Boon, Arthur

Persoon
Oliver Bogaerts (2023, herwerking), Karel Hemmerechts (1998, aanvulling)

Priester en hoogleraar Arthur Boon (1883-1938) leverde een grote bijdrage aan de revitalisering van het Davidsfonds na de Eerste Wereldoorlog. Hij pleitte daarbij vooral voor een apolitieke en culturele sfeer binnen de vereniging.

Volledige voornaam
Arthur Maria Jozef
Geboorte
Blaasveld, 7 april 1883
Overlijden
Jette, 3 januari 1938
Leestijd: 4 minuten

Levensloop en vroege carrière 

Als derde van zeven kinderen wist Arthur Boon zich al vroeg te onderscheiden door op zijn zeventiende als primus af te studeren aan het Klein Seminarie van Mechelen Klein Seminarie van Mechelen
Het Klein Seminarie van Mechelen was een belangrijke onderwijsinstelling van het aartsbisdom Mechelen met humaniora en filosofieafdeling voor priesterstudenten. Ze speelde in de 19de eeuw... Lees meer
. Nadat hij op 22-jarige leeftijd tot priester was gewijd, startte hij aan de Katholieke Universiteit van Leuven met een opleiding Germaanse filologie, die hij met grootste onderscheiding afrondde. In 1909 kon hij aan de slag als leraar op het Sint-Romboutscollege in Mechelen, waar hij een Vlaamse studentenbond oprichtte. Tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
was hij actief als aalmoezenier. Daarnaast stampte hij, samen met een aantal andere oorlogsvrijwilligers, het ‘school op het front’-project uit de grond. Dit initiatief bood soldaten de kans om hun humaniora-examen af te leggen in een taal naar keuze.

In 1921 kreeg een onvoorbereide Boon de opportuniteit om zijn vroegere docent Carolus Lecoutere Lecoutere, Carolus
Carolus Lecoutere (1856-1921) was hoogleraar Germaans Filologie aan de KU Leuven. Hij was de auteur van een aantal standaardwerken over Nederlandse taalkunde. Ook zette hij zich in voor h... Lees meer
te vervangen als hoogleraar in de neerlandistiek aan de Leuvense universiteit. De oorspronkelijke kandidaat, Jules Persyn Persyn, Jules
Lees meer
, was namelijk in ongenade gevallen ten gevolge van het aanvankelijk aanvaarden, maar uiteindelijk terugtrekken van een benoeming aan de door de Duitse bezetter vernederlandste Gentse universiteit (zie Hoger onderwijs Hoger onderwijs
De evolutie van het Vlaamse hoger onderwijs werd gekenmerkt door een moeizame vernederlandsingspolitiek, gaande van het vroegste verschijnen van Nederlandstalig onderwijs tot de integrale... Lees meer
).

Als toegewijde professor in Leuven werd Boon op handen gedragen. Zijn populariteit zorgde ervoor dat hij een grote invloed kon uitoefenen op de Vlaamse studenten. Hij maakte hiervan gretig gebruik om het katholieke en cultuurflamingantische gedachtegoed te verspreiden. In zijn periode als hoogleraar in Leuven steunde hij bovendien het groepje rond de latere CVP Christelijke Volkspartij
Lees meer
-politicus Louis Kiebooms Kiebooms, Louis
Louis Kiebooms (1903-1992) was een journalist en politicus. Hij was hoofdredacteur van de Gazet van Antwerpen, kamerlid voor de Christelijke Volkspartij en burgemeester van Wilrijk. Hij w... Lees meer
, dat zich afzette tegen de nationalistische escalatie in de studentenstad. Boon zou les blijven geven tot zijn dood in 1938.

De benoeming tot erekanunnik van het Metropolitaans kapittel Mechelen (1928) en de aanstelling als lid van de Hoge Raad voor Volksopleiding (1930) droegen nog bij aan het aanzien dat Boon genoot. Toen hij in 1938 overleed, werd de voormalige voorzitter van het Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer
alom geprezen en kreeg hij een haast koninklijke begrafenis.

Voorzitter van het Davidsfonds

In 1923 trad Boon toe tot de boekencommissie van het Davidsfonds, die sinds het einde van de Eerste Wereldoorlog instond voor het garanderen van de literaire kwaliteit van de werken die door het fonds werden uitgegeven. Toen in 1925 Emiel Vliebergh Vliebergh, Emiel
Emiel Vliebergh (1872-1925) was een centrale figuur in de katholieke Vlaamse beweging. Hij stuurde aan op taalwetgeving, culturele ontwikkeling en eenheid onder de katholieke flaminganten... Lees meer
, de langdurig zieke voorzitter van het Davidsfonds, overleed, werd Boon door het hoofdbestuur unaniem verkozen als diens opvolger. Door een aanslepende hartkwaal bleef het aandeel van Boon in de Davidsfondswerking echter eerder beperkt. Dit liet de jonge secretaris Eduard Amter Amter, Edward
De Vlaamsgezinde katholiek Eduard Amter (1898-1969) was van 1924 tot 1964 algemeen secretaris van het Davidsfonds en vanuit die functie een belangrijke actor in het flamingantische midden... Lees meer
toe om een groot stuk van het leiderschap naar zich toe te trekken. Onder de tandem Boon-Amter beleefde het Davidsfonds een opmerkelijke groei. Zowel het ledenaantal als de georganiseerde activiteiten namen een hoge vlucht.

Aangezien een groep flaminganten, zowel buiten als binnen de organisatie, tijdens de Eerste Wereldoorlog gekozen had voor het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
, kreeg het Davidsfonds in de naoorlogse periode te maken met heel wat wantrouwen. Om met deze kwalijke reputatie te breken, zorgde Boon er als voorzitter voor dat de Vlaams-katholieke vereniging zich enkel nog op het culturele vlak zou profileren. Op die manier kon men zich ontdoen van ongewenste politieke connotaties. Het gerevitaliseerde Davidsfonds zou zich voortaan duidelijk manifesteren als ontmoetingsplaats voor Vlaamsgezinde katholieken van uiteenlopende signatuur.

Dat laatste betekende voor de nationalisten, ondanks de toenemende spanningen met de katholieke partij Katholieke partij
De katholieke partij, later CVP (vanaf 1945) en CD&V (vanaf 2001) speelde een cruciale rol in de geschiedenis van de Vlaamse beweging. De partij had een belangrijk aandeel in onder m... Lees meer
, een duidelijke uitnodiging om toe te treden tot de vereniging. Boon verwachtte wel van alle Vlaamsgezinde gelovigen dat zij zich boven de partijpolitiek stelden, zodat de vereniging zich naar de massa toe kon profileren als apolitiek.

Katholieke Vlaamsche Radio-Omroep

Vanaf het begin van de jaren 1930 ontstond binnen het Davidsfonds het besef dat de radio zeer geschikt was om als propagandamiddel te dienen voor zowel het aantrekken van nieuwe leden als voor de Vlaamse zaak. Onder impuls van Boon werd daarom in 1929 de Katholieke Vlaamsche Radio-Omroep Katholieke Vlaamsche Radio-Omroep
Lees meer
(KVRO) opgericht. Deze Radio Radio
Lees meer
-Omroep werd hoog in het vaandel gedragen binnen het Davidsfonds aangezien zij van het grootste belang werd geacht voor ‘de culturele wedergeboorte van het Vlaamse volk’. In 1931 zag de nationale radio-omroep, het Nationaal Instituut voor Radio, waarvan Boon in het dagelijks bestuur zetelde, het levenslicht.

Literatuur

– L. Vos, Bloei en ondergang van het A.K.V.S. Geschiedenis van de Katholieke Vlaamse Studentenbeweging, 1914-1936, 1982.
– L. Wils, Honderd jaar Vlaamse Beweging, 1985,dl. II.
– W. de Poorter, Het Davidsfonds tijdens het Interbellum, Katholieke Universiteit Leuven, masterproef, 2005. [http://www.ethesis.net/davidsfonds/davidsfonds_inhoud.htm?fbclid=IwAR3udcdgctHnRGCndSnA2ek7wgY0ATnwhrgJhB9Lb6giuvdXCEaewkMNo6Q] [geraadpleegd op 07/09/2022].
– A. van Daele, G. vanden Bosch en J. Abts, Arthur Boon, 6 juni 2013, geraadpleegd op 7 september 2022, op: https://www.odis.be/hercules/toonPers.php?taalcode=nl&id=14061

Suggestie doorgeven

1973: Karel Hemmerechts (pdf)

1998: Karel Hemmerechts (pdf)

2023: Oliver Bogaerts

Databanken

Inhoudstafel