Gouverneur, Jozef

Jozef Gouverneur was de jongste uit een gezin met zes kinderen van een kleermaker. Hij doorliep de Latijns-Griekse humaniora aan het Sint-Jan-Berchmanscollege in Diest, waar hij zich aansloot bij het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer (AKVS). In 1934 trad Gouverneur in bij de norbertijnen van de abdij van Tongerlo.

Nadat hij na de Achttiendaagse Veldtocht krijgsgevangene was gemaakt en tot eind december 1940 in Duitsland was geïnterneerd, werd hij op 20 april 1941 in Tongerlo tot priester gewijd. Tijdens de daaropvolgende jaren werkte Gouverneur met zijn confrater Antoon van Clé Van Clé, Fons
Antoon van Clé (1891-1955) ijverde als norbertijn van de abdij van Tongerlo voor een liturgische vernieuwing en onderscheidde zich in zijn apostolaat als een Vlaams-christelijk religieus ... Lees meer aan de voorbereiding van Sporta, verbleef hij in de abdij van Leffe en was hij onderpastoor in de Marokkaanse hoofdstad Rabat.

In september 1949 werd Gouverneur aangesteld tot leraar aan het Franstalige Collège Patronné in Eupen. Kort daarna vroeg de Vlaamsgezinde pastoor van Sint-Martens-Voeren Hendrik Veltmans Veltmans, Hendrik
Hendrik Veltmans (1866-1954) was van 1920 tot 1948 pastoor in Sint-Martens-Voeren en verwierf bekendheid als pleitbezorger van het Vlaams karakter en de belangen van de Vlamingen van de V... Lees meer hem om in het Duits- en in mindere mate Franstalige Eupen de Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer afdeling herop te richten, die er had bestaan van 1930 tot 1940. De officiële heroprichting, met Gouverneur als secretaris, ging door op 29 mei 1950, met een ontmoetingsdag voor deelnemers uit heel Vlaanderen. Afwijzende reacties daarop van Franstaligen leidden tot de overplaatsing van Gouverneur naar het Klein Seminarie van Saint-Roch, een wijk van het dorp Ferrières. Hoewel de afstand van daar naar Eupen 60 kilometer bedroeg, bleef hij er de Davidsfondsactiviteiten bijwonen. In augustus 1951 trad Gouverneur uit de norbertijnerorde en verzaakte hij aan het priesterschap, waarna op 10 januari 1953 zijn officiële secularisatie volgde. Hij verhuisde naar Verviers, waar hij werkte als handelsreiziger en later als vertaler-tolk.

Inzet voor Oost-België

Nadat de Davidsfondsafdeling van Eupen begin 1952 was stopgezet omdat het hoofdbestuur ze inopportuun achtte in verband met de gespannen verhoudingen tussen de taalgroepen in de regio, werd dat jaar onder impuls van Gouverneur de Bond der Vlamingen van Oost-België Bond der Vlamingen van Oost-België
De Bond der Vlamingen van Oost-België kwam van 1952 tot 1992 op voor de belangen van de Nederlandstaligen in de Voerstreek en het land van Overmaas. Lees meer opgericht, waarvan hij secretaris werd. Er werd ook begonnen met de uitgave van het Overmaas’ Volksblad en later de Overmaas’ Berichten (tot 1964), met bijdragen in het Duits, het Frans en het Nederlands. In oktober 1953 werd op last van het hoofdbestuur van het Davidsfonds – na de afdeling Eupen – ook de gewestbond Overmaas opgeheven.

In 1960-1961 ontwierp Gouverneur in samenwerking met de Arbeitsgemeinschaft Ost-Belgien een plan voor een drietalig arrondissement (Duits, Frans, Nederlands), dat de volgende delen van het gebied Overmaas zou omvatten: de Voerstreek, Aubel en Montzen, Eupen en Sankt Vith en omgeving en Malmédy en de dorpen errond. Door de vastlegging van de taalgrens Taalgrens
Het begrip ‘taalgrens’ verwijst in het algemeen naar een grens die twee bevolkingsgroepen die een verschillende taal spreken van elkaar scheidt en in het bijzonder naar de grens tussen he... Lees meer in 1962-1963 was deze pacificerend bedoelde constructie echter onmiddellijk achterhaald.

Nadat Gouverneur, die in Verviers ook particuliere lessen Nederlands gaf, in 1962 meermaals fysiek werd bedreigd, verhuisde hij naar Tongeren, waar hij een boekhandel opende.

Met het vastleggen van de taalgrens was de Voerstreek ondertussen overgeheveld naar de provincie Limburg Limburg
Lees meer , weliswaar met behoud van faciliteiten voor Franstaligen. In 1964 publiceerde Gouverneur de toeristische gids De Voerstreek: oeroud, rustig en mooi.

Begin 1970 werd hij voorzitter van de Werkgemeenschap Oost-België Werkgemeenschap Oost-België
De Werkgemeenschap Oost-België had als doel het behoud en de bescherming van de eigen aard en taal in Oost-België (1970-1973). Lees meer , waarin hij de Bond der Vlamingen van Oost-België wilde laten opgaan. Deze vereniging verspreidde het blad Land zonder Grenzen Land zonder Grenzen = Pays sans frontières = Land ohne Grenzen
Land zonder Grenzen was een tweemaandelijks tijdschrift voor Oost-België dat van 1970 tot 1973 werd uitgegeven door de Werkgemeenschap Oost-België. Lees meer als voorzetting van het tijdschrift Grenzen Open Grenzen Open
Het maandelijkse tijdschrift Grenzen Open werd van 1965 tot 1968 uitgegeven door de Bond der Vlamingen van Oost-België. Het blad bevatte historische, taalkundige en toeristische bijdragen... Lees meer , dat Gouverneur had uitgegeven tussen 1965 en 1968. In 1971 trok hij zich terug uit de Werkgemeenschap Oost-België omdat de meeste andere (bestuurs)leden zich uitsluitend om de Voerstreek bekommerden en niet om de gehele Overmaas. Gouverneur bleef – zoals hij deed sinds de jaren 1950 – publiceren over oostelijk België, onder meer een toeristische Overmaasgids, bijdragen in diverse tijdschriften en tussen 1986 en 1989 (onder het pseudoniem G. van Voeren) drie lijvige boeken over pastoor Veltmans, die hem had aangezet om zich in te zetten voor de Nederlandstaligen in Oost-België.

De polarisatie tussen Nederlands- en Franstaligen in de Voerstreek keurde Gouverneur af, met name ook de wandelingen die het Taal Aktie Komitee Taal Aktie Komitee
Het Taalaktiekomitee (TAK) (1972) is een partijpolitiek-onafhankelijke Vlaams-nationalistische actiegroep met – zeker tot in de jaren 1990 – als handelsmerk ludieke stunts en verrassende ... Lees meer (TAK) er in de jaren 1970 en 1980 opzette.