Meisjesstudiekringen

Organisatie
Nico Van Campenhout (2023, aanvulling), Hilda Leynen (1998)

De Meisjesstudiekringen waren de Vlaamsgezinde verenigingen van vrouwelijke scholieren in het officieel middelbaar onderwijs.

Alternatieve naam
Vlaamsche Meisjesstudiekring
Oprichting
1905
Stopzetting
1923
Leestijd: 3 minuten

In De Goedendag De Goedendag (1891-1940)
Lees meer
, het in 1891 opgerichte blad van de flamingantische scholierenorganisaties in het officieel middelbaar onderwijs, werd herhaaldelijk gepleit voor het oprichten van meisjesbonden. De eerste meisjeskring, Zucht naar Vooruitgang, werd opgericht in Oostende in 1905, maar ging snel ter ziele. Haar opvolger, de in 1910 gestichte Johanna van Woudekring, bleek levenskrachtiger. Datzelfde jaar ging in Gent met onder meer Roza de Guchtenaere De Guchtenaere, Rosa
Rosa de Guchtenaere (1875-1942) was een Vlaams-nationalistisch activiste, onderwijzeres en feministe. Ze engageerde zich voor talrijke anti-Belgische comités en verwierf bekendheid als pr... Lees meer
de Helena-Swarthkring van start, die van bij het begin nauw samenwerkte met De Heremans' Zonen Heremans' zonen
De Heremans’ Zonen was van bij de oprichting in 1884 tot haar wegdeemsteren in de late jaren 1930 een vereniging die leerlingen van het Gentse atheneum en later ook andere scholieren lite... Lees meer
, de bond van de Vlaamsgezinde leerlingen van het Gentse atheneum.

In Antwerpen werd op 23 mei 1912 de Vlaamsche Meisjestudiekring gesticht onder het voorzitterschap van Elza Boonroy. Toen die kort daarna in Gent ging studeren, nam Maria Dierckx haar taak over. Het ledenaantal van de kring, die gemeenschappelijke initiatieven ontwikkelde met de Vlaamsche Bond Vlaamsche Bond
De Vlaamsche Bond was een Vlaamsgezinde en vrijzinnige scholierenvereniging, opgericht in 1901 aan het Koninklijk Atheneum in Antwerpen, met antiburgerlijke trekken. De vereniging was ond... Lees meer
van de Antwerpse atheneumleerlingen, groeide gestaag. Samen organiseerden zij in de Scheldestad in 1912 een bijeenkomst en stonden zij er in 1914 mee in voor de inrichting van het 20ste Groot-Nederlands Studentencongres Groot-Nederlandse Studentencongressen
De Groot-Nederlandse Studentencongressen waren bijeenkomsten van Vlaamse en Nederlandse studenten, gericht op het versterken van de onderlinge banden - vanuit de overtuiging dat Vlamingen... Lees meer
.

Nadat de werking werd onderbroken door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
, kwam in oktober 1915 een twintigtal personen bij elkaar onder het voorzitterschap van Caty van den Berghe en met Elza Boonroy als secretaresse. Dat vormde het sein voor de schoolbesturen om de leerlingen het lidmaatschap van de Kring te verbieden, nadat die maatregel al eerder was opgelegd aan de Normalisten-Studiekring en de Vlaamsche Bond.

In besloten kring ging de werking echter door en in januari 1917 werd de Vlaamsche Meisjesstudiekring formeel heropgericht. De Kring koos de kant van het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
en vergaderde vanaf 1 oktober van dat jaar in een zaaltje van de organisatie Volksopbeuring Volksopbeuring
Volksopbeuring (1916-1918) was tijdens WOI een activistische caritatieve organisatie voor behoeftigen en krijgsgevangen Vlamingen. Lees meer
. Haar laatste vergadering tijdens de Eerste Wereldoorlog ging door op 10 november 1918, de dag vóór de Wapenstilstand inging.

Eind 1919 werd de Kring heropgestart, met elke week op vrijdag zowel vormende als ontspannende activiteiten in etablissement De Vlaamsche Leeuw op de Keyserlei. De Vlaemsche Meisjesstudiekring was aanwezig bij de optocht op 11 juli 1920 toen Herman van den Reeck Van den Reeck, Herman
Herman van den Reeck (1901-1920) was een Vlaamsgezinde links-radicale student, die zich van 1916 tot zijn overlijden in 1920 engageerde in de activistische jongerenbeweging. Toen Van den ... Lees meer
werd doodgeschoten. Op zijn begrafenis bracht Anna Mortelmans Mortelmans, Anna
Anna Mortelmans (1893-1957) was tijdens WOI als feministe actief in het Antwerpse activisme. Later was ze schooldirectrice en actief in de Frontpartij en de Vlaamse Meisjesstudentenkring... Lees meer
, die actief was in de Frontpartij Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer
, een afscheidsgroet namens de Kring. Bij de begrafenis van de activist Marten Rudelsheim Rudelsheim, Marten
Marten Rudelsheim (1873-1920) was een progressief-liberale flamingant die tijdens de Eerste Wereldoorlog koos voor het activisme. Lees meer
op 12 september 1920 sprak Maria van den Boom namens de Vlaamsche Meisjesstudiekring een lijkrede uit.

Heel wat leden van de Kring traden toe tot het Vrouwenfront en/of de Vrouwenbeweging voor Amnestie Vrouwenbeweging voor Amnestie
De Vrouwenbeweging voor Amnestie (1953-1959) was een vereniging die hulp verleende aan (al dan niet vermeende) collaborateurs in gevangenschap en hun gezinnen. Lees meer
en waren betrokken bij de organisatie van de amnestiebetoging in het Antwerpse Hippodroompaleis op 16 januari 1921. Een aantal van hen presenteerde op 18 januari 1921 een amnestiemanifest in de Kamer van Volksvertegenwoordigers. De Brusselse socialist Emile Vandervelde Vandervelde, Emile
Emile Vandervelde (1866-1936) was een socialistische partijleider en politicus die een vooraanstaande rol speelde in de Vlaamse vraagstukken van zijn tijd. Lees meer
omschreef hen een week later als ‘des dames qui nous viennent d'Anvers, demandant l'amnistie ou, plutôt la réclamant, car elles ressemblent moins à de douces colombes qu'à des mouettes gracieuses, mais au bec acéré’.

Omstreeks 1923 hield de Meisjesstudiekring op te bestaan. De aanduiding Vlaamsche was ondertussen weggevallen, aangezien dat als evident werd beschouwd. Aan de naam was ondertussen wel de omschrijving ‘Wij Willen’ als ondertitel toegevoegd.

Literatuur

– O. de Smedt, De "Vlaamsche Bond" en zijn voorgangers, een bijdrage tot de geschiedenis van de Vlaamse studentenkringen aan het Koninklijk Atheneum te Antwerpen 1883-1914, 1954.

Suggestie doorgeven

1975: Vic Van den Berghe / Hilda Leynen (pdf)

1998: Hilda Leynen

2023: Nico Van Campenhout

Inhoudstafel