Vlaemsch Gezelschap

Oprichting en leden

Het Vlaemsch Gezelschap had aanvankelijk een zuiver cultureel doel en bracht ‘alle beoefenaers, vrienden en beschermers van tael, kunst en wetenschappen’ samen. Het ledental groeide aan tot ongeveer driehonderd en werd gerekruteerd uit alle standen en gezindten, maar was ideologisch toch vooral samengesteld uit liberalen en lamennaisiaanse katholieken. De kern werd, naast de stichters, gevormd door leden van het in 1836 opgerichte literaire genootschap De Tael is gansch het Volk De Tael is gansch het Volk
Lees meer , zoals Jacob Lodewijk Kesteloot Kesteloot, Jacob
Lees meer , Jan Frans Willems Willems, Jan Frans
Jan Frans Willems (1793-1846), de “vader van de Vlaamse beweging”, was dichter, polemist, filoloog, tekstediteur en initiatiefnemer of lid van tal van academies en genootschappen in binne... Lees meer , Jules de Saint-Genois de Saint-Genois des Mottes, Jules
Jules de Saint-Genois (1813-1867) was een Gentse cultuurflamingant. Hij was onder meer voorzitter van het Willemsfonds, hoofdbibliothecaris van de Gentse stads- en universiteitsbibliothee... Lees meer , Constant Philippe Serrure Serrure, Constant P.
Constant Philippe Serrure (1805-1872) was een Gentse historicus, bibliofiel, numismaat, cultuurflamingant en filoloog. Hij was tevens hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Gent. Lees meer , Prudens van Duyse Van Duyse, Prudens
Lees meer en anderen. Zij werden weldra omringd door jongere Vlaamsgezinde advocaten, artsen, ambtenaren, kunstschilders, onderwijzers, toneelspelers, journalisten en studenten als Hippoliet van Peene Van Peene, Hippoliet
Hippoliet van Peene (1811-1864) was een huisarts en toneelauteur. Hij schreef de tekst voor De Vlaamse Leeuw, dat later het Vlaamse volkslied zou worden. Met zijn vele oorsponkelijk theat... Lees meer , Cesar Fredericq (1817-1887), Karel Ondereet Ondereet, Karel
Karel Ondereet (1804-1868) was een Gentse acteur en toneelschrijver. Voor het theaterleven is hij vooral van belang als auteur van de eerste oorspronkelijke Nederlandstalige toneelstukken... Lees meer , Karel Miry Miry, Karel
Karel Miry (1823-1899) was muziekleraar, violist en dirigent. Hij componeerde tal van Nederlandstalige muziekstukken, waaronder De Vlaamse Leeuw. Lees meer , Eugeen Zetternam Diricksens, Joos
Joos J. Diricksens (1826-1855), beter bekend onder zijn pseudoniem Eugeen Zetternam, was een Antwerpse letterkundige en huisschilder. Hij staat bekend om zijn sociaal geëngageerde romans ... Lees meer , Willem Rogghé Rogghé, Willem
Lees meer (die in 1850 secretaris zou worden), enzovoort.

Activiteiten

In juni 1846 verscheen het eerste nummer van het literaire tijdschrift De Eendragt De Eendragt
De Eendragt – vanaf 1864 als De Eendracht gespeld – was een algemeen cultureel tijdschrift dat in Gent verscheen van 1846 tot 1879. Het volgde de evolutie van de Vlaamse beweging op de vo... Lees meer , dat optrad als tolk van De Tael is gansch het Volk en het Vlaemsch Gezelschap. Aanvankelijk vergaderde de kring in hotel De Ster op de Korenmarkt, maar door de grote aantrekkingskracht die het genootschap op de jongeren uitoefende, moest het al snel uitwijken naar de Minardschouwburg

Het genootschap organiseerde literaire voordrachten, schreef prijsvragen uit (onder meer voor Vlaamse liederen), drukte bijdragen over de Vlaamse beweging uit de buitenlandse pers over en verdedigde weldra met diverse middelen de taalrechten Taal
De ontwikkeling van het Nederlands vormde tot diep in de 20ste eeuw een fundamenteel aandachtspunt in de Vlaamse beweging. De wijze waarop het geschreven en gesproken Nederlands gehanteer... Lees meer , wat onvermijdelijk tot actieve politieke belangstelling leidde. Begin mei 1847 besloot de kring onder impuls van Snellaert een Vlaamse kandidaat voor de aanstaande verkiezingen te steunen. De keuze viel op professor Jozef Willem de Block (1806-1862). In november 1847 volgde de publicatie van een Verklaring van Grondbeginselen, waarvan Snellaert de eindredactie had gevoerd. Het streven naar een onafhankelijke, derde, Vlaamse partij was duidelijk aanwezig.

In 1848 koos het Vlaemsch Gezelschap partij tegen de februarirevolutie in Parijs en dit om twee redenen: de vrees voor het republikeinse gevaar en de angst voor een mogelijke annexatie door Frankrijk Frankrijk & Vlaanderen
De verhouding tussen Vlaanderen en Frankrijk werd altijd gekenmerkt door een aanzienlijke dubbelzinnigheid. Hoewel er lange tijd een grote affiniteit met de Franse cultuur bestond, werd d... Lees meer . Daartoe werd onder meer een gewapend vrijkorps in het leven geroepen, dat afgezien van een enkel incident – het ingooien van de ruiten bij de als progressistisch en pro-Frans bekendstaande professoren François Huet (1814-1869) en Henri Moke (1803-1862) – niet optrad. Hier dook voor het eerst ook de loyauteit ten opzichte van de monarchie Monarchie
In deze bijdrage over de Belgische vorsten, van Leopold I tot en met Albert II (1831-2013), wordt gepeild naar hun oordeel over en aandeel in de ontwikkeling van de Belgische taalstrijd e... Lees meer op.

De kring was zeer actief bij het verdedigen en uitbreiden van de Vlaamse taalrechten via petities en delegaties bij lokale en nationale politici en ministers. Met de steun van het Vlaemsch Midden-Comiteit Vlaemsch Midden-Comiteit
Het Vlaemsch Midden-Comiteit (1849-1857) was een Vlaamsgezind genootschap in Brussel, dat ijverde voor de volledige vernederlandsing van het lager en middelbaar onderwijs in Vlaanderen.... Lees meer in Brussel ijverde men voor de verplichte of facultatieve invoering van het Nederlands in het hoger Hoger onderwijs
De evolutie van het Vlaamse hoger onderwijs werd gekenmerkt door een moeizame vernederlandsingspolitiek, gaande van het vroegste verschijnen van Nederlandstalig onderwijs tot de integrale... Lees meer (1849) en het middelbaar onderwijs Middelbaar onderwijs
De geschiedenis van het middelbaar onderwijs is nauw verweven met die van de Vlaamse beweging. Tot diep in de 20ste eeuw bleef de middelbare school een grotendeels Franstalig bastion van ... Lees meer (1850). Ook het bijeenroepen van het eerste Nederlandsch Letterkundig Congres Nederlandse Congressen
De Nederlandse Congressen waren gemeenschappelijke (culturele) ontmoetingen van Vlamingen en Nederlanders in Vlaanderen en Nederland die met onderbrekingen werden georganiseerd sinds 1849... Lees meer (Gent, 1849) gebeurde op initiatief van het Vlaemsch Gezelschap. Na 1850 leek de activiteit te verflauwen. Er zijn wel nog sporen van het ijveren voor Vlaams landbouwonderwijs (1855) en voor de oprichting van de Grievencommissie Vlaemsche Commissie
De Vlaemsche Commissie of Grievencommissie inventariseerde op vraag van de regering in 1856-1857 voor de eerste keer de problemen in verband met de positie van het Nederlands in België en... Lees meer (1856).