Serrure, Constant P.
Constant Philippe Serrure (1805-1872) was een Gentse historicus, bibliofiel, numismaat, cultuurflamingant en filoloog. Hij was tevens hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Gent.
Constant Serrure was net als Jan Frans Willems Willems, Jan Frans
Jan Frans Willems (1793-1846), de “vader van de Vlaamse beweging”, was dichter, polemist, filoloog, tekstediteur en initiatiefnemer of lid van tal van academies en genootschappen in binne... Lees meer en Philip Blommaert Blommaert, Philip M.
Lees meer een cultuurflamingant die filologische belangstelling voor het Middelnederlands koppelde aan een Vlaamsgezind engagement. Hij bezorgde verschillende edities van Middelnederlandse handschriften en legde een belangrijke privécollectie aan, zowel in omvang als kwaliteit. Zijn naam als filoloog leeft voort in de Heber-Serrurecodex. Serrure werd in december 1835 hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Gent en doceerde er zowel geschiedenis als Nederlandse letterkunde. Van 1855 tot 1857 was hij rector van dezelfde universiteit. Zijn betekenis voor de Vlaamse beweging situeert zich op literair-historisch en cultureel vlak.
Jeugd en studententijd
Constant Serrure werd op 22 september 1805 geboren in Antwerpen. Hij studeerde aan het Antwerpse atheneum en startte al op jonge leeftijd, gestimuleerd door Willems, die hem onder zijn hoede nam, met het verzamelen en bestuderen van handschriften. Die bibliofiele en filologische activiteiten zette hij verder tijdens zijn rechtenstudie (1826-1832) aan de Leuvense universiteit. Hij was er medestichter van een Leuvensche Studenten Maatschappij en raakte tijdens zijn studies geïnteresseerd in de numismatiek, een vak dat hij naast de filologie zou gaan beoefenen. Net als bij de handschriften verzamelde en bestudeerde Serrure voornamelijk munten en penningen afkomstig uit de Nederlanden.
Letterkunde en bibliofilie
Serrure was internationaal bekend als verzamelaar. Hij had tussen 1827 en 1837 het Handschrift-Van Hulthem in zijn bezit en kopieerde het als eerste integraal. Zijn tekstuitgaven liet hij onder meer verschijnen in de Nederduitsche Letteroefeningen Nederduitsche Letteroefeningen
Nederduitsche Letteroefeningen was het eerste Nederlandstalige literaire tijdschrift dat na de Belgische omwenteling verscheen. Lees meer , een letterkundig blad dat hij in 1833 samen met Blommaert had opgericht, het Kunst- en Letterblad Kunst- en Letterblad
Het Kunst- en Letterblad (1840-1845) was een tijdschrift dat van 1840 tot 1843 in Gent en daarna in 1844 en 1845 in Antwerpen verscheen. Het besteedde aandacht aan de Nederlandstalige lit... Lees meer (1840-1842) en het Vaderlandsch Museum Vaderlandsch Museum voor Nederduitsche Letterkunde, Oudheid en Geschiedenis
Het Vaderlandsch Museum voor Nederduitsche Letterkunde, Oudheid en Geschiedenis was een filologisch en historisch tijdschrift dat in Gent verscheen tussen 1855 en 1863. Lees meer , een tijdschrift dat hij tussen 1855 en 1863 nagenoeg enkel vulde met Middelnederlandse edities, onder meer van het Handschrift-Van Hulthem. Verder vonden zijn tekstuitgaven plaats in het kader van de Maetschappy der Vlaemsche Bibliophilen Maetschappy der Vlaemsche Bibliophilen
De Maetschappy der Vlaemsche Bibliophilen was een Gentse vereniging van filologen en historici, in 1839 opgericht door onder meer Philip M. Blommaert en Constant P. Serrure. Lees meer , waarvan hij in 1839 medestichter was. Serrure was in 1833 ook medestichter en tot 1856 betrokken bij de Messager des sciences et des arts en Belgique.
Universitaire carrière
In 1830 legde Serrure een aanbod naast zich neer om op 25-jarige leeftijd Leuvens hoofdbibliothecaris te worden. In 1832 werd hij archivaris, vanaf 1833 conservator van het Provinciaal Archief van Oost-Vlaanderen in Gent. In 1835 werd hij als buitengewoon hoogleraar (vanaf 1844 als gewoon hoogleraar) aan de Rijksuniversiteit Gent benoemd voor de geschiedenis van België België
Geen Vlaamse beweging zonder België. Het is ook onmogelijk om België te begrijpen zonder de geschiedenis van de Vlaamse beweging erbij te betrekken. Tussen het ontstaan van een culturele ... Lees meer en de middeleeuwse geschiedenis; vanaf 1854 doceerde hij ook Nederlandse letterkunde, waarbij Jacob Frans Heremans Heremans, Jacob
Lees meer hem bijstond als lector voor de cursus Nederlandse literatuur van de moderne tijd.
Tussen 1855 en 1857 was Serrure rector van de universiteit. Het werd een bewogen mandaat als gevolg van levensbeschouwelijke kwesties, maar ook als gevolg van zijn moeilijke karakter en bedenkelijke praktijken als verzamelaar. Die hadden hem bijvoorbeeld ook voor geruime tijd de vriendschap met Willems gekost. Zinspelend op dat karakter noemde de Nederlandse filoloog Jozef Alberdingk Thijm Alberdingk Thijm, Jozef
Jozef Alberdingk Thijm (1820-1889) was voortrekker van de katholieke emancipatie in Nederland en een veelzijdig man: handelaar, uitgever, architectuur- en kunstcriticus, kenner van de mid... Lees meer Serrure ‘het stroefste slot ter wereld’.
Literair leven en nalatenschap
Serrure nam deel aan verschillende van de sinds 1849 gehouden Nederlandsche Letterkundige Congressen. Hij was onder meer lid van de Maetschappy ter Bevordering van de Nederduitsche Tael- en Letterkunde, van het genootschap De Tael is gan(t)sch het Volk De Tael is gansch het Volk
Lees meer , van de rederijkerskamer De Fonteine De Fonteine
De Fonteine is een rederijkerskamer, de volledige aanduiding luidt: Koninklijke Soevereine Hoofdkamer van Retorica De Fonteine, gevestigd te Gent. Lees meer , waarvan hij na 1846 voorzitter werd, en van het Vlaemsch Gezelschap Vlaemsch Gezelschap
Het Vlaemsch Gezelschap was een culturele en politieke kring, in maart 1846 in Gent opgericht door Frans Rens, Ferdinand Augustijn Snellaert, Philip Marie Blommaert en Jacob Frans Hereman... Lees meer . Zijn enorme bibliotheek werd gedeeltelijk tijdens zijn leven en gedeeltelijk na zijn dood geveild; delen ervan zijn terechtgekomen in de Koninklijke Bibliotheek en in de Gentse universiteitsbibliotheek.
Literatuur
– E. van Even, In memoriam, in: De Vlaamsche School, 1872, pp. 72-77.
– F. Rens, Constant Philippe Serrure, in: Nederduitsch Letterkundig Jaarboekje, jg. 40, 1873, pp. 141-144.
– A. de Ceuleneer, C.Ph. Serrure, in: Liber Memorialis Gent, jg. 1, 1913, pp. 81-94.
– A. de Ceuleneer, Serrure (Constant-Philippe), in: Biographie Nationale, dl. XXII, 1914-1920, pp. 251-265.
– V. Tourneur, Notice sur Constant Philippe Serrure, in: Annuaire de l’Académie royale des sciences, des lettres et des beaux-arts de Belgique, jg. 108, 1942, pp. 99-106.
– G. de Keulenaer, Serrure, Constant Philippe, in: Nationaal Biografisch Woordenboek, dl. II, 1966, pp. 788-790.
– J. Deschamps, Constant Philippe Serrure (1805-1872), in: E codicibus impressisque. Opstellen over het boek in de Lage Landen voor Elly Cockx-Indestege, 2004, pp. 332-391.
– J. Pauwels, Constant Philippe Serrure (1805-1872), in: In de ban van boeken: grote verzamelaars uit de 19de eeuw in de Koninklijke bibliotheek van België, 2008, pp. 141-142.
– J. Tollebeek, Serrure, Constant, in: J. Leerssen, A.H. van Baal, J. Rock (eds.), Encyclopedia of Romantic nationalism in Europe, 2018, p. 529.
– R. Mantels, Torens van boeken. Universiteitsbibliotheek Gent 1797-2020, 2020.
– M. Carlier, Serrure, Constant Philippe, in: E. Van Damme, Y. T’Sjoen (red.), Portretten van Gentse Germanisten, 2021, pp. 195-199.