Van Assche, Alfons

Persoon
Tom Cobbaert (2023, aanvulling), Nico Wouters (1998)

Alfons van Assche (1891-1945) was als dom Modest abt van de Sint-Pietersabdij van Steenbrugge. Hij was tijdens het interbellum geestelijk leider van de Katholieke Jongeren Vredesactie. Hij overleed tijdens een periode van internering vanwege een omstreden beschuldiging van verklikking.

Religieuze naam
Dom Modestus
Dom Modest
Geboorte
Erembodegem, 18 mei 1891
Overlijden
Brugge, 30 oktober 1945
Leestijd: 4 minuten

Alfons van Assche, beter bekend onder zijn kloosternaam Modest, groeide op in Erembodegem. In september 1903 werd hij aanvaard in het alumnaat van de Sint-Pietersabdij van Steenbrugge. Drie jaar later trad hij daar ook in als novice en legde er in november 1910 zijn plechtige geloften af. Monseigneur Waffelaert Waffelaert, Gustave
Gustave Waffelaert (1847-1931) was bisschop van Brugge van 1895 tot 1931. Hij was voorstander van de West-Vlaamse gewesttaal. Ondanks een zekere Vlaamslievendheid kwam hij in conflict met... Lees meer
wijdde hem tot priester op 21 december 1913. Tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
gaf hij aanvankelijk les aan Belgische vluchtelingen in de abdij van Ramsgate, maar al snel gaf hij zich vrijwillig op als brancardier voor het Belgisch leger. Op 29 november 1916 werd hij toegewezen aan de Rehal compagnie van de 4de divisie, eerst als waarnemend aalmoezenier, later als adjunct-aalmoezenier. In juni 1918 werd hij, na een tijdelijke toewijzing, definitief overgeplaatst naar het 1e bataljon van het Waalse 19de linieregiment.

Van Assche was niet betrokken bij de Frontbeweging Frontbeweging
Aan het IJzerfront manifesteerde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog flamingantisch verzet tegen de taaltoestanden in het leger. Naarmate het zich meer en meer organiseerde en groeide, vo... Lees meer
. De oorlog vormde hem wel tot een overtuigde pacifist. Zijn Vlaamsgezindheid en sociale bewogenheid ontstonden eerder onder invloed van het daensisme Daensistische beweging
Daensistische beweging is de verzamelnaam voor een geheel van feiten, opvattingen, organisaties, personen en strijdmiddelen die tijdens de late 19de en de vroege 20ste eeuw een onderdeel... Lees meer
en contacten met dichter Fons Van de Maele en Jozef Van Opdenbosch Van Opdenbosch, Jozef
Jozef van Opdenbosch (1892-1944) was jezuïet, theoloog en geestelijke leider van de katholieke Vlaamse studentenbeweging. Hij was ook theoreticus van het Groot-Nederlandisme. Lees meer
, met wie hij al tijdens zijn lagere schoolperiode bevriend was. Zijn engagement kwam voor het eerst duidelijk tot uiting met zijn redevoering bij de inwijding van de eerste IJzertoren in 1930, wat hem een verbod van het bisdom opleverde om nog kanselredes op de IJzerbedevaart IJzerbedevaarten
De IJzerbedevaart is een jaarlijkse herdenking van de Vlaamse gesneuvelden tijdens de Eerste Wereldoorlog, die ontstond omstreeks 1920. Dit voor de Vlaamse beweging erg symbolische gebeur... Lees meer
te houden. In de jaren 1930 zette hij zich zeer actief in voor de Katholieke Jongeren Vredesactie Katholieke Jongeren Vredesactie
Lees meer
(KJVA), waarvan hij tussen 1935 en 1937 de geestelijke leider was. Onder invloed van Frans Daels Daels, Frans
Frans Daels (1882-1974) vormde de spil van de Vlaamsgezinde organisaties aan het IJzerfront en groeide in het interbellum als voorzitter van het IJzerbedevaartcomité en voorvechter van N... Lees meer
probeerde Van Assche de katholieke vredesbeweging in een meer radicale richting te sturen en organiseerde vredesbedevaarten voor oud-strijders naar Lourdes, Rome en Wenen, de Internationale Bidweek voor de Vrede en het Gebed voor de Wereldvrede aan de IJzertoren op 11 november 1939. Daarnaast werkte Van Assche in die periode ook mee aan De VOS De VOS
De Vos: orgaan van het verbond der Vlaamse oudstrijders en oud soldaten Lees meer
, Nieuw Vlaanderen Nieuw Vlaanderen (1934-1944)
Nieuw Vlaanderen (1934-1944) had als uitgangspunt de eentaligheid van Vlaanderen. Door zijn federalistische stellingname midden jaren 1930 was het blad radicaler dan de katholieke partij ... Lees meer
(1934-1944)
, Wetenschappelijke Tijdingen Wetenschappelijke Tijdingen
Wetenschappelijke Tijdingen is een tijdschrift, in 1935 opgericht door Jozef Goossenaerts als Wetenschap in Vlaanderen. Het blad moest de Nederlandstalige wetenschap bevorderen en verschi... Lees meer
en was hij oprichter en hoofdredacteur van het missie- en culturele tijdschrift Dietsland Suid-Afrika Dietsland Suid-Afrika
Dietsland Suid-Afrika was een tweemaandelijks tijdschrift dat van mei 1937 tot april 1940 uitgegeven werd door de Sint-Pietersabdij in Steenbrugge. Lees meer
.

Ondertussen was hij in 1919 aangezocht om abt te worden van de abdij van Dendermonde. Dat weigerde hij en hij werd uiteindelijk op 5 mei 1932 tot abt van Steenbrugge gewijd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
bleef hij nauw contact houden met Jozef Van Opdenbosch en Frans Daels. Samen met Daels klaagde hij het verbod op het verspreiden van de Dietse gedachte aan en oefende druk uit om de verduitsing van het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV) tegen te gaan. Op 28 januari 1941 hield hij een lijkrede bij de begrafenis van verongelukte Vlaamse krijgsgevangenen te Fallingbostel bij Hannover.

Na de oorlog werd hij op bevel van minister van justitie Antoine Delfosse geïnterneerd in het kamp van Sint-Kruis. Door de tussenkomst van Herman Vos Vos, Herman
Herman Vos (1889-1952) engageerde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog in het activisme. Vanaf 1925 was hij parlementslid voor de Frontpartij. Toen het Vlaams-nationalisme zich in de jaren... Lees meer
werd hij op 6 februari 1945 in voorlopige vrijheid gesteld. Na een door Gerhard Kling geuitte beschuldiging van verklikking werd hij op 15 maart

opnieuw opgesloten in Brugge. Als gevolg van zijn precaire gezondheidstoestand overleed hij op 30 oktober 1945 terwijl zijn zaak onopgelost bleef en van hem een belangrijk symbool van de repressie Repressie
Lees meer
maakte. Sinds 1950 wordt op het kerkhof van de Sint-Pietersadbij in Steenbrugge een jaarlijks herdenking georganiseerd, vanaf 2005 vijfjaarlijks. Op 23 juli 1961 kreeg hij een standbeeld, ontworpen door Frans Tinel, in zijn geboortedorp Erembodegem.

Werken

Constance Teichmann, voorbeeld van liturgisch parochieleven, Steenbrugge, 1926.
– A.M. Legrand en M. Van Assche, Vastenboekje: beschouwingen voor elken dag van de Vasten, Steenbrugge, 1939.
– Artikelen in De Vos, Dietschland Zuid-Afrika, Liturgisch Parochieblad / Kerk en Volk, Nieuw Vlaanderen, Sint-Benedictusbode en Wetenschappelijke Tijdingen.

Literatuur

– I. Lambrecht, Dom Modest Van Assche, Steenbrugge, 1948.
– A. De Bruyne, “Petits Vicaires…”: priester Daens – dom Modest Van Assche – rektor Jan Bernaerts – pater Callewaert, De Panne, 1968.
– D. Boesman, Dom Modest van Assche (1891-1945). Een Vlaamsgezinde abt, KULeuven, Faculteit Godswetenschappen, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1981.
– A. Smits, Dom Modest Van Assche. Kersten en Vlaming, Steenbrugge, 1986.
– R. Vanlandschoot, Dom Modest van Assche. Kersten en Vlaming, in: Wetenschappelijke Tijdingen, jg. 49, 1990, nr. 2, p. 103-120.
– T. Cobbaert, Inventaris van het Fonds Sint-Pietersabdij Steenbrugge, Antwerpen, 2008.

Suggestie doorgeven

1973: Amandus Dumon (pdf)

1998: Nico Wouters (pdf)

2023: Tom Cobbaert

Inhoudstafel