Gudrun

Gudrun is de hoofdfiguur uit het gelijknamige toneelstuk van Albrecht Rodenbach Rodenbach, Albrecht
Albrecht Rodenbach (1856-1880) was een West-Vlaams studentenleider en dichter, die een sleutelrol speelde in het ontstaan van de Blauwvoeterij en de katholieke Vlaamse studentenbeweging. ... Lees meer , ontleend aan de Noord-Germaanse sagenwereld, en het zinnebeeld van de standvastige vrouwelijke trouw aan de volksaard en aan Vlaanderen. Na Rodenbach hebben vooral in de jaren 1920 Lodewijk Dosfel Dosfel, Lodewijk
Lodewijk Dosfel (1881–1925) was een jurist die in de Vlaamse beweging bekendheid verwierf door zijn engagement in de Vlaamse katholieke studentenbeweging en in de campagne voor Vlaamse ta... Lees meer en Cyriel Verschaeve Verschaeve, Cyriel
Cyriel Verschaeve (1874-1949) was een West-Vlaamse priester, literair auteur, kunstbeschouwer en publicist, die bekend werd als icoon van de Frontbeweging en het opkomende Vlaams-national... Lees meer de Gudrun Gudrun
Lees meer -figuur als oriëntatiepunt voor de meisjesbeweging in het licht gesteld en ze is een symbool gebleven voor de Vlaams-nationalistische meisjes en vrouwen tot in de jaren 1960, zodat Gudrun de titel werd van het tijdschrift van meisjesbeweging.

Redactie en verspreiding

Het besluit tot uitgave ervan werd op 27 april 1919 genomen ten huize van Maria Brughmans Brughmans, Maria
Maria Brughmans (1893-1972) was mede-oprichtster van de Katholieke Vlaamsche Meisjesbeweging met als eerste bond Klimop in Antwerpen (1912). Ze was redacteur van het tijdschrift Gudrun (1... Lees meer op een door haar belegde vergadering met Julia Putman Putman, Julia
Julia Putman (1901-1959) was van eind 1920 tot begin 1925 voorzitster van de Katholieke Vlaamsche Landsbond voor Meisjes. In 1926 trad ze in bij de Zusters van de Jacht en vervolgens werk... Lees meer en drukker-uitgever Joris Lannoo Lannoo, Joris
Joris Lannoo (1891-1971) was een belangrijke drukker en uitgever van katholieke flamingantische signatuur. In het interbellum was hij lid van Verdinaso. Lees meer . Op de 11 juli-viering in Kortrijk in 1919 werden 49 abonnementen geplaatst. Het eerste nummer, gedrukt bij Uitgeverij Lannoo Lannoo
Uitgeverij Lannoo werd in 1909 in Tielt opgericht. Aanvankelijk was er inhoudelijk een christelijk en Vlaams profiel met een prominente plek voor het werk van Stijn Streuvels. Later kreeg... Lees meer in Tielt, verscheen in oktober 1919 op 800 exemplaren met op de voorpagina een tekening van Jos Speybrouck Speybrouck, Jos
Jos Speybrouck (1891-1956) was een Kortrijkse graficus, schilder en beeldhouwer, die met zijn vele romantische prentkaarten vorm gaf aan de Vlaams-nationalistische verbeelding. Als gemati... Lees meer . Het blad met de aanvankelijke ondertitel ‘Tijdschrift voor Katholieke Vlaamsche Vrouwen - Orgaan der Kath. Vl. Meisjesbeweging’ wilde de diverse meisjesbonden overkoepelen en een vormingsinstrument zijn voor studerende meisjes, met artikels over Vlaanderen, zelfvorming, godsdienst en veel bondsnieuws. Het verscheen eerst om de drie maanden en stond van 1920 tot 1926 onder hoofdredactie van Putman. Toen nam Angela Tysmans Tysmans, Angela
Angela Tysmans (1890-1985), echtgenote van Lodewijk Dosfel, was tijdens het interbellum en de Tweede Wereldoorlog een van de leidinggevende figuren van de Vlaams-nationalistische meisjesb... Lees meer het roer over en bleef aan het hoofd van de redactie tot 1942. Vanaf 1927-1928 werd het een maandblad en vanaf 1928-1929 kreeg het een nieuwe ondertitel ‘Orgaan van de Vlaamschen Landsbond voor Roomsch Katholieke Vrouwen en Meisjes’ die in 1936-1937 nogmaals werd gewijzigd in ‘Orgaan van den Dietschen Bond voor vrouwen en meisjes’.

Na de oorlog herbegon Aleide Andries Andries, Aleide
Aleide Andries (1921-1995) was een spilfiguur in de heroprichting van de Vlaams-Dietse meisjesbeweging na de Tweede Wereldoorlog. In 1961 trad ze in bij een dominicanessencongregatie in ... Lees meer vanaf 1952 de uitgave van Gudrun, met de ondertitel ‘Tijdschrift van de Dietsche meisjesbond “Ik Dien”’. Het naoorlogse blad had een oplage van circa 300 exemplaren en werd gedrukt bij Vonksteen (Langemark). In 1961-1962 werd Hedwig Wouters verantwoordelijk voor het blad. In 1962-1963 werd hij opgevolgd door Bernadet Libbrecht, die in 1965 hulp kreeg van Goedroen Debroey. De publicatie van het blad werd stopgezet toen ‘Ik Dien’ in 1964 toetrad tot de Blauwvoetfederatie Blauwvoetfederatie
De Blauwvoetfederatie was een Vlaams-nationalistische, Dietse jeugdvereniging, die in 1963 werd opgericht als een overkoepelend orgaan van verschillende gelijkgezinde jeugdverenigingen.... Lees meer en het algemeen ledenblad Open Open
Open (1964-1973) was een Groot-Nederlands jeugdtijdschrift, uitgegeven door de Blauwvoetfederatie. Onder redactie van Albrecht Bouquillon trachtte het blad door een ‘open’ opstelling de i... Lees meer overnam. Sinds de beginjaren 1960 was het financieel steeds moeilijker geworden het blad in leven te houden.

Oriëntering

Op Vlaams gebied was er tussen 1919 en 1926 onder de stuwing van Putman een radicalisering, via pleidooien voor de vernederlandsing van Gent ( onderwijs Onderwijs
Lees meer ), amnestie Amnestie
Lees meer en Vlaams-nationalisme, wat in 1925 uitliep op een Vlaams-nationalistische programmaverklaring. In de volgende jaren tot 1928 was er een inzinking in de beweging, die ook in het tijdschrift merkbaar was, zowel door de geringere informatie over plaatselijke werking als door het schaarser worden van Vlaamsgezinde bijdragen. De Bormsverkiezing Bormsverkiezing
De Bormsverkiezing – de verkiezing van de onverkiesbare, in de gevangenis verblijvende ex-activist August Borms tot Kamerlid bij tussentijdse verkiezingen in 1929 – was een politiek feit ... Lees meer bracht een kentering en vanaf 1928-1929 nam het anti-Belgische standpunt toe, samen met de pleidooien voor ‘Vlaanderens zelfstandigheid’ en voor Groot-Nederlandse Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer toenadering.

In de beginjaren 1930 bleef het blad anti-Belgisch, kantte het zich tegen taalwetgeving en federalisme Federalisme
Sinds het begin van de 20ste eeuw behoort federalisme tot het programma van eerst de Waalse en vervolgens ook de Vlaamse beweging. Vanaf 1970 is de transformatie van België van unitaire t... Lees meer , die gezien werden als lapmiddelen met de bedoeling België staande te houden, en koos het uitsluitend voor Dietsland. Protest tegen de antihouding van kerkelijke autoriteiten ten aanzien van Vlaams-nationalistische verenigingen liet het blad gepaard gaan met een beklemtoning van zijn katholicisme, al verdween het epitheton 'katholiek' wel vanaf 1937 uit de titel. In de zomer van 1938 bevestigde het tijdschrift dat de beweging waarvan het de spreekbuis was op ‘zuiver volks-nationale grondslag’ stond, weliswaar ‘doordrongen van de christelijke levensbeginselen’, maar ‘onderscheiden van elke godsdienstige, sociale of partijorganisatie’. Het kernpunt van zijn ideologische opstelling was op het einde van de jaren 1930 het christelijke volkse beginsel. Dit impliceerde ‘de realisatie van een Dietse volksstaat’, die alle Nederlandstalige volksgenoten zou moeten omvatten omdat ze dezelfde raciale basisstructuur hadden. Het betekende ook de verwerping van ‘liberalisme met zijn uitvloeisels democratie en communisme’ en de vernietiging van België. Het blad werd toen met De Blauwvoet en Dietbrand de spreekbuis van de Volksdietse stroming die een Groot-Nederland tot aan de taalgrens ambieerde, een volksnationalistische stroming tussen tussen het staatsnationalistische Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer en het ook staatsnationalistische, maar dan Heel-Nederlands Verdinaso Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen
Het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso) (1931-1941) was een fascistisch geïnspireerde beweging onder leiding van Joris van Severen, die een staats- en maatschappijherv... Lees meer van na de Nieuwe Marsrichting.

Tegelijk bleef het een vormingstijdschrift dat zijn lezers de eigen taak voorhield van de 'Vlaamse' en later de 'Germaanse' vrouw. Het ideaalbeeld was ‘een wijze huisvrouw te zijn die alle leden van de Vlaamse familie samenbindt tot een bloeiend gezin, een levende gemeenschap, een afgeronde op zichzelf staande Vlaamse wereld’. Van 1940 tot 1942 wijdde het blad aandacht aan eigen bewegingsnieuws, boekbesprekingen van voornamelijk 'volkse' werken en artikels over grote Dietse figuren. De inhoud van het naoorlogse tijdschrift bestond vooral uit verslagen van plaatselijke groepen en mededelingen van de bewegingsleiding, maar omvatte ook religieuze bezinning (katholiek en Diets gingen samen) en artikels over grote nationale figuren. Het blad was in deze periode anti-Belgisch en radicaal Vlaams-nationalistisch in Heel-Nederlands (Volksdiets) perspectief. Er waren ook verwijzingen naar Europa, maar behalve stellingname tegen repressie Repressie
Lees meer en voor amnestie en afwijzing van politieke partijen ‘die een organisch volk alsmaar verdelen’, verscheen er geen commentaar op de binnen- of buitenlandse politieke actualiteit. Het vrouwbeeld bleef ook in de naoorlogse periode antifeministisch: de vrouw moest het hart zijn van het gezin, een huisvrouw en moeder, die zichzelf wegcijferde ten dienste van allen.