Van Langendonck, Prosper (1862-1920)

Persoon
Ruben Mantels (2023, aanvulling), Jean-Paul Lissens (1998)

Prosper van Langendonck (1862-1920) was een dichter en letterkundige die zich ook inzette voor de Vlaamse beweging in Brussel.

Geboorte
Brussel, 15 maart 1862
Overlijden
Brussel, 7 november 1920
Leestijd: 4 minuten

Hoewel zijn oeuvre beperkt is, wordt Van Langendonck naast Guido Gezelle Gezelle, Guido
Guido Gezelle (1830-1899) was een Vlaamse priester die de Vlaamse volkstaal verdedigde binnen het algemeen Nederlands. Hij verwierf grote bekendheid als lyrisch dichter van religieuze nat... Lees meer
en Karel van de Woestijne Van de Woestijne, Karel
Karel van de Woestijne (1878-1929) was een Gentse dichter, prozaïst, criticus en journalist. Hij engageerde zich als gematigd flamingant binnen de Vlaamse beweging en was tijdens de Eerst... Lees meer
tot de grootste Vlaamse dichters van zijn generatie gerekend. Zijn invloed op het literaire Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer
leven en in het bijzonder op de generatie van Van Nu en Straks Van Nu en Straks
Van Nu en Straks (1893-1901) was een literair en cultureel tijdschrift, dat voor Vlaanderen vernieuwend was doordat het aansloot bij internationale eigentijdse denkrichtingen zoals het an... Lees meer
was groot. Naast zijn dichterschap was hij ook actief begaan met de Vlaamse beweging in Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer
.

Biografie

Van Langendonck werd op 15 maart 1862 geboren in Brussel en overleed er op 7 november 1920. Hij groeide op in Haacht en Mechelen, maar voltooide zijn humaniora aan het Brusselse Saint-Louisinstituut. In 1880 liet Van Langendonck zich inschrijven in de faculteit Letteren en Wijsbegeerte. Na één jaar moest hij zijn nochtans succesvolle studie opgeven om, na het overlijden van zijn moeder, zijn blind wordende vader bij te staan in de zorg voor het onderhoud van het gezin.

Na een aantal baantjes als bediende kon hij vanaf 1888 terecht als ambtenaar op de vertaaldienst van het ministerie van Justitie; van 1898 tot 1919 was hij werkzaam op de vertaaldienst van het parlement. Zijn familiale situatie was bepaald somber: hij had een zorgbehoevende vader, een zenuwzieke zuster die opgenomen was in Geel en er in 1940 overleed, en een volstrekt ongelukkig huwelijk; allemaal factoren die zijn zwakke gestel nog ondermijnden. De periode van 1882 tot 1900 was de actiefste van zijn leven.

Vlaamsgezind engagement

Ondanks zijn beperkingen en belemmeringen nam Van Langendonck deel aan de Vlaamse beweging. Hoewel hij zich politiek lang niet onbetuigd liet – hij behoorde tot de kring van de stichters en propagandisten van de Vlaamsche Volkspartij Vlaamsche Volkspartij
De Vlaamsche Volkspartij (1892) was een Brusselse progressieve en liberale partij. Ze streefde naar vervlaamsing en democratisering van het openbare leven. Electoraal bleef het succes uit... Lees meer
en van de Vlaamsche Bond Vlaamsche Bond
De Vlaamsche Bond was een Vlaamsgezinde en vrijzinnige scholierenvereniging, opgericht in 1901 aan het Koninklijk Atheneum in Antwerpen, met antiburgerlijke trekken. De vereniging was ond... Lees meer
van het Arrondissement Brussel – was zijn invloed overwegend literair. In 1882 werd hij te Brussel lid van De Distel De Distel
De Distel was een in 1881 door Jan-Matthijs Brans en Jan Baptist Janmoulle te Brussel opgericht Nederlandstalig letterkundig genootschap, met als kenspreuk ‘Stekelig, niet hekelig’. ... Lees meer
, een letterkundig genootschap dat hij mee hielp reorganiseren en waarvan hij de nieuwe statuten opstelde. Hij nam herhaalde malen het voorzitterschap waar en bleef er tot 1908 stelselmatig de vernieuwing van de Vlaamse letterkunde bewerken.

Van Nu en Straks

Door zijn bezonnen en intelligente optreden verwierf hij groot respect bij de jongste leden van het genootschap, onder wie August Vermeylen Vermeylen, August
August Vermeylen (1872-1945) was een schrijver, literatuur- en kunsthistoricus, en socialistisch senator. In het tijdschrift Van Nu en Straks, waarvan hij de leiding had, publiceerde hij ... Lees meer
, met wie hij in 1893 het tijdschrift Van Nu en Straks oprichtte. Hoewel hij weinig op de voorgrond trad en katholiek was, was zijn invloed op de revolutionaire en anarchistischgezinde jongeren aanzienlijk. Hij behoedde hen voor een al te verregaand individualisme en wees hun de weg naar een gemeenschapskunst die, gebruikmakend van de grote ideeënstromingen in het buitenland, het eigen volk een groter zelfbewustzijn en een dieper expressievermogen moest geven.

Het was trouwens ook dankzij het inzicht van Van Langendonck dat de beweging van Van Nu en Straks aansluiting zocht bij de West-Vlaamse traditie van Guido Gezelle, Hugo Verriest Verriest, Hugo
De Vlaamsgezinde en progressieve priester en letterkundige Hugo Verriest (1840-1922) was een van de belangrijkste intellectuele inspirators van de katholieke flamingantische scholieren- e... Lees meer
en Albrecht Rodenbach Rodenbach, Albrecht
Albrecht Rodenbach (1856-1880) was een West-Vlaams studentenleider en dichter, die een sleutelrol speelde in het ontstaan van de Blauwvoeterij en de katholieke Vlaamse studentenbeweging. ... Lees meer
, bij wie de synthese van individu en gemeenschap, poëzie en leven, esthetiek en ethiek, reeds aanwezig was. Behalve redactielid van Van Nu en Straks (1893-1894; 1896-1903) werd Van Langendonck door de jongeren ook opgenomen in de redactie van Vlaanderen Vlaanderen (1903-1907)
Lees meer
(1903-1907).

Oeuvre en overlijden

Van Langendoncks oeuvre is vrij beperkt. Naast enkele geruchtmakende opstellen, zoals ‘De Vlaamsche Parnassus’ (1888) en ‘De Herleving der Vlaamsche Poëzij’ (1893-1894), waarmee hij de baanbreker werd voor een nieuwe literaire kritiek in Vlaanderen, publiceerde hij slechts één verzenbundel (Verzen, 1900, meerdere herdrukken en edities), waarin hij de tragiek van zijn bestaan op intense wijze onder woorden bracht.

In maart 1919 werd hij vervroegd op pensioen gesteld, deels als gevolg van beschuldigingen van activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
omwille van zijn vriendschappelijke betrekkingen met de Duitse dichter en Gezellevertaler Rudolf Schröder Schröder, Rudolf
Rudolf Alexander Schröder (1878-1962) begon zijn activiteit als vertaler en bemiddelaar van Vlaamse literatuur als censor tijdens de Eerste Wereldoorlog en zou voor dat pionierswerk ook v... Lees meer
, deels vanwege zijn sterk ondermijnde en door krankzinnigheid bedreigde psychische toestand. Hij verloor het bezit van zijn geestelijke vermogens en overleed op 7 november 1920 in het Sint-Janshospitaal.

Werken

– Herleving der Vlaamsche poëzij, in: Van Nu en Straks, jg. 1, 1893, pp. 26-37 en jg. 2, 1894, pp. 43-44.
– De Vlaamsche Parnassus, in: Nederlandsche Dicht- en kunsthalle, jg. 10, 1888, pp. 564-574.
– Verzen, 1900.

Literatuur

– F. Toussaint van Boelaere, Prosper Van Langendonck: essay (teksteditie met inleiding en aantekeningen door R. Vervliet), 1996.
– G. Schmook, Prosper van Langendonck en zijn verhouding tot "De Distel" (19.VIII.1882 8.II.1908), in: Verslagen en Mededelingen van de KVATL, 1957, pp. 439-537.
– R. Vervliet, Prosper van Langendonck, in: A. Zuiderent, H. Brems, T. van Deel en S. Bax (red.), Kritisch lexicon van de moderne Nederlandstalige literatuur, 2001.
– W. van den Berg en P. Couttenier, Alles is taal geworden. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1800-1900, 2016, pp. 666-668.

Suggestie doorgeven

1973: Laetitia Jansseune (pdf)

1998: Jean-Paul Lissens

2023: Ruben Mantels

Databanken

Inhoudstafel