Van Roosbroeck, Rob

Persoon
Bruno De Wever / Armand Van Nimmen (2023, aanvulling), Bruno De Wever (1998)

Robert van Roosbroeck (1898-1988) was een onderwijzer, publicist en historicus. Hij was betrokken bij het activisme en de collaboratie, onder andere als schepen van Antwerpen en lid van de Vlaamsche Landsleiding.

Volledige voornaam
Robert Gaston
Pseudoniem
B. Van Dingen
C.
Dr. C.
Dr. C. Van Beveren
Dr. E.
Dr. Paul Van Blaak
Dr. P. Blommaert
G. Blommaert
G.B.
Historicus
Jan Bartels
J.R. Hermans
K. De Jager
P.B.
R. Kievits
R. Kieviets
R. Math.
R. Math. Wijtens
R. Roose
R.V.
R. Van den Heuvel
V.R.
Alternatieve naam
Robrecht
Geboorte
Antwerpen, 3 november 1898
Overlijden
Oosterhout, 14 mei 1988
Leestijd: 6 minuten

Robert van Roosbroeck studeerde aan de stedelijke Normaalschool in Antwerpen en werd in 1917 tot onderwijzer benoemd aan een Antwerpse gemeenteschool. In 1916 was hij medestichter van het activistische Vlaamsch Verbond Vlaamsch Verbond (1916-1917)
Het Vlaamsch Verbond (1916-1917) wilde tijdens WOI alle Antwerpse activisten groeperen. Het viel al snel uiteen. Lees meer
en in oktober 1918 trad hij nog toe tot de Hoofdraad van Jeugdgemeente Jeugdgemeente
Jeugdgemeente was een overkoepelende activistische jeugdbeweging, opgericht in 1918 op initiatief van Lode Craeybeckx. Ze organiseerde twee succesvolle ‘jeugdvergaderingen’, maar werd na... Lees meer
, een activistische jongerengroep rond Lode Craeybeckx Craeybeckx, Lode
Lode Craeybeckx (1898-1976) was een socialistische politicus, die zich in zijn jeugd engageerde in het activisme tijdens de Eerste Wereldoorlog. Hoewel hij later afstand nam van het radic... Lees meer
. Wegens dit activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
werd hij na de oorlog als onderwijzer ontslagen en hielp hij vervolgens mee aan de oprichting van de Frontpartij Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer
in Antwerpen. Hij publiceerde in de partijbladen De Stormram De Stormram
Lees meer
en De Ploeg De Ploeg
Weekblad De Ploeg (1921-1925) was het orgaan van het Vlaamsche Front Antwerpen. Hoofdredacteur was Herman Vos. Lees meer
en leverde ook kopij voor het blad Opstanding Opstanding (1920-1921)
Opstanding (1920-1921) was het orgaan van de Vlaamse Clarté-groep. Lees meer
van de Vlaamse pacifistische Clarté-groep Clarté-groep
De Clarté-groep (1919-1921) was een internationale groepering van pacifistische intellectuelen, die ook in Vlaanderen een afdeling had. In haar tijdschrift De Nieuwe Wereldorde werden uit... Lees meer
.

In 1923 opnieuw tot onderwijzer benoemd in Hemiksem, behaalde Van Roosbroeck voor de Centrale Examencommissie het humanioradiploma en ging, aangespoord door zijn vriend Jan-Albert Goris Goris, Jan-Albert
Jan-Albert Goris (1899-1984) was een veelzijdig schrijver, ambtenaar en diplomaat. Als literator maakte hij naam onder het pseudoniem Marnix Gijsen. Hij debuteerde als expressionistisch d... Lees meer
, geschiedenis studeren aan de Leuvense universiteit. In 1930 promoveerde hij onder professor Leo van der Essen Van der Essen, Léon
De Leuvense hoogleraar geschiedenis Léon van der Essen (1883-1963) was tijdens zijn studietijd Vlaamsgezind, ontwikkelde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog tot een Belgische ‘patriottard... Lees meer
tot doctor in de geschiedenis met een studie over het Wonderjaar (1566-1567) in Antwerpen. Nadien werd hij leraar aan de stedelijke Normaalschool in Antwerpen. Van Roosbroeck verzorgde talrijke voordrachten over geschiedenis en internationale politiek voor de Antwerpse Volksuniversiteit Herman van den Reeck Volksuniversiteit Herman Van den Reeck
Volksuniversiteit Herman van den Reeck (1928-1940) was een in Antwerpen en Mechelen gevestigde Vlaams-nationalistische organisatie die voordrachten en filmavonden inrichtte en brochures p... Lees meer
. Na zijn promotie trad hij er in de raad van bestuur. Ook begon hij in samenwerking met andere historici onder zijn leiding te werken aan een zesdelige Geschiedenis van Vlaanderen.

In 1933 werd hij onder het pseudoniem van Dr. C. medewerker aan het dagblad De Schelde De Schelde (1919-1936)
Lees meer
(in 1936 omgedoopt tot Volk en Staat Volk en Staat
Volk en staat (15 november 1936 - 3 september 1944) was een Vlaams-nationalistisch dagblad en orgaan van het Vlaamsch Nationaal Verbond. Het blad verscheen als opvolger van De Schelde (1... Lees meer
), waarin hij de buitenlandse politiek behandelde. Samen met De Schelde stapte Van Roosbroeck in 1934 over naar het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV) en tekende hij medeverantwoordelijk voor de pro-Duitse houding van het blad. Maar toen Duitsland in 1938 Tsjechoslowakije binnenviel, keurde hij die daad toch af. Hoewel het VNV zijn pro-Duitse koers aanhield, werkte Van Roosbroeck als hoofdredacteur enige tijd mee aan het blad De Week (later Onze Week) dat behalve culturele artikels ook een strikte neutraliteitspolitiek verdedigde. Hij nam actief deel aan de werking van de Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap
De Duitsch-Vlaamsche Arbeidersgemeenschap (DeVlag) (1935-1945) was vóór de Tweede Wereldoorlog een organisatie van Vlaamse en Duitse studenten. Tijdens de oorlog ontpopte de DeVlag zich ... Lees meer
(DeVlag) en publiceerde regelmatig in het gelijknamige tijdschrift van de organisatie.

Na de Duitse inval stapte Van Roosbroeck in de extreme Groot-Duitse collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer
. Reeds in 1940 trad hij toe tot de Algemene SS-Vlaanderen Algemeene-SS Vlaanderen
De SS-Vlaanderen was een collaborerende militie tijdens de Tweede Wereldoorlog, die deel uitmaakte van de Duitse SS. Ze ijverde voor de aanhechting van Vlaanderen bij Duitsland. Lees meer
, publiceerde in hun kampblad De SS-Man en gaf les aan de Heimschule in Schoten. Bovendien leverde hij nog tot einde 1941 kopij voor de VNV-krant Volk en Staat Volk en Staat
Volk en staat (15 november 1936 - 3 september 1944) was een Vlaams-nationalistisch dagblad en orgaan van het Vlaamsch Nationaal Verbond. Het blad verscheen als opvolger van De Schelde (1... Lees meer
en voor het tijdschrift Balming. Mede door zijn uitstekende Duitse contacten, voornamelijk met de historicus Franz Petri, die deel uitmaakte van de Militärverwaltung, werd hij in oktober 1940 lid van de Nederlandsche Cultuurraad. Hij bleef actief op het culturele terrein, onder meer als medewerker aan het pro-Duitse Westland Westland
Westland (1942-1944) was een cultureel en letterkundig tijdschrift onder leiding van Filip de Pillecyn, dat ondanks zijn verklaring dat het zich onafhankelijk zou opstellen pro-Duitse bij... Lees meer
en als lid van een commissie voor de herziening van schoolboeken. Tevens bekleedde hij diverse functies in de DeVlag, onder meer als leider van het Ambt voor Opvoeders en werd hij herhaaldelijk uitgenodigd voor het houden van voordrachten in Duitsland, zoals aan de SS Junkerschule in Tölz.

In 1942 werd van Roosbroeck schepen van Onderwijs van Groot-Antwerpen, een functie die hij tot september 1944 bekleedde. Ook professioneel maakte hij carrière. In 1941 werd hij na zware druk van de bezetter tot docent benoemd aan de Université libre de Bruxelles, maar het universiteitsbestuur weigerde de benoeming en staakte zijn activiteiten. De bezetter sloot hierop de universiteit. Aan de Rijksuniversiteit Gent geraakte Van Roosbroeck wel benoemd tot docent. Na september 1944 vluchtte hij naar Duitsland en werd er in Bad Pyrmont door Jef Van de Wiele Van de Wiele, Jef
Jef van de Wiele (1903-1979) was een leraar, schrijver en leider van de Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap. Hij trad tijdens de Tweede Wereldoorlog in de culturele en politieke collabor... Lees meer
aangesteld als verantwoordelijke voor cultuur en onderwijs van de Vlaamsche Landsleiding Vlaamsche Landsleiding
Lees meer
.

Na de oorlog werd Van Roosbroeck wegens collaboratie bij verstek ter dood veroordeeld. Hij leefde ondergedoken, eerst in Antwerpen en vanaf 1947 voor enkele jaren bij de journalist Albert van de Poel. In 1954 kreeg hij de toelating van de Nederlandse regering zich officieel te vestigen in Oosterhout waar hij tot aan zijn dood geregistreerd stond als staatloos burger. Op het einde van de jaren 1960 mocht hij het Belgische grondgebied weer betreden. Om in zijn levensonderhoud te voorzien publiceerde Van Roosbroeck na de oorlog in diverse dag-, week- en maandbladen over historische onderwerpen en over buitenlandse politiek onder meerdere pseudoniemen, waaronder als G. Blommaert, Dr. P. Blommaert, R. Roose, dr. C. van Beveren, R. Van den Heuvel, B. De Ridder, R. Kievits, P.B., G.B., B. van Dingen, Dr. Paul van Blaak, K. de Jager, R. Math. Wijtens, J.R. Hermans en V.R. Hij schreef onder meer voor Kultuurleven, De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer
, De Goede Pers, de Vlaamse Toeristenbond Vlaamse Toeristenbond
VTB-VAB (1922) was een cultureel-toeristische organisatie die bijdroeg aan de ontwikkeling van het toerisme en de mobiliteit in Vlaanderen. Ze was door haar financiële en culturele slagkr... Lees meer
, Boekengilde Brederode Boekengilde Brederode
Boekengilde Brederode was een Vlaamse uitgeverij die in 1948 werd opgericht door de letterkundige Valère Depauw. De vzw publiceerde voornamelijk werk van en over Vlaams-nationalisten, in ... Lees meer
, Edele Brabant en Vlaamse Filmpjes Vlaamsche Filmkes
Reeks kortverhalen gericht op de (katholieke) jeugd (vanaf 1930). Lees meer
. Hierbij werd hij gedeeltelijk gesteund door de uitgeverij van Averbode. In Duitsland daarentegen kon hij verder publiceren onder eigen naam, dank zij de steun van zijn vriend Franz Petri, van de Ranke Gesellschaft en van de Hamburgse reder en mecenas Alfred Toepfer Toepfer, Alfred C.
Alfred C. Toepfer (1894-1993) was een succesvolle Duitse ondernemer en mecenas, wiens stichting in de jaren 1936-1944 de Rembrandtprijs uitreikte ter ondersteuning van Vlaamse letterkundi... Lees meer
en zijn stichting.

Als historicus leverde hij belangrijk werk. Van 1936 af leidde hij de Geschiedenis van Vlaanderen (6 delen), hij was mederedacteur van 100 Grote Vlamingen (1941) en zat in de redactie van de Nederlandsche Historiebladen Nederlandsche Historiebladen
Het historische tijdschrift Nederlandsche Historiebladen (1938-1940/1941) was een initiatief van de Nederlandse historicus en Groot-Nederlander Pieter Geyl. Het blad was strikt wetenschap... Lees meer
(1938-1940). Van Roosbroeck werkte ook mee aan publicaties van Pieter Geyl Geyl, Pieter
Pieter Geyl (1887–1966) was een Nederlandse historicus met uitgesproken Groot-Nederlandse opvattingen, die een belangrijke rol speelde in het Vlaams-nationalisme tijdens het interbellum.... Lees meer
en Jan Romein, aan de Katholieke Encyclopedie, de Bijdragen tot de Geschiedenis en de Rheinische Vierteljahrsblätter. Na de oorlog leverde hij naamloze bijdragen aan Flandria Nostra. In 1972 maakte hij deel uit van de hoofdredactie van Twintig Eeuwen Vlaanderen waarvan hij de eerste drie delen over de geschiedenis van Vlaanderen voor zijn rekening nam, alsmede biografische artikels over August Borms Borms, August
August Borms (1878-1946) speelde een prominente rol in de activistische collaboratie tijdens de Eerste Wereldoorlog en groeide nadien uit tot hét symbool van de amnestiebeweging, die een ... Lees meer
en Leo Delfosse Delfosse, Leo
Leo Delfosse (1895-1967) was een Vlaamse historicus, die zich tijdens de Eerste Wereldoorlog tot het activisme bekende en daarna in Duitsland ging wonen. Hij publiceerde diverse artikelen... Lees meer
. Zijn historiografisch werk werd geschreven vanuit een Vlaams-nationalistisch en Groot-Nederlands Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer
perspectief. Zijn laatste boeken handelden over Willem van Oranje en over Nederlandse emigranten in Duitsland, twee thema’s waaraan hij tientallen jaren gewerkt had.

Werken

– De Kroniek van Godevaert van Haecht, ingeleid en toegelicht door Rob Van Roosbroeck, 1929-1930, 2 dln.
– De mogelijkheid van een onderzoek naar de oorzaken van den Wereldoorlog, 1933.
– Patientia. 24 politieke emblemata door Joris Hoefnaghel (1569), in fac simile voor het eerst uitgegeven met een historische inleiding door Dr. Rob Van Roosbroeck, 1935.
– Van Bismarck tot Poincaré, 1936.
– De Fransche Rijnpolitiek en de Vlaamsche Zelfstandigheid (onder pseud. Historicus), 1937.
– De Nederlandse idee en de Benelux (onder pseud. Dr. Paul van Blaak), 1950.
– Brieven over Verschaeve: de herfstdroom van een balling (onder pseud. K. de Jager), 1951.
– Borms: een leven van liefde en trouw (onder pseud. R. Math. Wijtens), 1951.
– Willem van Oranje: droom en gestalte, 1962.
– Emigranten. Nederlandse vluchtelingen in Duitsland (1550-1600), 1968.

Literatuur

– P.J. Verstraete en K. Barrezeele, Rob Van Roosbroeck, in: Vlaamse Portretten, 1985, pp. 109-128.
– A.Van Nimmen, Raakpunten tussen twee journalistieke levenslopen. Albert van de Poel en Rob Van Roosbroeck, in: Wetenschappelijke tijdingen, jg. 69, 2010, nr,2.
– A. Van Nimmen, Robert Van Roosbroeck. Ein flämischer Historiker und seine Beziehung zu Deutschland, in: M. Fahlbusch en Ingo Haar (red.), Völkische Wissenschaften und Politikberatung im 20. Jahrhundert, 2010.
– A. Van Nimmen, Rob Van Roosbroeck en tijdgenoten. Het verdriet van Vlaanderen, Academia Press, 2014.
– A. Van Nimmen, Omtrent een Antwerpse theateropvoering tijdens de Tweede Wereldoorlog. Rob van Roosbroeck, enkele tijdgenoten en Vondels Leeuwendalers, in: J. Lensen, L. Stynen en Y. T’Sjoen (red), De stekelige jaren. Literatuur en politiek in Vlaanderen 1929-1944, Academia Press, Gent, 2014, pp. 104-121.

Suggestie doorgeven

1975: Guido Provoost (pdf)

1998: Bruno De Wever

2023: Bruno De Wever / Armand Van Nimmen

Databanken

Inhoudstafel