Dietsch Studentenverbond

Oprichting

Na het einde van de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer tekende zich een tegenstelling af binnen de Nederlandse afdeling van het A lgemeen-Nederlands Verbond Algemeen-Nederlands Verbond
Het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) werd in 1895 opgericht. Aanvankelijk behartigde het de belangen van de Nederlandse taal. Later en tot op de dag van vandaag ijvert het voor de brede ... Lees meer (ANV). Terwijl het bestuur de betrekkingen met Vlaanderen op een laag pitje wilde zetten vanwege het omstreden activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer , voelde een groep radicaliserende leden zich juist aangetrokken tot het ontluikende Vlaams-nationalisme. Het ging daarbij voor een deel om jongeren, die deel uitmaakten van de studentenafdelingen van het ANV.

Op 1 juni 1922 kwam het tot een breuk toen de studentenafdelingen zich tijdens hun vergadering in Utrecht afscheurden van het ANV om het Dietsch Studentenverbond (DSV) te vormen. Het formele doel van het DSV was om samen met de Vlamingen en de Zuid-Afrikanen Zuid-Afrika
Deze bijdrage belicht de relatie tussen de Vlaamse beweging en Zuid-Afrika van de 19de tot de 21ste eeuw. Lees meer (waarmee de Afrikanergemeenschap werd bedoeld) de zogenoemde ‘Dietsche beschaving’ te verbreiden en te verdedigen.

Een van de eerste daden van het DSV was het aanhalen van de banden met het Algemeen Vlaamsch Hoogstudenten Verbond Algemeen Vlaamsch Hoogstudentenverbond
Het Algemeen Vlaamsch Hoogstudentenverbond (AVHV) was een overkoepeling voor Vlaamsgezinde studentenverenigingen van verschillende universiteiten, gesticht door Leuvense en Gentse Vlaamse... Lees meer (AVHV). Deze koepelorganisatie van de Vlaamse studenten sloot zich in 1923 als geheel aan bij het DSV, terwijl in Nederland individuele studenten lid konden worden van de DSV-afdeling in hun universiteitsstad. Een van de belangrijkste activiteiten van het DSV werd vanaf toen het inrichten van de jaarlijkse Groot-Nederlandse studentencongressen Groot-Nederlandse Studentencongressen
De Groot-Nederlandse Studentencongressen waren bijeenkomsten van Vlaamse en Nederlandse studenten, gericht op het versterken van de onderlinge banden - vanuit de overtuiging dat Vlamingen... Lees meer die voortbouwden op een vooroorlogse traditie.

Antibelgicisme

In de eerste helft van de jaren 1920 lieten de congressen hun vooroorlogse culturele oriëntering varen, kregen een uitgesproken anti-Belgisch karakter en richtten zich op de realisatie van een politiek Groot-Nederland Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer . Tot ca. 1928 volgde het DSV de radicale ideologische strekking van het weekblad Vlaanderen Vlaanderen (1922-1933)
Vlaanderen was een radicaal Vlaams-nationalistisch weekblad dat verscheen tussen 1922 en 1933. Het stond voor het grootste deel onder leiding van Robrecht de Smet en Josué de Decker. Het ... Lees meer (1922-1933) onder redactie van de Vlaamse, naar Nederland uitgeweken priester Robrecht de Smet De Smet, Robrecht
Robrecht de Smet (1875-1937) was een West-Vlaamse priester en kapelaan. Hij evolueerde in radicale anti-Belgische en autoritaire richting en was betrokken bij het Verbond van Vlaamsche Na... Lees meer , die als een spin in het web alle touwtjes in handen hield. Volgens hem moest die zuiver ‘staatkundige’ lijn (van Nederlands-Vlaamse politieke eenmaking) via geheime kernwerking eerst ingang vinden in de studentenwereld en dan bij de leidende kringen, Zijn invloed was bijzonder groot bij de jongere generatie Nederlandse studenten, die hem als hun mentor beschouwden. Zij kregen vanaf 1927 de DSV-leiding in handen. Daardoor was De Smet in staat om door manipulatie achter de schermen op het Leuvense studentencongres in 1928 te doen besluiten dat er in de toekomst geen ‘belgicisten’ als sprekers meer zouden worden gevraagd (zie Groot-Nederlandse Studentencongressen Groot-Nederlandse Studentencongressen
De Groot-Nederlandse Studentencongressen waren bijeenkomsten van Vlaamse en Nederlandse studenten, gericht op het versterken van de onderlinge banden - vanuit de overtuiging dat Vlamingen... Lees meer ). Zijn daaropvolgende poging om zowel de Leuvense als de Gentse studentenbeweging in te schakelen in de door hem opgerichte Jong Nederlandsche Gemeenschap Jong Nederlandsche Gemeenschap
De Groot-Nederlandse en rechts-radicale Jong Nederlandsche Gemeenschap bestond van 1931 tot 1935 en was de laatste poging van priester Robrecht de Smet om impact te hebben in de Vlaamse e... Lees meer mislukte evenwel, al bleef hij in Nederlandse studentenkringen wel de toon zetten, en groeide zijn invloed nog. Hij kon zelfs de leiding van DSV inschakelen als redacteurs van Vlaanderen.

Bloeitijd

Het begin van de jaren 1930 vormde een hoogtepunt van wederzijdse contacten tussen Vlaamse en Nederlandse studenten. Dat bleek uit het groot aantal congresdeelnemers in die periode, maar ook uit nieuwe initiatieven. In 1927, 1930 en 1932 zette het DSV vacantieleergangen voor Vlaamse studenten in Nederland op onder de naam Dietsche Academische Leergangen Dietsche Academische Leergangen
De Dietsche Academische Leergangen (1927-1934) waren vier bijeenkomsten die door het Dietsch Studentenverbond (DSV) werden georganiseerd op verschillende locaties in Nederland. Lees meer . Ze legden meer de klemtoon op wetenschap en cultuur. In 1930 en 1932 organiseerde het DSV de Deltaconferenties, die een soort kadervorming over actuele maatschappelijke en politieke problemen wilden zijn. Dat met name in Nederland de belangstelling in die jaren toenam, bleek ook uit het ontstaan van nieuwe DSV-afdelingen in Amsterdam (aan de VU), Rotterdam, Nijmegen en Tilburg. Met de bestaande afdelingen in Amsterdam (GU), Delft, Groningen Leiden, Utrecht en Wageningen telde het DSV in 1930 ruim duizend leden in Nederland, wat bijna 9% van het totale aantal studenten vertegenwoordigde. Het DSV hield met hen contact via de tijdschriften Dietsche Orde Dietsche Orde
Lees meer en Schouw .

Op DSV-studiedagen in Westerlo die in juli 1932 aansluitend bij het Deutsch-Nordisch Kongres in Rostock werden gehouden, wisten de Vlaamse studenten die op het voorbije Leuvense congres voor het eerst de algemene DSV-voorzitter hadden mogen leveren, hun Nederlandse collega’s ervan te overtuigen dat de koers van de vereniging principieel vanuit Vlaanderen en niet vanuit Nederland moest worden bepaald. Het DSV zou zich voortaan toeleggen op ‘de nationale opvoeding van de Nederlandse jeugd’, wat ook inhield dat het meer aandacht zou besteden ‘aan de vraagstukken en stromingen van deze tijd’. Natuurlijk werd deze strategische wending -- die de zuivere staatkundig politieke lijn verliet en de weg opende voor de discussie over de Nieuwe Orde -- door de Vlaanderen-groep scherp veroordeeld. In oktober 1932 concludeerde redacteur en JNG-lid Willem Goedhuys Goedhuys, Willem
De Nederlander Willem Goedhuys (1899-1978) was radicaal Groot-Nederlands georiënteerd en speelde een belangrijke rol bij verschillende Vlaams-nationalistische en Groot-Nederlandse tijdsch... Lees meer dat het DSV als instrument voor de Vlaanderen-politiek had afgedaan.

Ideologische verdeeldheid en verval

De ideologische verdeeldheid werd versterkt door het optreden van het in 1931 gestichte Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen
Het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso) (1931-1941) was een fascistisch geïnspireerde beweging onder leiding van Joris van Severen, die een staats- en maatschappijherv... Lees meer (Verdinaso). Deze beweging had intussen het meest van de rechtse conjunctuur geprofiteerd, maar aanvankelijk een politiek gevolgd van infiltratie en propaganda in de bestaande studentenverenigingen. Ook in het Leuvense corporatiebestuur met Piet Meuwissen Meuwissen, Piet
Piet Meuwissen (1909-1968) hervormde in 1932-34 als preses het Leuvense KVHV, steunde het AKVS bij de bouw van het Studentenhuis in Nijlen en streefde naar een verzoening tussen de Vlaams... Lees meer aan het roer vergrootte het Verdinaso stelselmatig zijn invloed, maar het stootte er op tegenstand zowel van wie het brede ideologisch platform van de corporatie als zodanig wilde bewaren als van de Katholieke Actie-mensen die ook hun invloed wilden vergroten. Onder impuls van Reimond Tollenaere Tollenaere, Reimond
Reimond Tollenaere (1909-1942) was een Vlaams-nationalistisch studentenleider in Gent en politicus in het VNV. Hij was parlementair (1936-1942) en propagandaleider. Hij stuurde het VNV in... Lees meer bleef het AVHV-Gent kiezen voor een radicale Groot-Nederlandse koers.

Vanaf de zomer van 1933 wierpen de Dinaso’s het masker af en probeerden de verenigingen te doen aansluiten bij de eigen formatie. In Vlaanderen mislukte de inschakeling van het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer (AKVS) en trokken de Dinasos eruit, zodat deze studentenvereniging verder verschrompelde. In Amsterdam mislukte op het nippertje de inlijving in het Verdinaso van de katholieke studentenvereniging St. Thomas Aquinas. In Nijmegen sloot in 1933 de helft van de groep rond de uitgeweken Vlaamse dominicaan Carlos van Sante Van Sante, Carlos
Carlos van Sante (1896-1947) was een Vlaamse dominicaan, die deel uitmaakte van het radicaal Vlaamsgezinde en pro-activistische milieu rond kapelaan Cyriel Verschaeve. Tijdens de Eerste ... Lees meer en in 1934 enkele redacteurs van het studentenblad De Christophore zich bij het Verdinaso aan. Van de 13 Verdinaso-afdelingen waren er 7 in Nederlandse universiteitssteden gevestigd en een aantal oud-DSV-ers hadden zich er eveneens bij aangesloten. Het nieuwrechtse eenheidsgevoelen moest vanaf toen snel plaats ruimen voor een organisatorische en ideologische versnippering. Daardoor raakte in de loop van de jaren 1930 het DSV in verval. In Nederland slonk het ledenaantal van 600 à 700 in 1934, naar 160 in 1937.

Toen probeerde de Leidse student Jan Christiaan Kist Kist, Jan Christiaan
De politieke Groot-Nederlander Jan Kist (1913-1944) engageerde zich in het Algemeen Nederlands Verbond en De Dietsche Bond. Na eerst nog betrokken te zijn geweest bij de collaboratiegezi... Lees meer met de hulp van een aantal oud-DSV-leden als Hendrik van der Wielen Van der Wielen, Hendrik
Hendrik van der Wielen (1903-1990) was in zijn Amsterdamse studietijd een van de spilfiguren van het Dietsch Studentenverbond. Vanaf de jaren 1930 ontpopte deze doctor in de sociale geog... Lees meer , Leendert van Soest Van Soest, Leendert L.W.
Leendert L.W. van Soest (1901-1970) was actief in de studentenafdeling van het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) en nadien ook in het Dietsch Studentenverbond. Later was hij betrokken bi... Lees meer , Jan Broekman Broekman, Jan H.
De Groot-Nederlander Jan H. Broekman (1907-1983) was lid van onder meer het Dietsch Studentenverbond en De Dietsche Bond, en publiceerde in het culturele Verdinaso-orgaan Dietbrand. Van ... Lees meer , Willem Goedhuys Goedhuys, Willem
De Nederlander Willem Goedhuys (1899-1978) was radicaal Groot-Nederlands georiënteerd en speelde een belangrijke rol bij verschillende Vlaams-nationalistische en Groot-Nederlandse tijdsch... Lees meer en Vital Haesaert Haesaert, Vital
Lees meer het DSV nieuw leven in te blazen. Zij organiseerden zomerkampen waar ook Vlaamse studenten welkom waren, maar al op het eerste in Cadzand in augustus 1937 bleek er een groot wantrouwen te bestaan tussen de verschillende strekkingen, en een vrees voor noyautage door het Verdinaso, de Nationaal-Socialistische Beweging Nationaal-Socialistische Beweging
De Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) was een Nederlandse politieke partij, op 14 december 1931 opgericht en geleid door Anton Mussert. Lees meer (NSB) of het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer (VNV). Er ontstonden daarna in Nederland wel opnieuw enkele DSV-afdelingen, maar het verloren terrein kon niet worden teruggewonnen.

De Dietse Studentencongressen die in 1939 en 1940 nog plaatsvonden konden niet meer steunen op duurzaam wederzijds contact tussen Vlaamse en Nederlandse studenten. Uiteindelijk werd het zieltogende DSV in juni 1941 op last van de Duitse bezetter zoals alle Dietse organisaties verboden.