Van Eynde, Jos

Jos van Eynde was de zoon van een letterzetter en een strijkster. Hij volgde een onderwijzersopleiding aan de stedelijke normaalschool van Antwerpen en was tegelijkertijd avondmedewerker van Volksgazet Volksgazet
Volksgazet (1914-1978) was een Antwerps socialistisch dagblad, gesticht door Camille Huysmans en Willem Eekelers, dat regelmatig Vlaamsgezinde standpunten innam. Lees meer , de Antwerpse partijkrant van de toenmalige Belgische Werkliedenpartij Belgische Werkliedenpartij
Lees meer (BWP). Van grote invloed in zijn leven was zijn oom, een metaalbewerker en socialistisch voorman in Berchem die hem in contact bracht met Willem Eekelers Eekelers, Willem
Willem Eekelers (1883-1954) was een Antwerpse socialistische vakbondsleider en politicus die gedurende zijn carrière radicale Vlaamse standpunten innam. Lees meer , de directeur van Volksgazet. Van Eynde werd redactiesecretaris van het dagblad en leerde Eekelers, Camille Huysmans Huysmans, Camille
Camille Huysmans (1871-1968) was een Vlaamsgezinde socialistische politicus, die van 1933 tot 1940 burgemeester van Antwerpen was, tweemaal een ministerpositie bekleedde en een jaar lang ... Lees meer , Emmanuel de Bom De Bom, Emmanuel
Emmanuel de Bom (1868-1953) was een Vlaamse schrijver, redacteur, journalist en bibliothecaris. Lees meer en anderen goed kennen. Als journalist schreef hij over tal van binnen- en buitenlandse thema’s en maakte hij onder meer reportages over de Spaanse Burgeroorlog.

Hoofdredacteur van Volksgazet

Na de ontbinding van de Belgische Werkliedenpartij door voorzitter Hendrik de Man De Man, Hendrik
Lees meer in mei 1940, legde Van Eynde hem een plan voor om voor de Vlaamse gewesten één groot socialistisch blad uit te geven, om in het bezit te blijven van de eigen persen. Toen dat mislukte werd Van Eynde actief in de ondergrondse pers Pers
Van bij het ontstaan van de Vlaamse beweging vervulde de Nederlandstalige pers een belangrijke rol als spreekbuis. De veelheid aan Vlaamse kranten en (week)bladen die in de 19de en 20ste ... Lees meer . Op het einde van de Duitse bezetting kreeg hij van het verzet de volmacht om de krant na de bevrijding te laten verschijnen. Hij werd hoofdredacteur in 1944 en bleef dat tot 1977. De administratieve leiding lag bij A. Molter, maar na diens pensionering werd Van Eynde ook directeur. Van 1964 tot 1977 was Van Eynde gedelegeerd bestuurder van Uitgeverij Ontwikkeling, de uitgever van Volksgazet.

Polemist

Van Eynde was een felle en gevreesde polemist en debater, en stond bekend om zijn brutale stijl. Zijn harde kritieken en aanvallen op politieke tegenstanders leverden hem de bijnamen ‘De Polderbizon’ en ‘Kop van Eynde’ op. In toespraken en soms scherpe hoofdartikelen verdedigde hij de eenheid van de socialistische partij, zowel op communautair vlak als wat betreft de meningsverschillen tussen oud en jong, en links en rechts binnen de partij. Zijn tegenstanders kaatsten de bal ook terug: Bert d’Haese D'Haese, Bert
Bert D’Haese (1889-1982) was tijdens de Eerste Wereldoorlog betrokken bij het activisme en engageerde zich tijdens het interbellum in het Vlaams-nationalisme. Na de Tweede Wereldoorlog wa... Lees meer van De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer noemde Van Eynde een ‘politieke zuigeling’ en een ‘simpele duif’ toen die verklaarde dat de BSP de terugkomst van Leopold III van Saksen-Coburg, Leopold III
Leopold III (1901-1983) werd aan de vooravond van en tijdens de Tweede Wereldoorlog het boegbeeld van een autoritaire stroming in de Belgische politiek. Zijn controversiële houding en mee... Lees meer naar België nooit zou toestaan.

Politicus

Van Eynde combineerde zijn hoofdredacteurschap van Volksgazet met politieke mandaten. Vanaf 1946 (17 februari) zetelde hij in de Kamer van Volksvertegenwoordigers. In 1954 werd hij ondervoorzitter van de Belgische Socialistische Partij (BSP) en in 1969 minister van staat. Van 1971 tot 1973 was hij samen met Edmond Leburton voorzitter van de toen nog unitaire BSP. Van 1973 tot 1 maart 1975 deelde hij die functie met André Cools. Ondertussen zetelde hij van 1959 tot 1976 in de gemeenteraad van Berchem. Tweemaal werd hem een ministerpost aangeboden. Hij weigerde omdat hij geen afscheid wilde nemen van Volksgazet. In 1969 werd hij benoemd tot minister van staat.

Links flamingant

Ideologisch vormde het marxistische principe van de universele solidariteit tussen arbeiders zijn uitgangspunt. Van Eynde zette zich in voor de handhaving van het Belgisch staatsbestel zonder daarbij de belangen van de historisch achtergebleven Vlaamse bevolking over het hoofd te zien. Voor Van Eynde telde dus vooral de sociale inslag van de Vlaamse beweging. In een interview in 1978 zei hij: ‘De Vlaamse arbeider moet op grond van zijn belangen, verlangens en overtuigingen dichter staan bij de Waalse arbeider dan bij de Vlaamse kapitalist, zelfs als deze zijn taal spreekt.’ Hij bleef evenwel steeds de vrees koesteren dat de verovering van de culturele autonomie het sein zou betekenen voor de bevestiging van een klerikale overheersing van de Vlaamse gewesten, die zich zou spiegelen aan het verleden. Wilfried Martens Martens, Wilfried
Lees meer klaagt in zijn memoires dat Van Eynde zijn ‘federalistisch streven steevast gelijk [stelde] aan separatisme’. Van Eynde trok ook consequent van leer tegen de politiek van de regering- Tindemans Tindemans, Leo
De Vlaamse christendemocraat Leo Tindemans (1922-2014) leidde vier Belgische regeringen. Hij werd nadien CVP-voorzitter en later ook minister van Buitenlandse Zaken. Als minister van Geme... Lees meer .

Als volgeling van August Vermeylen Vermeylen, August
August Vermeylen (1872-1945) was een schrijver, literatuur- en kunsthistoricus, en socialistisch senator. In het tijdschrift Van Nu en Straks, waarvan hij de leiding had, publiceerde hij ... Lees meer , Huysmans en Herman Vos Vos, Herman
Herman Vos (1889-1952) engageerde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog in het activisme. Vanaf 1925 was hij parlementslid voor de Frontpartij. Toen het Vlaams-nationalisme zich in de jaren... Lees meer (vergelijk Eerste Vlaams socialistisch congres 1937) bleef Van Eynde de traditionele standpunten van de Vlaamse beweging trouw. Hij was kritisch over de eenzijdig federalistische inslag van de congressen van de Waalse BSP-fractie in Doornik (maart 1967) en Verviers (november 1967). Zijn standpunt blijkt ook uit zijn uitspraken over de anti-Vlaamse houding van de Brusselse Franstalige socialisten bij de verkiezingen van 1968, na het Vlaams socialistische congres van Klemskerke (14-15 oktober 1967): ‘Wij kennen geen Vlaamse leeuw en geen Waalse haan, voor ons volstaat de rode vlag’. Hij bood zijn onvoorwaardelijke steun aan de Rode Leeuwen, de Vlaamse socialistische lijst in het arrondissement Brussel, in 1968 en 1971.

Einde van Volksgazet

Volksgazet, in 1914 opgericht door Camille Huysmans, ging op 14 juli 1978 roemloos ten onder in een faillissement. Dat de tijd van de partijgebonden pers voorbij was en dat een krant ook een commercieel product was geworden, ging er bij Van Eynde niet in. Een samenwerking met de Gentse zusterkrant Vooruit Vooruit (1884-1991)
Vooruit (1884-1991) was een Gents socialistisch dagblad waarin heel wat bijdragen verschenen van Vlaamse intellectuelen. In 1978 werd het blad een regionale editie van De Morgen, om in 19... Lees meer zag hij ook niet zitten. In 1978, na het faillissement, ontstond uit een fusie van de restanten van Volksgazet en de Vooruit uiteindelijk De Morgen De Morgen
De in 1978 opgerichte krant De Morgen evolueerde van een socialistisch naar een algemeen informatief dagblad. Lees meer , met Paul Goossens Goossens, Paul
Lees meer als eerste hoofdredacteur.