Ryckeboer, Louis

Persoon
Nico Van Campenhout (2023, aanvulling), Gaston Durnez (1998)

De Vlaamsgezinde katholiek en jurist Louis Ryckeboer (1900-1975) was vanaf 1932 stadssecretaris van Mechelen. Na de Tweede Wereldoorlog werd hij uit die functie geschorst en ontslagen. Later werd hij erkend als burgerlijk weerstander en in eer hersteld. Onder het pseudoniem Lods werkte hij vanaf de jaren 1930 tot kort voor zijn overlijden mee aan de krant De Standaard.

Volledige voornaam
Louis Fernand Corneille
Pseudoniem
Zeger Beek
Seger Beek
Lods
Romulus Pot
Rijkaard Lode Bauer
Alternatieve naam
Louis Rijckeboer
Geboorte
Antwerpen, 25 november 1900
Overlijden
Mechelen, 15 maart 1975
Leestijd: 5 minuten

Louis Ryckeboer was van West- en Frans-Vlaamse origine en doorliep de middelbare school aan het Sint-Jan Berchmanscollege in zijn geboortestad Antwerpen. In 1924 promoveerde hij aan de Leuvense universiteit tot doctor in de rechten. Tot 1929 was hij advocaat in Antwerpen, daarna werkte hij als ambtenaar bij het ministerie van Arbeid en in 1932 werd hij aangesteld tot stadssecretaris van Mechelen.

Stadssecretaris van Mechelen

Ryckeboer, die vanaf 1 juli 1945 de facto uit zijn ambt was ontzet, werd op 26 februari 1948 met terugwerkende kracht in die functie geschorst en vervolgens ontslagen door een vrijzinnige bestuursmeerderheid van liberalen en socialisten, met de socialist Antoon Spinoy Spinoy, Antoon
Antoon Spinoy (1906-1967) was een socialistisch minister en burgemeester van Mechelen. Hij voerde een beleid van economische expansie door industriële reconversie. Hij was een tegenstande... Lees meer
als burgemeester. Daarbij werd geargumenteerd dat hij zijn functie was blijven uitoefenen tijdens de Duitse bezetting.

De Christelijke Volkspartij Christelijke Volkspartij
Lees meer
(CVP) was, ondanks electoraal succes bij de gemeenteraadsverkiezingen van november 1946, buiten de bestuurscoalitie gehouden en voor het eerst sinds 1900 was de burgemeester geen katholiek. De Mechelse CVP beschouwde de ambtsontzetting van de Vlaamsgezinde katholiek Ryckeboer als een afrekening en een uitwas van de epuratie, aangezien - zo werd betoogd - de Belgische hogere overheid functionarissen had gevraagd om tijdens de oorlog te blijven werken. In 1959 werd Ryckeboer, die ondertussen een rechtszaak had ingespannen tegen zijn voormalige werkgever, erkend als burgerlijk weerstander. Begin 1963 werden zijn schorsing en ontslag vernietigd en ongedaan gemaakt. Intussen werd Mechelen sinds de gemeenteraadsverkiezingen van 1958 bestuurd door een coalitie van socialisten en christendemocraten. Op 23 december 1964, toen Spinoy als minister enkel titelvoerend burgemeester was en de christendemocraat Jos de Saeger De Saeger, Jos
Jos de Saeger (1911-1998) voerde als CVP-politicus in Mechelen en als minister van Openbare Werken een beleid van economische expansie en ijverde als partijleider voor een verregaande fed... Lees meer
er het hoogste stedelijke politieke ambt bekleedde, werd Ryckeboer door de Mechelse gemeenteraad in ere hersteld. De titel van ere-stadssecretaris mocht hij – hoewel hij daartoe een vraag had ingediend – echter niet voeren.

In de krant Gazet van Mechelen publiceerde Ryckeboer tussen 24 oktober en 25 december 1956 in 64 afleveringen een verslag over de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
in Mechelen (8 mei 1940-8 mei 1945), dat zeker niet leest als een apologie. Het feitelijke relaas, met slechts af en toe meer persoonlijke terzijdes, handelt vooral over de dagdagelijkse gebeurtenissen - van bombardementen tot rantsoenering - en over een aantal ontwikkelingen in en rond het college van burgemeester en schepenen en de perikelen rond de Bevrijding in september 1944.

Tot 1960 was Ryckeboer werkzaam als adviseur bij ministeriële CVP-kabinetten en als secretaris van een aantal opeenvolgende CVP-ministers. In 1960 werd hij benoemd tot adviseur algemeen bestuur en docent aan de toenmalige Universitaire Faculteiten Sint-Ignatius (UFSIA) in Antwerpen, wat hij bleef tot zijn emeritaat in 1970.

Publicist en kroniekschrijver

Ryckeboer was van 1928 tot 1932 redactiesecretaris van het Rechtskundig Tijdschrift Rechtskundig Tijdschrift (voor Vlaamsch-België)
Het Rechtskundig Tijdschrift (voor Vlaamsch-België) (1897-1964) evolueerde van een gematigd Vlaamsgezind juridisch blad naar een apolitiek vakblad. Tijdens de Tweede Wereldoorlog sympathi... Lees meer
, dat de juridische wetenschap en praktijk in het Nederlands promootte en stichtte in 1932 mee de Vereniging voor Beschaafde Omgangstaal Vereniging Algemeen Nederlands
De Vereniging Algemeen Nederlands (VAN) ontstond in 1978 als opvolger van de Vereniging voor Beschaafde Omgangstaal (VBO). De VBO, opgericht in 1932, had het als doel het bevorderen van c... Lees meer
(VBO). Hij was ook actief binnen het Verbond van Vlaamse Academici Verbond der Vlaamse Academici
Het Verbond der Vlaamse Academici was een drukkingsgroep die de Vlaamse hooggeschoolden moest verenigen. Het was de voortzetting van het Algemeen Vlaams Oud-Hoogstudentenverbond, dat mee ... Lees meer
(VVA) en vanaf 1966 lid van het IJzerbedevaartcomité.

Van 1930 tot in de jaren 1970 werkte Ryckeboer onder het pseudoniem Lods mee aan De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer
. In zijn cursiefjes onder de kop ‘In den Uil’ becommentarieerde hij het dagelijkse reilen en zeilen in België en de wereld kritisch en scherpzinnig, maar ook humoristisch en pittoresk. Van 1944 tot 1947, toen deze krant een verschijningsverbod was opgelegd, deed hij hetzelfde onder de titel ‘In den Oude Uil’ in het Gentse dagblad Het Volk Het Volk
Het Volk (1891-2008) was de Gentse krant van de christelijke arbeidersbeweging. Lees meer
. Van bij de oprichting in 1934 schreef hij onder de schuilnaam Zeger Beek ook voor het weekblad Nieuw Vlaanderen Nieuw Vlaanderen (1934-1944)
Nieuw Vlaanderen (1934-1944) had als uitgangspunt de eentaligheid van Vlaanderen. Door zijn federalistische stellingname midden jaren 1930 was het blad radicaler dan de katholieke partij ... Lees meer
, dat een concentratie van de rechtse en katholieke stromingen in Vlaanderen bepleitte. De hele tijd dat het bestond leverde hij onder de nom de plume Romulus Pot bijdragen voor het anti-repressieblad Rommelpot Rommelpot
Lees meer
(1945-1949).

Ryckeboer, ‘een pionier in de cursiefjeswereld van de Vlaamse pers’, publiceerde meerdere bloemlezingen uit zijn journalistiek werk. Eén daarvan, Wetstraat uit 1966, werd ingeleid door CVP-prominent Gaston Eyskens Eyskens, Gaston
Gaston Eyskens (1905-1988) was een Vlaamsgezinde katholieke econoom en politicus, die onder andere eerste minister was ten tijde van de Koningskwestie en aan de basis lag van de eerste st... Lees meer
, die de auteur omschreef als ‘iemand die er vele jaren is rondgegaan, geruisloos, maar met het vlammetje van de humor in het oog’. In 1963 stond Ryckeboer in voor de rubriek ‘Het Kijkglas’ van het toenmalige Derde Programma (nu Klara) van de BRT-radio, die werd voorgelezen door Jef Burm.

Een veel terugkerend thema in Ryckeboers journalistieke stukken was dat België België
Geen Vlaamse beweging zonder België. Het is ook onmogelijk om België te begrijpen zonder de geschiedenis van de Vlaamse beweging erbij te betrekken. Tussen het ontstaan van een culturele ... Lees meer
op diverse niveaus en in tal van opzichten veel te danken had aan tweetalige Vlamingen zoals hij, die zich aanpasten aan Nederlandsonkundigen door Frans te spreken en te schrijven. Ryckeboer deed dat zelf onder meer in zijn contacten met de Mechelse burgemeester en senator voor de katholieke partij Karel Dessain (1871-1944), die - afgezien van publieke gelegenheden zoals de gemeenteraadsvergaderingen, waar het vanaf een bepaald moment wettelijk niet anders kon - altijd Frans sprak. Een synthese van zijn decennialang herhaalde beschouwingen daarover presenteerde hij in een bijdrage met als titel ‘Vaarwel aan de generatie met de twee gezichten. Vlamingen die voor de eenheid zorgden door wat Vlaams ernaast te schrijven’ in De Standaard van 20 maart 1968: ‘Ik zeg dat de staat België een flinke kaars mag branden voor ons. (…) Als er een iemand voor de staat geijverd heeft, zijn wij het wel geweest, de Vlamingen die de universiteit achter de rug hadden toen ze in het Nederlands begon te doceren’.

Werken

– Rijkaard Lod. Bauer, Zakspiegel historiael. Vlaanderen door de laatste jaren heen, 1933.
– id., Boerenjongens, 1942.
– Leeuwenmuilen en Pantoffelbloemen, 1942.
– Bevattelijk en Belgisch treinboek, 1946.
– Wetstraat, 1966.

Literatuur

– M. Wildiers, E. Claes, W. Melis en G. Durnez, Een vlucht van 5.000 uilen, in: De Standaard, 30 december 1964.
– P. Hardy, De schertsende chroniqueur, in: Gazet van Antwerpen, 12 februari 1967.
– G. Durnez, Louis Ryckeboer overleden, in: De Standaard, 17 maart 1975.
– Lods, in: ’t Pallieterke, 27 maart 1975.
– Lods. Dr. jur. Louis Ryckeboer, in: De IJzertoren, mei 1975, pp. 1-2.
– G. Durnez, De Standaard. Het levensverhaal van een Vlaamse krant, dl. 1, 1985.
– N. van Campenhout, Louis Ryckeboer en de communautaire verhoudingen in België, in: WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging, jg. 82, 2023, nr. 4.

Suggestie doorgeven

1975: Gaston Durnez (pdf)

1998: Gaston Durnez

2023: Nico Van Campenhout

Inhoudstafel