De Vigne, Julius

Persoon
Bart D'Hondt (2023, aanvulling), José Verschaeren (1998)

Julius de Vigne (1844-1908) was een Gentse advocaat en een Vlaamsgezind liberaal politicus. Hij was actief in talrijke Gentse Vlaamsgezinde liberale verenigingen. In het belang van de liberale partij verkoos hij een gematigd flamingantisme.

Volledige voornaam
Julius Oktaaf
Alternatieve naam
Jeles Octave
Geboorte
Gent, 19 november 1844
Overlijden
Gent, 27 december 1908
Leestijd: 5 minuten

Julius de Vigne (1844-1908) was een Gentse advocaat en een Vlaamsgezind liberaal politicus. Hij was actief in talrijke Gentse Vlaamsgezinde liberale verenigingen, waaronder het Willemsfonds Willemsfonds
Het Willemsfonds (1851-heden) is een liberaal-vrijzinnige culturele vereniging en drukkingsgroep die het gebruik van het Nederlands promoot en ondersteunt. Lees meer
, het Van Crombrugghe’s Genootschap Van Crombrugghe's Genootschap
Lees meer
en de Vlaamsche Liberale Vereeniging Vlaamsche Liberale Vereeniging
De Vlaamsche Liberale Vereeniging (1866-circa 1940) werd opgericht als drukkingsgroep binnen de Liberale Associatie van Gent. Door haar gematigde standpunten slaagde zij er gedurende enke... Lees meer
. Als politicus zetelde hij in de Gentse gemeenteraad, in de Oost-Vlaamse provincieraad en in de Kamer. Vanaf 1882 nam hij het voortouw in het Gentse liberale flamingantisme. Daarbij verkoos hij een gematigde en opportunistische lijn ten voordele van de liberale partij Liberale Partij (1846-1961)
Lees meer
. Zo vroeg hij inzake het taalbeleid in het onderwijs Onderwijs
Lees meer
dat enkele vakken in het Nederlands onderwezen zouden worden. Hij was een voorstander van een tweetalige Hogeschool in Gent, en verzette zich tegen een volledige vernederlandsing van de Gentse Universiteit. Door dit standpunt raakte hij geïsoleerd in de Vlaamse beweging.

Julius de Vigne liet zich na zijn rechtenstudie aan de Rijksuniversiteit Gent inschrijven bij de Gentse balie (1868). Hij was een van de eerste medewerkers van de door Gustave Rolin-Jaequemyns Rolin-Jaequemyns, Gustave
Lees meer
in 1869 gestichte Revue de droit international. Ook in het Nederlandsch Museum Nederlandsch Museum
Lees meer
publiceerde hij vanaf 1874 rechtskundige studies. Hij werd bestuurslid van de Vlaamse Conferentie der Balie Vlaamse Conferentie der Balie
Lees meer
van Gent en zat de stichtingsvergadering voor van de Bond der Vlaamsche Rechtsgeleerden Bond der Vlaamsche Rechtsgeleerden
De Bond der Vlaamsche Rechtsgeleerden (1885-…) werd opgericht als een overkoepelende vereniging van Vlaamsgezinde juristen uit alle disciplines. De vereniging zette zich in voor de verned... Lees meer
(1885), die de stipte uitvoering en de vervollediging van de eerste taalwet inzake strafzaken nastreefde (gerecht). In 1890 werd hij stadsadvocaat van Gent.

De Vigne debuteerde als schrijver met verzen en proza in de almanakken van het studentengenootschap ‘t Zal Wel Gaan 't Zal Wel Gaan
Lees meer
(zie Literatuur Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer
). In 1867 werd hij redactielid van het weekblad Het Volksbelang Het Volksbelang
Het Volksbelang (1867-heden) is het oudste nog bestaande liberale weekblad. Het is de spreekbuis van de Vlaamsgezinde sociaal-progressieve liberalen. Lees meer
, dat de spreekbuis werd van de Gentse Vlaamsgezinde liberalen. Hij vertaalde de inleiding op de Korte Statistieke Beschrijving van België (1869) van Julius Vuylsteke Vuylsteke, Julius
Lees meer
in het Frans. Hij was secretaris van Het Vlaamsche Volk Het Vlaamsche Volk
Het Vlaamsche Volk was een Gentse Vlaamsgezinde liberale vereniging, opgericht in juni 1867 onder impuls van Max Rooses, Eugeen van Oye en Julius de Vigne. Lees meer
(1867), een Gentse vereniging die toen de onpartijdige Vlaamsgezindheid voorstond. Hij was lid van het algemeen bestuur van het Willemsfonds Willemsfonds
Het Willemsfonds (1851-heden) is een liberaal-vrijzinnige culturele vereniging en drukkingsgroep die het gebruik van het Nederlands promoot en ondersteunt. Lees meer
en bestuurslid van de Gentse afdeling, voorzitter van het liberaal-democratische Van Crombrugghe’s Genootschap Van Crombrugghe's Genootschap
Lees meer
, secretaris en later voorzitter van de Vlaamsche Liberale Vereeniging Vlaamsche Liberale Vereeniging
De Vlaamsche Liberale Vereeniging (1866-circa 1940) werd opgericht als drukkingsgroep binnen de Liberale Associatie van Gent. Door haar gematigde standpunten slaagde zij er gedurende enke... Lees meer
van Gent. Hij was provincieraadslid van Oost-Vlaanderen Oost-Vlaanderen
Dit artikel onderzoekt de vraag of en in welke mate de Vlaamse beweging in Oost-Vlaanderen een specifieke identiteit vertoonde. Lees meer
(1873-1876), daarna gemeenteraadslid en schepen van Gent Gent
Lees meer
(respectievelijk 1876-1907 en 1888-1907). Voor het arrondissement Gent-Eeklo zetelde hij in de Kamer (1878-1886 en 1900-1908). In het stadsbestuur sprak hij in navolging van Vuylsteke, die hij er opvolgde, consequent Nederlands. Als schepen van Financiën zorgde hij voor fondsen voor de havenwerken en voor de sanering en verfraaiing van sommige stadswijken. Onder burgemeester Emile Braun werd hij voorzitter van de Liberale Volksgezinde Grondwettelijke Vereeniging van het arrondissement Gent-Eekloo, kortweg de Liberale Associatie van Gent.

Gematigd flamingantisme

Na 1882, toen Vuylsteke en Jacob F. Heremans Heremans, Jacob
Lees meer
van het politieke strijdtoneel verdwenen waren, nam De Vigne de leiding van het Gentse liberale flamingantisme. De liberale principes waren zijn leidraad. Het partijbelang bepaalde zijn gematigde en opportunistische gedragslijn.

Met Heremans, Julius de Geyter De Geyter, Julius
Julius de Geyter (1830-1905) was een progressief-liberale en Groot-Nederlandse flamingant in Antwerpen, die Nederlandstalige gedichten, liederen en krantenartikelen schreef. Lees meer
, Julius Hoste (sr.) Hoste, Julius (sr.)
De liberaal Julius Hoste sr. (1848-1933), stichter van De Zweep en Het Laatste Nieuws, speelde eind 19de en begin 20ste eeuw een centrale rol in de Vlaamse ontvoogdingsstrijd in Brussel.... Lees meer
en anderen wilde hij de verdaging van de bespreking van het wetsvoorstel- Jan J. de Laet De Laet, Jan Jacob
Antwerpenaar Jan J. de Laet (1815-1891) was een liberale en flamingantische letterkundige. Ook ijverde hij als Kamerlid van de Meetingpartij voor het stemmen van taalwetten. Lees meer
beletten (bestuurstaalwet van 1878, zie Taalpolitiek en -wetgeving Taalpolitiek en -wetgeving
Situaties van taalonderdrukking vindt men wereldwijd. Daarom besteedt deze bijdrage eerst aandacht aan gehanteerde taalpolitieke strategieën. Ook in België verzette een gedomineerde taalg... Lees meer
).

Samen met Edward Coremans Coremans, Edward (1835-1910)
Advocaat Edward Coremans (1835-1910) was politicus voor de Meetingpartij en voorzitter van de Nederduitsche Bond. Gedurende 42 jaar was Coremans als kamerlid een leidende figuur van de Vl... Lees meer
was De Vigne de promotor van de taalwet van 1883, die het officieel middelbaar onderwijs Middelbaar onderwijs
De geschiedenis van het middelbaar onderwijs is nauw verweven met die van de Vlaamse beweging. Tot diep in de 20ste eeuw bleef de middelbare school een grotendeels Franstalig bastion van ... Lees meer
gedeeltelijk vernederlandste. Met sommigen uit het Willemsfonds (Heremans, Vuylsteke) wilde hij niet méér vragen dan het Nederlands als voertaal voor het onderwijzen van enkele vakken (Duits, Engels en Nederlands). Hij stelde voor om in de voorbereidende afdelingen het Frans zodanig te onderrichten dat de leerlingen de Franse leergangen van de middelbare afdeling met vrucht zouden kunnen volgen. Hij kreeg steun van Het Volksbelang, maar felle kritiek van de Antwerpse en Brusselse flaminganten alsook van de katholieke Vlaamsgezinden.

Ook de wet op het gebruik der talen in strafzaken (1889) ging terug op een voorstel van hem uit 1884 (zie Gerecht Gerecht
Lees meer
). Daarin was gevraagd dat in Vlaanderen de politie in het Nederlands zou verbaliseren en dat het openbaar ministerie, wanneer verscheidene betichten alleen Nederlands spraken, ook in die taal zou moeten vorderen.

De Vigne pleitte voor de oprichting van een Vlaamse afdeling bij de Académie royale de Belgique en tegen de oprichting van een autonome Vlaamse academie te Gent (1886) waardoor het Nederlands ‘zou verbannen worden naar een provinciaal genootschap’.

Zijn houding in de strijd voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit Universiteit Gent
Lees meer
riep een krachtiger en algemeen verzet op. De Vigne was voorstander van een tweetalige universiteit en verzette zich tegen de volledige vernederlandsing, omdat deze hervorming het bestaan van de enige rijksuniversiteit (‘een brandpunt van liberalisme’) in het Vlaamse land in gevaar zou brengen. Hij verwierp het algemeen aanvaarde stelsel- Julius Mac Leod Mac Leod, Julius
Julius Mac Leod (1857-1919) was hoogleraar plantkunde aan de Gentse universiteit en een Vlaamsgezinde progressieve liberaal. Hij was een belangrijke pleitbezorger van de vernederlandsing ... Lees meer
dat in een geleidelijke vernederlandsing van het onderwijs voorzag met uitzondering van de technische scholen. Hij achtte het wel nodig, vooral met het oog op de sterker wordende democratische stroming, dat de (afgestudeerde) academici ‘genoegzaam in de taal van het volk zouden zijn geoefend, om ook aan dit volk door middel zijner taal enige kruimels van hunne wetenschap mede te delen’. Maar dit kon ook zonder ‘radicale’ hervormingen. Met dit standpunt raakte hij in de Vlaamse beweging geïsoleerd.

Literatuur

– P. Fredericq, De dood van Julius De Vigne, in: De Vlaamse Gids, jg. 5, 1909, nr. 2.
– A. Verbessem, Le Barreau de Gand, 1912.
– G. Baert, Julius Octaaf de Vigne, 1879-1888, in: De Vlaamse Conferentie der Balie van Gent. Gedenkboek 1873-1973, 1974.
– W. de Mulder, Eenheid en verdeeldheid binnen de gelederen van de Gentse Association Libérale 1878-1890, 1979.
– T. van Acker, De verscheurde liberale familie te Gent, 1891-1894, 1984.
– J. Verschaeren, Vigne, Julius Octaaf de, in: Nationaal Biografisch Woordenboek, dl.13, 1993.
– B. d’Hondt, Van Andriesschool tot Zondernaamstraat. Gids door 150 jaar liberaal leven te Gent, 2014, pp.73-75.

Suggestie doorgeven

1975: Mark D'hoker (pdf)

1998: José Verschaeren

2023: Bart D'Hondt

Databanken

Inhoudstafel