Laporta, August

August Laporta studeerde van 1875 tot 1881 aan het Klein Seminarie van Hoogstraten en daarna aan de Katholieke Universiteit van Leuven waar hij in februari 1889 promoveerde tot arts. Daarna vestigde Laporta zich als huisarts in Lier. Tijdens de Eerste Wereldoorlog verbleef hij met zijn familie in Lincoln in Engeland. Kort na zijn terugkeer in Lier overleed hij.

Studententijd

Laporta speelde een belangrijke rol in de katholieke Vlaamse studentenbeweging Katholieke Vlaamse studentenbeweging
De Katholieke Vlaamse Studentenbeweging was de georganiseerde deelname van de katholieke studerende jeugd aan de Vlaamse beweging. Ze leverde daartoe met haar grote aanhang van ca. 1875 t... Lees meer van het aartsbisdom Mechelen voor de Eerste Wereldoorlog. In het Klein Seminarie van Hoogstraten Klein Seminarie van Hoogstraten
Het Klein Seminarie van Hoogstraten (1835) kende tot na de Tweede Wereldoorlog een prominente Vlaamsgezinde scholierenbeweging. Lees meer was hij in 1878 medestichter van de collegebond De Vlaamsche Jongens. Hij onderhield als scholier ook goede contacten met de Mechelse seminaristen Frans Drijvers Drijvers, Frans
Frans Drijvers (1858-1914) was een Vlaamsgezind en sociaal bewogen priester die een belangrijke rol speelde in de katholieke Vlaamse studentenbeweging en de katholieke Vlaamse beweging vo... Lees meer en Gustaaf Janssens Janssens, Gustaaf
Gustaaf Janssens (1858-1902) was een katholiek priester, leraar en onderwijsinspecteur. Hij streefde er als scholier, student en leraar naar om de katholieke Vlaamse studentenbeweging in ... Lees meer die het plan hadden opgevat om een Vlaamsgezind scholierentijdschrift voor het aartsbisdom uit te geven. Toen dit tijdschrift met nieuwjaar 1881 begon te verschijnen onder de titel van De Student De Student
De Student was een katholiek scholieren- en studententijdschrift dat verscheen van 1881 tot in 1930. Het was voor 1914 het meest gezagvolle orgaan van de Katholieke Vlaamse Studentenbeweg... Lees meer spande Laporta zich in voor het werven van abonnees in zijn college. Vanaf nieuwjaar 1882 nam hij vervolgens, als tweedejaarsstudent in Leuven, de leiding van het tijdschrift in handen. Hij bleef hoofdredacteur tot in 1914.

Laporta engageerde zich als universiteitsstudent ook in de Vlaamse studentenbeweging in Leu­ven. Hij sloot zich aan bij het Geneeskundig Genootschap en zetelde van 1884 tot 1889 in het bestuur van Met Tijd en Vlijt Met Tijd en Vlijt
Met Tijd en Vlijt was een Vlaamsgezind Studentengenootschap dat in 1836 aan de Leuvense universiteit werd opgericht en bleef bestaan tot na de Tweede Wereldoorlog. Het speelde tot 1875 e... Lees meer . Hij werkte in 1886 mee aan de oprichting van de Vlaamsche Strijdersbond Vlaamsche Strijdersbond
Lees meer en nam in 1888 het voorzitterschap van deze vereniging waar. In hetzelfde jaar werd hij medewerker van het pas gestichte studententijdschrift Ons Leven Ons Leven
Ons Leven (1888) is een Leuvens studententijdschrift en het blad van het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond (KVHV). Lees meer . Hij was als student ook een gewaardeerde spreker op de studentenland- en gouwdagen die sinds 1883 in het aartsbisdom Mechelen werden georganiseerd.

Het Studentenverbond

Nadat Laporta zich in 1889 in zijn geboortestad Lier als arts had gevestigd, bleef hij zich inzetten voor de studentenbeweging. Hij was, samen met Joris Helleputte Helleputte, Joris
Joris Helleputte (1852-1925) heeft bijna een halve eeuw lang gewogen op de Belgische samenleving: als neogotisch architect, als gangmaker van sociale organisaties, inzonderheid de Belgisc... Lees meer , de drijvende kracht bij de oprichting in 1890 van het nationaal overkoepelende Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Katholiek Vlaamsch Studentenverbond (1890-1892) was de tweede kortstondige nationale overkoepeling van de katholieke Vlaamse studentenbeweging. Lees meer . Hij zetelde naast Hector Lebon en Emiel de Visschere in het hoofdbestuur als verantwoordelijke voor de provincies Antwerpen en Brabant. Dit verbond betekende voor hem de bevestiging van het katholieke karakter van de studentenbeweging en de afwijzing van een samenwerking met liberale flaminganten, zoals dat was gebeurd op sommige studentenland- en gouwdagen in de afgelopen jaren.Niettemin nam kardinaal Petrus L. Goossens Goossens, Petrus
Petrus Goossens (1827-1906) was aartsbisschop van Mechelen. In 1891-92 nam hij maatregelen tegen de Katholieke Vlaamse Studentenbeweging. Hij vaardigde tegelijk richtlijnen uit voor een g... Lees meer maatregelen tegen de studentenbeweging. In au­gustus 1891 verbood hij aan de seminaristen van zijn bisdom om nog deel te nemen aan Vlaamsgezinde bijeenkomsten. De werking van het Studentenverbond werd er zwaar door getroffen. Laporta mobiliseerde het protest tegen het bisschoppelijke verbod. Goossens werd van antwoord gediend in het pamflet Recht door Zee Recht door Zee (1891)
Recht door Zee was een pamflet van de katholieke Vlaamse studentenbeweging, dat verscheen in september 1891. Het tekende protest aan tegen het verbod van Kardinaal Goossens tegen de katho... Lees meer dat in september 1891 op aansturen van de Lierse arts en met medewerking van Mechelse seminaristen werd uitgegeven. De scherpe toon die in dit pamflet tegenover de kerkelijke overheid werd aangeslagen goot verder olie op het vuur. Seminarist Joseph Feskens werd als gevolg daarvan in november van hetzelfde jaar van het Grootseminarie van Mechelen weggestuurd. In de moeilijke maanden die op zijn wegzending volgden was Laporta voor Feskens een belangrijke steun. Toen de kardinaal in april 1892 ook de scholieren in zijn bisdom verbood lid te zijn van het Studentenverbond trachtte Laporta, samen met het hoofdbestuur van het Verbond, tevergeefs dit besluit te doen herroepen. Op de zitdag van de Katholieke Vlaamsche Landsbond Katholieke Vlaamse Landsbond (1919-1964)
De Katholieke Vlaamsche Landsbond (1919-1955) was de federatie van de Katholieke Vlaamsche Arrondissementsbonden, die als drukkingsgroep streed voor de vernederlandsing van Vlaanderen met... Lees meer (KVL) in 1893 deed Laporta uitgebreid verslag van het doel, de activiteiten en de tegenwerking tegen de studentenbeweging en nam hij de verdediging op zich van de belasterde Feskens. Mede dank zij dit pleidooi kon de studentenbeweging na enkele jaren van inzinking opnieuw opbloeien.

Verzoenende rol

Vanaf het midden van de jaren 1890 verminderde de actieve rol van Laporta in de Katholieke Vlaamse Studentenbeweging, hoewel hij nog betrokken was bij de heroprichting van de Ant­werps-Brabantse gouwbond in 1895. De oprichting van het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer (AKVS) in 1903 ging evenmin ongemerkt aan hem voorbij. Zo sprak hij nog op de studentengouwdagen in Lier in 1904, in Gent in 1908 en in Antwerpen in 1909. Laporta bleef nu evenwel op de achtergrond en fungeerde meer als een soort raadsman voor Vlaamsgezinde scholieren en studenten.

De nieuwe generaties van Vlaamsgezinde studerende jongeren die zich na 1900 aandienden hielden er overigens andere ideeën op na dan hun voorgangers van de 19de eeuw. Ze raakten sterk geïnspireerd door de ideeën van Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer . Terwijl Laporta en zijn leeftijdgenoten de studentenbeweging hadden opgevat als een mobilisatiekanaal voor de taalstrijd, beklemtoonde Van Cauwelaert het opvoedende en vormende karakter van de beweging. Deze nieuwe visie kreeg de overhand in De Student na de verjonging van de redactieploeg in 1901. Dat leidde tot spanningen met oudere redactieleden, in het bijzonder met Drijvers die de vroegere lijn wilde aanhouden. Laporta speelde in dit conflict een verzoenende rol. Hij bleef tegelijk het vertrouwen en het respect van de jongeren genieten. In 1905, bij het 25-jarige bestaan van De Student, verscheen van het tijdschrift een apart Laporta-nummer te zijner ere. Hij kreeg dat jaar ook een warme huldiging op de studentenlanddag in Lier. In 1908 droeg Van Cauwelaert de tweede uitgave van zijn boek Verhandelingen en Voordrachten, de toenmalige ‘catechismus van de studentenbeweging’, aan Laporta op.

Laporte en de ruimere katholieke Vlaamse beweging

Afgezien van zijn rol de studentenbeweging heeft Laporta ook een erg actieve bijdrage geleverd tot de ruimere katholieke Vlaamse beweging. Nadat hij zich in 1889 in Lier had gevestigd, richtte hij daar de Liersche Taalgilde op, die zich zowel richtte tot Vlaams-katholieke studerende jongeren als tot volwassenen. Hij behoorde tot de promotoren van de in 1890 opgerichte Katholieke Vlaamsche Landsbond en werd in 1892 verkozen in de middenraad van deze vereniging, als afgevaardigde van de provincie Antwerpen. In 1898 werd hij medeoprichter van de toonaangevende Vlaams-katholieke kring Eigen Leven Eigen Leven
Lees meer . Toen in 1906 in de schoot van deze vereniging onenigheid ontstond over het plan van Maria Belpaire Belpaire, Marie-Elisabeth
Marie-Elisabeth Belpaire (1853-1948) was een welgestelde Vlaamsgezinde auteur die verschillende projecten realiseerde ter promotie van de literatuur (zoals het tijdschrift Dietsche Warand... Lees meer om vertrouwen te stellen in Désiré Mercier Mercier, Désiré
Désiré Mercier (1851-1926) was van 1906 tot 1926 de kardinaal-aartsbisschop van het aarts­bisdom Mechelen. Hij was een vurig propagandist van het Belgisch patriottisme en leefde tijdens ... Lees meer en voorlopig af te zien van agitatie voor een wettelijke taalregeling in het middelbaar onderwijs, behoorde Laporta, met onder meer Joris Helleputte en Hendrik Persyn Persyn, Hendrik
Hendrik Persyn (1857-1933) raakte aan het college van Tielt geïnteresseerd in de blauwvoeterij. Hij engageerde zich in verschillende tijdschriften en genootschappen, waaronder Kwaepenninc... Lees meer , tot de tegenstanders van dat voorstel. Hij bleef voorstander van een taalwet voor het katholiek middelbaar onderwijs.

Laporta was verder ook erg actief in het Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer . Nadat hij in 1896 lid was geworden van de plaatselijke afdeling in Lier werd hij in 1899 tot ondervoorzitter en in 1904 tot voorzitter gekozen. Sinds 1899 had hij bovendien, als afgevaardigde van de Antwerpse gouwbond, zitting in het hoofdbestuur. Hij organiseerde als zodanig het belangrijke Davidsfondscongres in Lier waar een nieuwe start werd gegeven aan de organisatorische inrichting van de katholieke Vlaamse beweging die enkele jaren later zou resulteren in de oprichting van de Katholieke Vlaamsche Landsbond, als koepel van de provinciale Oud-Hoogstudentenbonden. Laporta was eerder overigens betrokken geweest bij de oprichting van de Antwerpse Oud-Hoogstudentenbond en zette zich, in het kader van die vereniging, constant in voor de taalstrijd. Hij was ten slotte ook medeoprichter van het Katholiek Vlaamsch Secretariaat en werd hiervan penningmeester.

Eerste Wereldoorlog

Tijdens de oorlog stond Laporta afwijzend tegenover het activisme. In Engeland kwamen zijn Vlaamse vrienden hem opzoeken, zoals Floris Prims Prims, Floris
Floris Prims (1882-1954) was een Vlaamsgezinde priester en historiograaf. Hij stond mee aan de wieg van de christelijke sociale beweging en schreef tal van historiografische werken over A... Lees meer , pater Jules Callewaert Callewaert, Jules
Dominicaan Jules Laurentius Callewaert (1886-1964) verwierf bekendheid als flamingantisch predikant. Zijn sympathie voor het VNV deed hem aan het begin van de Tweede Wereldoorlog de colla... Lees meer , Jan Bols Bols, Jan
Lees meer , Alfons van de Perre Van de Perre, Alfons
Lees meer en Frans Van Cauwelaert. Hij stond ook in contact met de Vlaamse studenten aan het front, werkte in 1916 mee aan het oorlogsnummer van Ons Leven en schreef regelmatig in het door Prims uitgegeven blad De Stem uit België De Stem uit België
De Stem uit België (1914-1919) was een Vlaams exilblad dat tijdens de Eerste Wereldoorlog werd uitgegeven vanuit Londen onder leiding van Floris Prims. Het weekblad was katholiek en Vlaam... Lees meer . Na zijn terugkeer in Lier in 1919 wilde hij beginnen aan de reorganisatie van het Davidsfonds en hield hij zich bezig met de activiteiten van het Vlaamsch Verbond. Hij overleed evenwel nog in datzelfde jaar.

De rol van Laporta in de Vlaamse beweging voor 1914 mag belangrijk worden genoemd. Zijn huis fungeerde als ontmoetingscentrum en vergaderplaats van verscheidene Vlaams-katholieke verenigingen. Hij was bevriend met vooraanstaande Vlamingen als Guido Gezelle Gezelle, Guido
Guido Gezelle (1830-1899) was een Vlaamse priester die de Vlaamse volkstaal verdedigde binnen het algemeen Nederlands. Hij verwierf grote bekendheid als lyrisch dichter van religieuze nat... Lees meer , Jan Bols, Jakob Muyldermans Muyldermans, Jakob
Lees meer , Helleputte en Van Cauwelaert. Ook de Fries Johan Winkler Winkler, Johan
Johan Winkler (1840-1916) was een Friese dialectoloog en naamkundige die vanaf de jaren 1880 interesse had voor de West-Vlaamse taalbeweging en volkscultuur. Hij sloot vriendschappen met ... Lees meer , die hij tot 'werkend buitenlid' van Met Tijd en Vlijt liet benoemen, behoorde tot zijn vriendenkring. Gezien zijn organisatorisch talent werd dikwijls op hem een beroep gedaan voor het praktische werk. Hij durfde het aan om in een vergadering van tegenstanders het Vlaamsgezinde standpunt te verdedigen. Hij werd ook gewaardeerd om zijn bemiddelende rol bij conflicten tussen Vlaamsgezinden. Voor de studenten bleef hij tot zijn dood een vertrouwensman. Hij werd daarom door Van Cauwelaert bedacht met de titel van ‘biechtvader der Vlaamse studenten’.