Wildiers, Max

Persoon
Godfried Kwanten (2023, tekstredactie), Godfried Kwanten (1998)

Max Wildiers (1904-1996) was theoloog en publicist. Hij engageerde zich in diverse Vlaamsgezinden (studenten)bewegingen en kringen.

Volledige voornaam
Norbertus Maximiliaan
Pseudoniem
Scrutator
Geboorte
Antwerpen, 29 juli 1904
Overlijden
Ekeren, 17 augustus 1996
Leestijd: 3 minuten

Max Wildiers was afkomstig uit een uitgesproken Vlaamsgezind en christendemocratisch milieu en raakte al vroeg betrokken bij de activiteiten van zowel de Vlaamse studentenbonden als de sociale kringen voor arbeiderskinderen in de Antwerpse volkse parochies. Voor zijn humaniora stuurde Wildiers' vader hem naar het college van Neerpelt, toen het enige Belgische college met een Nederlandstalige humaniora. Wildiers werkte mee aan De Student De Student
De Student was een katholiek scholieren- en studententijdschrift dat verscheen van 1881 tot in 1930. Het was voor 1914 het meest gezagvolle orgaan van de Katholieke Vlaamse Studentenbeweg... Lees meer
, en was ooggetuige van het neerschieten van Herman van den Reeck Van den Reeck, Herman
Herman van den Reeck (1901-1920) was een Vlaamsgezinde links-radicale student, die zich van 1916 tot zijn overlijden in 1920 engageerde in de activistische jongerenbeweging. Toen Van den ... Lees meer
tijdens de 11 juli-stoet in Antwerpen (1920). In 1923 trad hij in bij de kapucijnen. Aan de Gregoriana in Rome promoveerde hij met een studie over het theologisch werk van Albert Schweitzer. Na zijn terugkeer werd hij professor aan het seminarie van zijn orde in Izegem. Zijn onvrede met de (neo)thomistische lesinhouden maakte in 1940 een einde aan deze opdracht. Hij begon de studies biologie in Leuven en gaf les aan de Sociale School in Heverlee en aan de Katholieke Vlaamse Hogeschool voor Vrouwen Katholieke Vlaamse Hogeschool voor Vrouwen
De Katholieke Vlaamse Hogeschool (voor Vrouwen) is een instituut dat in 1919 werd opgericht dankzij Marie-Elisabeth Belpaire, die het gebouwencomplex aan de De Bomstraat in Antwerpen ter ... Lees meer
in Antwerpen. Samen met Maurits van Haegendoren Van Haegendoren, Maurits
Maurits van Haegendoren (1903-1994) was een Vlaamse historicus, rijksarchivaris, politicus en publicist. Hij leidde vanuit een Vlaamsgezinde overtuiging het Vlaams Verbond van Katholieke ... Lees meer
weerde hij Duitse én franskiljonse Franskiljon
'Franskiljon' is in het traditionele flamingantische discours de benaming van een voorstander en bevorderaar van de verfransing in Vlaanderen. Het begrip kenmerkt iemand die overtuigd is ... Lees meer
invloeden uit de scoutsbeweging (zie: Jeugdbeweging Jeugdbeweging
Lees meer
). De oorlog en zijn nasleep tekenden Wildiers uitermate. Geconfronteerd met de gevolgen van de repressie Repressie
Lees meer
– ook in de eigen familie – lenigde hij met ingezamelde gelden de materiële nood van vele Vlaamse gezinnen. Als medestichter en aalmoezenier van de Zilvermeeuwtjes De Zilvermeeuwtjes
De Zilvermeeuwtjes was een naoorlogse Vlaams-nationalistische jeugdvereniging uit Brussel. Lees meer
moest hij optornen tegen de obstructiepolitiek van kardinaal Ernest-Joseph van Roey Van Roey, Ernest-Joseph
Ernest-Joseph van Roey (1926-1961) was Kardinaal-Aartsbisschop van Mechelen. Hij aanvaardde geleidelijk de onvermijdelijkheid van een eentalig Vlaanderen en bestreed het Vlaams-nationalis... Lees meer
. Voorts was hij onder meer raadsman en bestuurslid van Boekengilde De Clauwaert De Clauwaert
Boekengilde en cultuurvereniging De Clauwaert startte in 1948 met het uitgeven van literair werk van Vlaamse auteurs die met de repressie te maken hadden gekregen. Nadien werd de groep va... Lees meer
. Decennialang bleef Wildiers een vurig pleitbezorger van de amnestiegedachte.

In 1950 vestigde Wildiers zich in Sint-Job-in-'t-Goor en wijdde er zich vooral aan studie en wetenschappelijk werk. Hij werd onder andere specialist en mede-uitgever van het theologisch-filosofisch werk van de Franse paleontoloog en jezuïet Teilhard de Chardin en droeg via publicaties en voordrachten als geen ander bij tot de verspreiding van diens –  door Rome veroordeelde – ideeëngoed. Ook Wildiers zelf rekende in zijn publicaties definitief af met een neothomistisch geïnspireerd en een door de natuurwetenschappen achterhaald wereldbeeld. Het in 1973 verschenen en daarna verscheidene keren herwerkte Wereldbeeld en Theologie bood een goede synthese van zijn opvattingen. Zijn wetenschappelijk werk leidde vanaf de jaren 1960 tot verscheidene doceeropdrachten aan Amerikaanse universiteiten. Ook aan de Leuvense universiteit kreeg Wildiers vanaf 1969 een opdracht, doch slechts nadat, door de splitsing van deze instelling, het Franstalig veto tegen hem was weggevallen.

Als productief publicist over theologisch-filosofische en cultureel-historische thema's en veelgevraagd spreker gaf Wildiers steeds blijk van een Vlaams en sociaal geëngageerd gedachtegoed. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkte hij mee aan Nieuw Vlaanderen Nieuw Vlaanderen (1934-1944)
Nieuw Vlaanderen (1934-1944) had als uitgangspunt de eentaligheid van Vlaanderen. Door zijn federalistische stellingname midden jaren 1930 was het blad radicaler dan de katholieke partij ... Lees meer
. In De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer
gaf hij vanaf de jaren 1950, vooral onder het pseudoniem van Scrutator zijn visie ten beste over de actualiteit en lag hij aan de basis van de Standaard der Letteren. Hij bleef pleiten voor een zo ruim mogelijke Vlaamse zelfstandigheid, voor een autonoom, democratisch Vlaanderen met een grote Europese en mondiale openheid. Het Vlaamse beleid inzake onderwijs, wetenschap, onderzoek en kunst en cultuur volgde hij kritisch, hierbij waarschuwend voor zelfingenomenheid of een al te grote dominantie van technisch-industriële en economische overwegingen. Vanaf de jaren 1980 ook door de Vlaamse overheid meermaals gelauwerd omwille van zijn wetenschappelijke en maatschappelijke verdiensten, bleef Wildiers contacten onderhouden met Vlaamse tenoren uit de politieke, cultureel-wetenschappelijke en sociaal-economische wereld.

Werken

– Wereldbeeld en Theologie van de Middeleeuwen tot vandaag, 1973.

Literatuur

– J. Florquin, Ten huize van.., dl. 7, 1971.
– G. Durnez, De Standaard. Het levensverhaal van een Vlaamse krant, dl. 2, 1993.
– KADOC-Inventaris van het archief Norbertus Max Wildiers, 1993.

Suggestie doorgeven

1975: Joos Florquin (pdf)

1998: Godfried Kwanten

2023: Godfried Kwanten

Databanken

Inhoudstafel