Vlaamsche Kring (Antwerpen)

Organisatie
Luc Vandeweyer (2023, ongewijzigd), Luc Vandeweyer (1998)

De Vlaamsche kring (1885) was een Vlaamsgezind en vrijzinnig genootschap van atheneumleerlingen van Antwerpen. In 1901 hield de kring op te bestaan. In 1916 herrees een activistische opvolger.

Oprichting
juni 1885
Leestijd: 3 minuten

Taalminnend genootschap van atheneumleerlingen, gesticht te Antwerpen in juni 1885 als tegenhanger van de tweetalige Kring Studie om de Vlaams- vrijzinnige belangen te behartigen.

Stichters waren onder meer J. Arnouts, David Dorens, Herman Mulder, Pieter Tack Tack, Pieter
De vrijzinnige flamingant Pieter Tack (1870-1943) was tijdens de Eerste Wereldoorlog een van de leidende figuren van het activisme, onder andere als voorzitter van de Raad van Vlaanderen ... Lees meer
.

De Kring gaf in 1887 een Liederboekje uit en het jaar daarna een tijdschrift Onze Taal Onze Taal (1888-1889)
Onze Taal was een tijdschrift uitgegeven door het taalminnende genootschap van Antwerpse atheneumstudenten, de Vlaamsche Kring (1888-1889). Lees meer
, dat zeventien nummers beleefde. Volgens dat blad beschikte de Vlaamsche Kring in zijn lokaal Oude Beurs over een "leeskamer en een bibliotheek". In 1890 sloot de Vlaamsche Kring zich aan bij het Vrijzinnig Verbond der Vlaamsche Studenten, waarvan De Goedendag De Goedendag (1891-1940)
Lees meer
het orgaan werd. De Kring beleefde in 1892 innerlijke twisten over de vraag of aan het vrijzinnige of aan het Vlaamse beginsel voorrang moest worden toegekend. Marten Rudelsheim Rudelsheim, Marten
Marten Rudelsheim (1873-1920) was een progressief-liberale flamingant die tijdens de Eerste Wereldoorlog koos voor het activisme. Lees meer
, voorzitter sinds 21 maart 1891, eiste voorrang op voor de Vlaamsgezindheid. Met de Nederlandse Studentenkring Nederlandse Studentenkring
De Nederlandse Studentenkring (1884-1965) ontstond aan het Hooger Handelsgesticht in Antwerpen. In 1965 werd het omgevormd tot de faculteitskring van toegepaste economische wetenschappen ... Lees meer
(NSK) van de (Rijks)Hogere Handelsschool onderhield de Vlaamsche Kring nauwe betrekkingen bij het organiseren van voordrachten, feesten en betogingen. Op 30 juni 1895 vierde de Vlaamsche Kring zijn tienjarige bestaan. Voorzitter was toen Victor Resseler Resseler, Victor
Victor Resseler (1877-1955) was een Antwerpse boekhandelaar, journalist, uitgever en politicus van liberaal-vrijzinnige strekking. Lees meer
, secretaris Lode Baekelmans Baekelmans, Lode
Lode Baekelmans (1879-1965) was een Antwerpse schrijver en bibliothecaris. In 1933 werd hij de eerste conservator van het Museum van de Vlaamsche Letterkunde, nu het Letterenhuis, en werd... Lees meer
. Op de feestzitting, waar onder meer Emmanuel de Bom De Bom, Emmanuel
Emmanuel de Bom (1868-1953) was een Vlaamse schrijver, redacteur, journalist en bibliothecaris. Lees meer
, Antoon Moortgat Moortgat, Antoon
Antoon Moortgat (1862-1927) was een Antwerpse leraar, dichter, toneelauteur, drukker en journalist. Tijdens de Eerste Wereldoorlog engageerde hij zich in het activisme, wat ertoe leidde d... Lees meer
en Raf Verhulst Verhulst, Raf
Raf Verhulst (1866-1941) was een Vlaamsgezinde schrijver, journalist en docent, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een prominente rol opeiste in het activisme. Lees meer
aanwezig waren, bepleitte Pol de Mont De Mont, Pol
Pol de Mont (1857-1931) was een dichter, essayist, folklorist, journalist, kunstcriticus en redenaar. In al zijn activiteiten gaf hij de Vlaamse strijd absolute prioriteit. Decennialang w... Lees meer
de vernederlandsing van de Gentse universiteit; Tack sprak over de moedertaal als voertaal in het onderwijs Onderwijs
Lees meer
van laag tot hoog.

In oktober 1895 hielden NSK en Vlaamsche Kring hun eerste gezamenlijke vergadering. Ze zetten het Vlaamsch Studenten Verbond aan tot meer activiteit. De algemene vergadering van 14 november koos een nieuw bestuur met Adolf Pauwels Pauwels, Adolf
Adolf Pauwels (1864-1902) was tijdens zijn jonge jaren erg actief in de katholieke flamingantische scholieren- en studentenbeweging. Als advocaat en als politicus zette hij zich nadien vo... Lees meer
(NSK) als algemeen voorzitter en A. van Mierlo (Vlaamsche Kring) als algemeen secretaris. Onder voorzitter F. Oyen leefde de Vlaamsche Kring merkbaar op. In 1896 telde hij ruim zestig leden. Een poging tot het vormen van een jongerengroep mislukte. Er ontstond ook wrijving met de oud-leerlingen, wat uitliep op snel wisselende besturen en een langzame achteruitgang. Als laatste voorzitter wordt de naam van Edler Hansen (1897-1898) vermeld. In 1901 werd de taak van de Vlaamsche Kring overgenomen door de Vlaamsche Bond Vlaamsche Bond
De Vlaamsche Bond was een Vlaamsgezinde en vrijzinnige scholierenvereniging, opgericht in 1901 aan het Koninklijk Atheneum in Antwerpen, met antiburgerlijke trekken. De vereniging was ond... Lees meer
. Toen deze bond in 1903 door prefect Lamarche aan banden werd gelegd, richtten de oud-leerlingen een (tijdelijke) Vlaamsche Kring op. Hetzelfde gebeurde om gelijksoortige redenen eind 1915, onder prefect Loos. De Vlaamsche Kring herrees toen als activistische ( activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
) oud-leerlingenbond onder voorzitterschap van Oskar de Smedt De Smedt, Oskar
Oskar De Smedt (1896-onbekend) was tijdens WOI betrokken bij het Antwerpse activisme. Daarna was hij actief in de Frontpartij. Ook publiceerde hij over de geschiedenis van Antwerpen. ... Lees meer
. In mei 1916 werd een jongerenafdeling opgericht die zeer actief was en snel groeide (secretaris Firmin Mortier Mortier, Firmin
Antwerpenaar Firmin Mortier (1899-1972) was tijdens WOI betrokken bij het activisme. Daarna militeerde hij in de Frontpartij en de BWP. Na WOII was hij directeur van de Koninklijke Neder... Lees meer
). De Kring organiseerde op zondag 17 september 1916 met het Algemeen-Nederlands Verbond Algemeen-Nederlands Verbond
Het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) werd in 1895 opgericht. Aanvankelijk behartigde het de belangen van de Nederlandse taal. Later en tot op de dag van vandaag ijvert het voor de brede ... Lees meer
, de Hoogeschoolbond Bond tot bevordering van de Vlaamsche Hoogeschool te Gent
De Bond tot bevordering van de Vlaamsche Hoogeschool te Gent bestond van 1916 tot 1918. De organisatie maakte propaganda voor de door de Duitse bezetter vernederlandste Gentse universitei... Lees meer
en het Nationaal Vlaamsch Studentenverbond Nationaal Vlaamsch Studentenverbond
Het Nationaal Vlaamsch Studentenverbond (NVS), dat in 1916 werd opgericht in Utrecht, was een vereniging voor en door uitgeweken Vlaamse studenten met als voornemen aan de Rijksuniversite... Lees meer
een plechtige vergadering waarin Leo Augusteyns Augusteyns, Leo
Lees meer
, Adelfons Henderickx Henderickx, Adelfons
Adelfons Henderickx (1867-1949) was een Antwerpse katholieke volksvertegenwoordiger. Tijdens de Eerste Wereldoorlog engageerde hij zich in het activisme en tijdens het interbellum in het ... Lees meer
, A. van Roey en Emiel Wildiers Wildiers, Emiel
De Vlaamsgezinde advocaat Emiel Wildiers (1873-1957) was politiek actief voor zowel de daensistische, de katholieke als de Vlaams-nationalistische Frontpartij. Lees meer
de Hoogeschoolkwestie behandelden.

Literatuur

– A. Breugelmans, 'De Geschiedenis van Het Verbond', in De Goedendag (oktober 1916).
– O. de Smedt, De Vlaamsche Bond en zijn voorgangers, 1954.

Suggestie doorgeven

1975: Vic Van den Berghe (pdf)

1998: Luc Vandeweyer

2023: Luc Vandeweyer

Inhoudstafel