wallon toenadering tot de ... Lees meer , Arille Carlier, Jean Pirotte en Jean van Crombrugge deel, de Vlaamse belangen werden behartigd door Walter Couvreur, Jozef Braeckman, Edward Brieven Brieven, Edward
Edward Brieven (1900-1988) was van 1938 tot 1945 afgevaardigd bestuurder van het Vlaams Economisch Verbond en bleef ook daarna werken voor deze Vlaamse werkgeversorganisatie. Hij was zowe... Lees meer en August Aernouts. Frans van der Elst Van der Elst, Frans
Frans van der Elst (1920-1997) was repressieadvocaat, medestichter van de Volksunie en voor die partij twintig jaar voorzitter (1955-1975) en bijna dertig jaar parlementslid (1958-1985).... Lees meer fungeerde als secretaris.

Federalistisch manifest

Op 3 december 1952 werd het federalistisch manifest voorgesteld met de handtekeningen van een honderdtal Vlaamse en Waalse vooraanstaanden. De opstellers en ondertekenaars erkenden het bestaan van twee gemeenschappen in België en meenden dat een federale structuur de beste waarborgen bood om de communautaire twisten te beperken. Brussel werd beschouwd als Vlaams grondgebied, maar met een tweetalig statuut. In de loop van het jaar daarop volgde de uitwerking van die tekst tot 43 federalistische grondstellingen en een federaal grondwetsontwerp. De grondstellingen werden in oktober 1953 bekendgemaakt in Antwerpen en op het Waals Congres in Charleroi. Couvreur en Schreurs verdedigden een aantal maanden later hun grondwetsontwerp bij het Centrum Harmel Centrum Harmel
Het Centrum Harmel is de benaming van een politiek studiecentrum dat drie jaar na de Tweede Wereldoorlog werd opgericht om een regeling uit te dokteren voor de wrijvingen tussen de taalg... Lees meer dat als politieke denktank was opgericht om een regeling uit te werken die de wrijvingen tussen de gemeenschappen kon doen afnemen.
Na de organisatie van verschillende voorlichtingsavonden en de publicatie van de brochure Het Vlaamse Federalisme in 1954 bloedde het Vlaams Comité voor Federalisme langzaam dood. Als laatste wapenfeit noteren we de medewerking aan het 11 juli-manifest van het Jongerenkomitee voor Zelfbestuur in 1955. Ondertussen hadden Couvreur, Van der Elst en Aernouts de bedoeling om met een federalistische Vlaams-nationale partij aan de verkiezingen deel te nemen. Dit voornemen resulteerde in 1954 in de oprichting van de Christelijke Vlaamse Volksunie (CVV) Christelijke Vlaamse Volksunie
De Christelijke Vlaamse Volksunie was een verkiezingskartel van Vlaams-nationalisten, ontevreden middenstanders en boeren. Het was de opvolger van de Vlaamse Concentratie en de voorloper ... Lees meer . Na zijn ontslag uit de Volksunie (VU) Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer probeerde Couvreur tot in 1960 tevergeefs het comité nieuw leven in te blazen. In 1962 diende Van der Elst, inmiddels VU-voorzitter en volksvertegenwoordiger, het federale grondwetsontwerp uit 1953 bij de Kamer in, maar zonder resultaat.