Sels, Jozef

Persoon
Herwig De Lannoy (2023, aanvulling), Nele Bracke (1998)

Jozef Sels (1900-1974) was een dokter in Lier. Hij engageerde zich in de katholieke Vlaamse studentenbeweging en de Vlaams-nationalistische plaatselijke politiek, en werd ondervoorzitter van het nationaal Davidsfonds-bestuur.

Volledige voornaam
Jozef Frans
Geboorte
Duffel, 28 maart 1900
Overlijden
Lier, 10 september 1974
Leestijd: 3 minuten

Jozef Sels volgde de klassieke humaniora aan het Sint-Gummaruscollege in Lier en studeerde daarna geneeskunde aan de Katholieke Universiteit van Leuven. Hij specialiseerde zich in neus-, keel- en oorziekten (NKO) en studeerde af in 1925. Na zijn huwelijk in 1927 met Martha Laporta uit Lier, een dochter van dokter August Laporta Laporta, August
August Laporta (1864-1919) speelde een belangrijke rol in de katholieke Vlaamse studentenbeweging van het aartsbisdom Mechelen voor de Eerste Wereldoorlog. Hij was hoofdredacteur van De S... Lees meer
, vestigde hij zich in die stad en opende er een praktijk. Hij werd lid van de Provinciale Raad der Orde van Geneesheren en voorzitter van de Belgische vereniging van NKO-specialisten.

Studentenbeweging

Sels was tijdens zijn studies actief in de katholieke Vlaamse studentenbeweging Katholieke Vlaamse studentenbeweging
De Katholieke Vlaamse Studentenbeweging was de georganiseerde deelname van de katholieke studerende jeugd aan de Vlaamse beweging. Ze leverde daartoe met haar grote aanhang van ca. 1875 t... Lees meer
. Hij was voorzitter van de Duffelse studentengilde Door Arbeid en Volharding (1921-1924), die een van de beste gildes van de provincie werd, en van de Antwerpse gouwbond van het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer
(AKVS) (1922-1925). Als voorzitter van de gouwbond was hij van nabij betrokken bij de organisatie van de gouwdagen in Wuustwezel (1923), Turnhout (1923) en Westerlo (1924) en de befaamde landdag in Lier (2 tot 4 september 1924). De katholieke organisaties van Lier weigerden toen hun feestzaal ter beschikking te stellen van de studenten omwille van de Vlaams-nationale standpunten van het AKVS. Bij de voorbereidingen van de landdag gaf Sels een uiteenzetting over het strijdend katholieke karakter van het AKVS, die de twijfels van de kerkelijke overheid over de godsdienstige orthodoxie moest wegnemen.

Tijdens zijn studententijd in Leuven was Sels onder andere secretaris van Met Tijd en Vlijt Met Tijd en Vlijt
Met Tijd en Vlijt was een Vlaamsgezind Studentengenootschap dat in 1836 aan de Leuvense universiteit werd opgericht en bleef bestaan tot na de Tweede Wereldoorlog. Het speelde tot 1875 e... Lees meer
(1923-1924) en in die functie ondertekende hij mee het manifest Handen af, dat werd opgesteld naar aanleiding van de Leuvense August Borms Borms, August
August Borms (1878-1946) speelde een prominente rol in de activistische collaboratie tijdens de Eerste Wereldoorlog en groeide nadien uit tot hét symbool van de amnestiebeweging, die een ... Lees meer
manifestatie op 10 februari 1924 en de daaropvolgende vraag van Franstalige studenten om de organisator Rarden Iserbyt Iserbyt, Rarden
Lees meer
, preses van het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond
Lees meer
, van de universiteit te verwijderen. Sels was lid van het bestuur van de Vlaamsch-Nationale Studiekring (onder voorzitter Paul-Felix Beeckman Beeckman, Paul-Felix
Paul-Felix Beeckman (1900-1978) was als student actief in het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond en het KVHV. Later engageerde hij zich binnen het VNV. Na de Tweede Wereldoorlog... Lees meer
) en ondervoorzitter van het Sint-Thomasgenootschap Sint-Thomasgenootschap
Het Sint-Thomasgenootschap was in 1897-1975 een godsdienstig genootschap in de Vlaamse universiteitssteden. De dominicaan Jules Callewaert voerde er de strijd aan voor de vernederlandsing... Lees meer
(onder voorzitter Gerard Romsée Romsée, Gerard
Lees meer
). In 1924-1925 zat hij de wetenschappelijke kring van de doctoraatsstudenten geneeskunde Taal en Kennis Taal en Kennis
Taal en Kennis was een Vlaamsgezinde studentenkring uit Leuven die begin 1903 werd opgericht door Frans van Cauwelaert, met als doel de vernederlandsing van het onderwijs en de wetenschap... Lees meer
voor. De kring weigerde eind juni 1925 de traditionele foto van de promovendi en de professoren te laten maken, omdat de vernederlandsing van de universiteit te traag verliep.

Vlaamse beweging in Lier

Na zijn studies bleef Sels zich inzetten voor de cultureel-politieke emancipatie van Vlaanderen en de volksontwikkeling. Dat was wat makkelijker door zijn familiale banden met het gezin Laporta in Lier. In dat stadje was de Vlaamse beweging overigens zeer levendig, met een stevig uitgebouwde zuil en deelname in het stadsbestuur van 1926 tot 1932 in een coalitie met de Vlaamsgezinde christendemocraten.

Sels was actief in het Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer
: als lid (vanaf 1934), als voorzitter van de Lierse afdeling (1936-1970), die tot de sterkste van Vlaanderen ging behoren, als voorzitter van de Antwerpse Gouwbond (1937-1965) en als lid van de raad van bestuur en ondervoorzitter van het hoofdbestuur (1957-1965). Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1938 kwam hij in Lier als twaalfde op de lijst van het Vlaamsch Nationaal Blok, waarop ook Felix Timmermans Timmermans, Felix
Felix Timmermans (1886-1947) is de auteur van een omvangrijk en veelgelezen oeuvre. Tot zijn bekendste romans horen Pallieter (1916) en Boerenpsalm (1935). Tijdens de Eerste Wereldoorlog ... Lees meer
als voorlaatste stond. Geen van beide werd verkozen, zoals verwacht, temeer omdat de katholieke partij, nog meer dan voorheen, veel Vlaamsgezinde democraten kon overtuigen. Nadien bleef Sels actief in het Vlaamse cultuurleven in Lier en in het Davidsfonds, zoals gezegd.

Literatuur

– L. Vos, Bloei en ondergang van het AKVS, 2 dln., 1982.
– L. Wils, Honderd jaar Vlaamse Beweging, III, 1989.
– T. van Hemeledonck, De geschiedenis van het Vlaams-nationalisme in het arrondissement Mechelen van 1920 tot 1940. Van democratische Frontpartij tot autoritair VNV en het fascistoïde Verdinaso, Vrije Universiteit Brussel, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1994.

Suggestie doorgeven

1975: Gaston Durnez (pdf)

1998: Nele Bracke

2023: Herwig De Lannoy

Databanken

Inhoudstafel