Vlaams Komitee voor Brussel

Organisatie
Myriam Verkouter (2023, aanvulling), Myriam Verkouter (1998)

Het Vlaams Komitee voor Brussel (VKB), opgericht in 1946, ontstond uit het Vlaams Verbond voor Brussel. Doel was het behoud en bevorderen van Vlaams leven in Brussel. Jozef Clottens, Hendrik Fayat, August Wouters en Robert van der Bracht waren oprichters. Het VKB organiseerde Vlaamse manifestaties en 11-julivieringen, fungeerde als drukkingsgroep, en coördineerde activiteiten van Brusselse Vlaamse verenigingen. VKB gaf ook het tijdschrift "De Brusselse Post" uit.

Afkorting
VKB
Alternatieve naam
Vlaams Comité voor Brussel
Comité tot bevordering van het Vlaams Leven te Brussel
Oprichting
1946
Leestijd: 5 minuten

Vereniging zonder winstoogmerk opgericht in 1946 onder de naam Comité tot bevordering van het Vlaams Leven te Brussel en in eerste instantie een uitloper van de in 1933 opgerichte strijdvereniging Vlaamsch Verbond voor Brussel Vlaams Verbond voor Brussel
Lees meer
.

Stichters waren Jozef Clottens Clottens, Jozef
Lees meer
, Hendrik Fayat Fayat, Hendrik
Lees meer
, August Wouters en Robert van der Bracht. Op 22 december 1949 kreeg de vereniging zijn huidige benaming van Vlaams Komitee voor Brussel (VKB). De statuten van het VKB vermelden dezelfde initiatiefnemers, maar zonder Van Der Bracht, Fayat en Tordeur en met Leo van Hoorick Van Hoorick, Leo
Leo van Hoorick (1887-1965) was journalist, uitgever en boekhandelaar. Hij engageerde zich in het Vlaamse verenigingsleven in Brussel. Lees meer
, Jan Caudron Caudron, Jan
Jan Caudron (1937-2023) vervulde zowel op lokaal als op nationaal vlak verkozen politieke mandaten, eerst namens de Volksunie en later voor de N-VA. Lees meer
, De Pauw, Leo Lindemans Lindemans, Leo
Leo Lindemans (1923-2008) was een Vlaams politicus die zich hoofdzakelijk inzette ten voordele van de ‘Vlaamse zaak’, met bijzondere aandacht voor de institutionalisering van het Nederlan... Lees meer
en Albert de Cuyper De Cuyper, Albert
Albert de Cuyper (1915-1993) was een advocaat en actief in het Brusselse en Vlaamse culturele leven, onder andere als voorzitter van het Vlaams Komitee Brussel. Lees meer
. Als voorzitters kende het VKB achtereenvolgens Clottens (1949-1959), Edgard van Cauwelaert Van Cauwelaert, Edgar
Edgard van Cauwelaert (1916-1987) was een advocaat, rechter en hoogleraar. Hij engageerde zich in Brussel binnen verschillende Vlaamsgezinde verenigingen, zoals het Vlaams Komitee voor Br... Lees meer
(1959-1972), De Cuyper (1972-1978), Herman Verlinden (1978-1983), Etienne Wieme (1983 -1990) en André Monteyne Monteyne, André
De Vlaamsgezinde Brusselaar André Monteyne (1934) engageerde zich in in tal van Vlaamse organisaties en verenigingen in de regio van Brussel en was er politiek mandataris voor – achtereen... Lees meer
(1990 tot heden).

Deze typische strijdvereniging poogde het Vlaams bewustzijn in Brussel te sensibiliseren, stelde zich ten doel het behoud en het bevorderen van het Vlaams leven te Brussel, de Vlaamse belangen te Brussel en de randgemeenten Vlaamse Rand
De Vlaamse Rand omvat de negentien gemeenten grenzend aan Brussel of aan een faciliteitengemeente. De relatie tot Brussel leidt er tot specifieke uitdagingen. Lees meer
te vrijwaren en hiervoor actie te voeren op economisch, cultureel en artistiek vlak. Als drukkingsgroep trad het op als enig overkoepelend orgaan van de Brusselse (en) Vlaamse socio- culturele verenigingen. Het versterkte zijn machtspositie aanzienlijk door het coördineren van de activiteiten van deze verenigingen en door het promoten van eigen initiatieven, steeds met het nodige respect voor ieders ideologische en filosofische overtuiging. Via een actieve en Vlaamse aanwezigheidspolitiek werd er druk uitgeoefend op gemeenteraden, op politieke partijen, ministers en parlementsleden.

Als politieke vereniging organiseerde het VKB de eerste grote Vlaamse manifestaties te Brussel en onder meer de luisterrijke 11-julivieringen. Het speelde een aanzienlijke rol bij het ontstaan van het Vlaams Aktiekomitee voor Brussel en Taalgrens Vlaams Aktiekomitee Brussel en Taalgrens
Lees meer
(VABT) en was een belangrijke impuls voor de oprichting van het Vlaams Tehuis (of Consciencehuis), een verzamelplaats voor de Vlaamse cultuur-, toneel- en jeugdverenigingen. Om steeds op de hoogte te blijven van de ontelbare aanbelangende materies en een efficiënte werking en coördinatie te verzekeren, was er binnen het Komitee een strikte taakverdeling, verspreid over een aantal commissies, onder andere: de schoolcommissie, de commissie zakenleven, de commissie vrouwen, de feestcommissie en de commissie randgemeenten. In 1958 werd tevens een informatiedienst opgericht, met het accent op de Vlaamse inwijkeling die met allerhande vragen over wonen in Brussel bij deze dienst terechtkon.

De oprichting van het Contact- en Cultuurcentrum Brussel Contact- en Cultuurcentrum Brussel
Lees meer
, de latere NCC, van de Agglomeratieraad van de Nederlandstalige Brusselse Jeugd (ANBJ), van de Agglomeratieraad voor het plaatselijk sociaal-kultureel werk (APSKW), en de doorbraak van talrijke sociaal-culturele raden op gemeentelijk niveau, leidden tot een ernstig functieverlies binnen de VKB. De uitbouw van verschillende Nederlandstalige structuren in Brussel en de overname van belangrijke strijdpunten door Brusselse politieke partijen duwden het VKB op de politieke en maatschappelijke achtergrond. Dit leidde het Komitee echter naar terreinen waar de overheid tijdens de jaren 1970 nog niet kon of wilde optreden. Zo ging het zich meer toeleggen op de zorg voor het Nederlandstalig onderwijs Onderwijs
Lees meer
en het gebruik van het Nederlands in de privé- sector (zie onder andere de brochure over het taalgebruik in de restaurants). Onder het voorzitterschap van Wieme werd een actieve taalklachtendienst opgezet en nam het Komitee ontelbare malen stelling in de taalpolitiek Taalpolitiek en -wetgeving
Situaties van taalonderdrukking vindt men wereldwijd. Daarom besteedt deze bijdrage eerst aandacht aan gehanteerde taalpolitieke strategieën. Ook in België verzette een gedomineerde taalg... Lees meer
te Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer
, onder meer door zijn brochure tegen de invoering van de 'vrijheid van het gezinshoofd' in het onderwijs te Brussel. Bij de huidige voorzitter ligt het accent op het behoud van het Nederlands in Brussel én in Europa, op de vrijwaring van de Vlaamse Brusselaars tegen de voor hen nadelige gevolgen van de europeanisering van Brussel en op de Vlaamse demografische terugloop in Brussel. Veel aandacht gaat ook naar de politieke toekomst van de Vlamingen in Brussel, die sinds 1997 ook een internationale dimensie kreeg. Zo startte het VKB een actie op om de buitenlandse pers beter te informeren over de Vlaamse Brusselaars. Sedert 1996 wordt een jaarlijkse erepenning toegekend, de zogenaamde Albert De Cuyperprijs, aan personen die op de een of andere manier het socio-culturele en politieke leven van de Vlamingen in Brussel hebben bevorderd of aangemoedigd. De laureaten van de afgelopen jaren waren Leo Delcroix (1993), Guido Tastenhoye (1994), Hugo Weckx Weckx, Hugo
Hugo Weckx (1935) is een christendemocratisch politicus, onder meer bekend vanwege zijn sleutelrol binnen de Nederlandse Commissie voor de Cultuur van de Brusselse Agglomeratie (NCC). ... Lees meer
(1995) en Marc Platel Platel, Marc
Marc Platel (1941) is een Vlaamsgezinde voormalige journalist, die ook de studiedienst leidde van de Volksunie (VU) en – zij het erg kortstondig – in dienst was bij de Nieuw-Vlaamse Allia... Lees meer
(1996).

Als een essentieel instrument in de dagelijkse belangenverdediging van de Vlamingen geldt nog steeds het tijdschrift van de VKB De Brusselse Post De Brusselse Post
Lees meer
, dat vanaf 1950 verscheen en zichzelf omschreef als maandblad voor de Vlaamse Brusselaars en voor alle Vlamingen die belangstelling voelen voor het probleem Brussel. Toen de VKB eind jaren 1990 haar werkingssubsidies verloor, nam de Vlaamse Volksbeweging De Brusselse Post over als katern bij hun eigen blad Onaf.

De belangrijkste activiteit van de VKB is de jaarlijkse uitreiking van de erepenning Albert De Cuyper. Tot de laureaten behoren: Marc Platel, Guido Tastenhoye, Hugo Weckx, Brigitte Grouwels, Leo Peeters, Geert Bourgeois, Gijs Garré, Frans De Pauw, Els Witte, Jan Verheyen, Eric Loosen, Jean-Pierre Rondas, Bart De Valck, Karlien Tiebout, Fernand Keuleneer behoren, onder andere, tot de laureaten.

Literatuur

Gordelmagazine, z.j.
– W. van Gelder, Wandelen in de 6. Een toeristisch wegwijs voor de 'zes' Vlaamse randgemeenten rond Brussel, z.j.
Thuis zijn..., 1979.
De Autotoerist (Speciaalnummer "Ik hou van alle zes"), jg. 34, nr. 26 (december 1981).
– S. Parmentier, Vereniging en identiteit. De opbouw van een Nederlandstalig sociaal-cultureel netwerk te Brussel (1960- 1986) (Taal en Sociale Integratie, nr. 10, 1988).
– G. de Sutter, De zes en de zilveren lepel. Een avontuur van Johan van de rand, 1992.
– id., De zes en de gordel. Johan van de rand en de intelligente komeet, 1993.
De zes (bijlage), jg. 5, nr. 4 (1993-1994).

Suggestie doorgeven

1975: Edgar Van Cauwelaert (pdf)

1998: Myriam Verkouter

2023: Myriam Verkouter

Databanken

Inhoudstafel