Maton, Jef

Academische carrière

Jef Maton behaalde in 1957 een licentiaat in de economische wetenschappen aan de Rijksuniversiteit Gent. Hij werd er assistent, promoveerde in 1962 en werd in 1971 benoemd tot docent economische groei en planning aan het Interfacultair Studie- en Vormingscentrum voor Ontwikkelingssamenwerking. In 1986 werd hij gewoon hoogleraar aan de faculteit Economie en Bedrijfskunde en in 1998 emeritus hoogleraar.

Maton werkte tijdens zijn loopbaan mee aan regionaal-economische studies en streek- en gewestplannen. Ook was hij medewerker van de Internationale Arbeidsorganisatie, bestuurder van de Gewestelijke Economische Raad voor Vlaanderen (GERV) Gewestelijke Economische Raad voor Vlaanderen
Lees meer en de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) Sociaal–Economische Raad van Vlaanderen
Lees meer (1980-1994), beheerder van de Algemene Spaar- en Lijfrentekas (ASLK) (1991-1992) en vertegenwoordiger van de minister van Ontwikkelingssamenwerking in het bestuur van het Delcredere-instituut (1989-1995).

Jaren 1960-1970

Als hoofdredacteur van Gents Studentenleven (1956-1957) schreef Maton over de Vlaamse sociaal-economische problematiek; wat hij ook deed in andere studentenbladen en in De Volksunie Wij, Vlaams-nationaal
Lees meer , het partijblad van de Volksunie (VU) Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer (onder pseudoniemen Raes van Gavere of Jan van Maleslot).

In 1958 werd Maton lid van deze Vlaams-nationalistische partij. Hij werd al snel medeopsteller van het sociaal-economisch programma van de VU en was referent bij verschillende congressen. Zo schreef hij voor het Volksunie-congres van 1960 de ontwerptekst van de stellingname inzake de sociaal-economische problematiek (zie Economie Economie
Dit artikel gaat over de relatie tussen economie en Vlaamse beweging. Daarmee beoogt deze tekst geen economische geschiedenis te schetsen van wat we vandaag Vlaanderen noemen. Integendee... Lees meer ). Hij zou vurig pleitbezorger worden van een economisch federalisme in een tijd waarin er nog relatief weinig gesproken en geschreven werd over Vlaamse sociaal-economische en financiële autonomie. Hij werkte mee aan de partijcongressen van 1963, 1966 en 1973 en was oprichter van de Sociaal-Economische Werkgroep van de Volksunie, waarvoor hij een aantal brochures samenstelde, waaronder Voor de haan driemaal zal kraaien (1961) en Sociaal-ekonomisch ontwikkelingsplan voor Vlaanderen 1965-1975 (1965).

Als lid van het nationaal bestuur (1966-1973) van het Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer schreef hij het ontwerp voor het Manifest van 10 oktober 1971, dat de grondwetsherziening (zie Staatshervorming Staatshervorming
Tussen 1970 en vandaag werden zes staatshervormingen doorgevoerd die België omvormden van een unitaire in een federale staat met drie gewesten, het Vlaamse, het Waalse en het Brussels Hoo... Lees meer ) van 1970 afwees en opkwam voor een nieuwe radicalisering van de Vlaamse beweging die zich verzette tegen de ‘inkapseling’ en ‘verburgerlijking’ van het Vlaams-nationalisme.

Het persoonlijke engagement van Maton in de Vlaamse beweging werd volgens hem gekenmerkt door zijn geloof in de maakbaarheid van de samenleving. Voor hem moest de Vlaamse staat (gemeenschap en gewest) de volle bevoegdheid hebben over de industriële politiek, de ruimtelijke ordening en de welzijnszorg, gefinancierd met Vlaamse middelen.

Maton werd lid van de partijraad van de Volksunie in 1974, een periode waarin de electorale achteruitgang van de partij vragen deed rijzen over de strategie. Voor iets minder dan een volwaardig federalisme Federalisme
Sinds het begin van de 20ste eeuw behoort federalisme tot het programma van eerst de Waalse en vervolgens ook de Vlaamse beweging. Vanaf 1970 is de transformatie van België van unitaire t... Lees meer wilde Maton de Volksunie niet op het spel zetten, of laten zetten. Ook vond hij dat, zolang er niet werd onderhandeld, buitenparlementaire actie noodzakelijk was als drukkingsmiddel van de Vlaamse beweging. Zo nam hij zelf eerder al deel aan de Vlaamsgezinde Mars op Brussel Marsen op Brussel
De Mars(en) op Brussel waren twee flamingantische massabetogingen die in Brussel op 22 oktober 1961 en 14 oktober 1962 werden georganiseerd. Lees meer in 1962, waar hij in fysieke aanvaring kwam met Franstalige tegenbetogers en een oog verloor.  

Maton was zweer gekant tegen het door zijn partij mede-onderhandelde Egmontpact Gemeenschapspact
Het Egmontpact of Egmontakkoord maakt samen met de Stuyvenbergakkoorden deel uit van het zogenaamde Gemeenschapspact, dat de definitieve pacificatie van de communautaire problemen tot doe... Lees meer , de niet-uitgevoerde grondwetsherziening gesloten in 1977 die de communautaire problemen in België moest paciferen. Als lid van het Taal Aktie Komitee (TAK) Taal Aktie Komitee
Het Taalaktiekomitee (TAK) (1972) is een partijpolitiek-onafhankelijke Vlaams-nationalistische actiegroep met – zeker tot in de jaren 1990 – als handelsmerk ludieke stunts en verrassende ... Lees meer schreef hij in juni 1977 in De Taktivist De Taktivist
Lees meer , het tijdschrift van de organisatie, dat Vlaamsgezinde drukkingsgroepen afstand zouden moeten nemen van de Volksunie, maar geen nieuwe Vlaams-nationalistische partij zouden moeten oprichten. Zelf besliste hij om Volksunie-lid te blijven ondanks zijn oppositie tegen het Egmontpact.

Jaren 1979-1989

Na de zware verkiezingsnederlaag van de Volksunie in 1978 werd Maton in 1979 samen met Jaak Gabriëls Gabriëls, Jaak
Jaak Gabriëls (1943-2024) werd in 1965 actief in de Volksunie (VU). Hij werd burgemeester in Bree, volksvertegenwoordiger en in 1986 partijvoorzitter van de VU. Hij trachtte de partij inh... Lees meer verkozen tot ondervoorzitter van de partij. Beiden stonden bekend als tegenstanders van het beleid van voorzitter Hugo Schiltz Schiltz, Hugo
Hugo Schiltz (1927-2006) was een advocaat en politicus voor de Volksunie. Hij zetelde in de Antwerpse gemeenteraad, de Kamer en maakte deel uit van een Vlaamse Regering. Hij zetelde in he... Lees meer ; Maton vooral omwille van zijn oppositie tegen het Egmontpact. Hij werd in 1989 niet herkozen als ondervoorzitter.

Maton had een grote impact op de academische discussies en opinievorming over het economisch federalisme in de Vlaamse sociaal-economische overlegorganen. Zelf wilde hij, overtuigd van een confederaal model, het federalisme uitbreiden tot aan de grenzen van wat toelaatbaar was binnen de Europese Economische Unie (zie Europa Europa
Lees meer ).

Bij de voorbereiding van de staatshervorming van 1988-1991 was Maton lid van een werkgroep over het financieringsysteem van gewesten en gemeenschappen. Toen de onderhandelaars tot een akkoord gekomen waren, vond hij dat Vlaanderen via het solidariteitsmechanisme een te hoge prijs betaalde aan Wallonië.

Na 1989

Na de verwezelijking van het Sint-Michielsakkoord Sint-Michielsakkoord
Het Sint-Michielsakkoord (1992) was een regeerakkoord rond de vierde fase van de federale staatshervorming. Het vormde België om tot een federale staat. Lees meer (1993), de vierde staatshervorming die België definitief omvormde tot een federale staat, was Maton niet overtuigd van de noodzaak om een volgende staatshervorming voor te bereiden. Zo uitte hij, in een interview met de krant De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer , zijn twijfels over het voortbestaan en de zin van de Volksunie, aangezien België België
Geen Vlaamse beweging zonder België. Het is ook onmogelijk om België te begrijpen zonder de geschiedenis van de Vlaamse beweging erbij te betrekken. Tussen het ontstaan van een culturele ... Lees meer met het Sint-Michielsakkoord een federale staat was geworden. Hij vond dat de Volksunie-militanten ‘zonder gewetensproblemen’ naar een andere partij moesten kunnen overstappen – een uitspraak die het partijbestuur hem zeer kwalijk nam.

In 1991 volgde Maton oud-minister Hector de Bruyne De Bruyne, Hector
Hector de Bruyne (1917-1995) was actief als journalist bij verschillende kranten en periodieken, vooral voor economische en financiële zaken. Hij werd voor de Volksunie gemeenteraadslid, ... Lees meer op als voorzitter van de raad van beheer van het Archief en Documentatiecentrum voor het Vlaams-nationalisme (ADVN) ADVN | archief voor nationale bewegingen
ADVN | archief voor nationale bewegingen is een archief en onderzoekscentrum, erkend door de Vlaamse overheid als collectiebeherende cultuureelerfgoedorganisatie. Sinds 1984 worden archie... Lees meer . Onder Maton verhuisde het ADVN naar de voormalige Middelbare School voor Meisjes, een groot gebouwencomplex in de Lange Leemstraat in Antwerpen. Frans-Jos Verdoodt Verdoodt, Frans-Jos
Historicus Frans-Jos Verdoodt (1939) specialiseerde zich in de geschiedenis van het daensisme en van de Vlaamse beweging. In 1984 was hij de gangmaker achter de oprichting van het ADVN, w... Lees meer volgde hem in 2004 op als voorzitter.

In de jaren 1990 trok Maton zich steeds meer terug uit het politieke leven, maar hij genoot als oud-ondervoorzitter nog veel gezag binnen de Volksunie. Hij woonde ook de oprichting van de Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA) Nieuw-Vlaamse Alliantie
De N-VA is op electoraal vlak de meest succesvolle Vlaams-nationalistische partij ooit en slaagde er ook in om de grootste Belgische partij te worden. Ze zit bijna 20 jaar in de Vlaamse R... Lees meer bij in het Vlaams Parlement Vlaams Parlement
Het Vlaams Parlement is de parlementaire vergadering van de Vlaamse deelstaat in het federale België. Zijn geschiedenis kent drie grote fasen: de periode van de Cultuurraad voor de Neder... Lees meer op 31 oktober 2001. Nadien kwam hij nog geregeld in de media als expert ontwikkelingssamenwerking en Centraal-Afrika. Hij overleed op 4 mei 2023.